Б.Борхүү: Д.Алтангэрэлтэй уулзахад мөнгө олж, нэр алдарт хүрмээр байна гэсэн

“Түмэн хишигтэн” төсөлд ажиллаж байгаад ажлаасаа халагдсан Д.Алтангэрэл гэх залуу “Би “Монгол туургатны 100 эрхэм” нэвтрүүлгийг  анх санаачлаад зохиолыг нь бичсэн байсан юм. Гэтэл намайг хөдөө яваад ирэх хойгуур миний нэвтрүүлгийн зохиолыг хулгайлаад “Hero Entertainment” “Монгол тулгатны 100 эрхэм” гэдэг нэрээр гаргаад эхэлсэн. Миний оюуны өмчийг хулгайлсанд гомдолтой байна” гэж зарим хэвлэлээр ярилцлага өгчээ. Үүнтэй холбогдуулан Монгол тулгатны 100 эрхэм нэвтрүүлгийн  найруулагчаар ажиллаж байсан ,  Төрийн шагналт, Буриад улсын Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн Б.Борхүүтэй ярилцлаа.

-“Монгол тулгатны 100” эрхэм нэвтрүүлгийг хэн санаачилсан юм бэ?

Миний хүү Б.Амархүү “Hero Entertainment”-ын “Татар ажиллагаа” кинонд тоглоход бид анх танилцаж  байсан юм. Тэр үеэс эхлээд Б.Баатарын сайн мэддэг болсон. Мөн намайг Улаан-Үдийн Байгаль чуулгын найруулагч байхад “Гурван охин” хамтлаг Б.Амархүүтэй хамтарсан дууны клипийг Байгаль нуурт хийсэн. Тэгэхэд тэнд очиж, хүүгийнхээ ажилд тусалж явахдаа Б.Баатартай сайн танил болсон.

Тухайн үед би Байгаль театрт 15 жил ажиллачихсан байсан юм. Тиймээс 15-аас хойших жилийн гэрээг сунгалгүй Б.Баатартай хамтарч ажиллахаар Монголдоо ирсэн. Тав таван жилээр гэрээгээ сунгаж ажилладаг байсан юм.

-Энэ нэвтрүүүлэг хамгийн анх сонгуультай холбогдож гарсан түүхтэй. Б.Баатар анх 2008 онд “ Чухлаас чухал 50 хүн” гэсэн шог зургийн номыг найз Мөнхжаргалтайгаа гаргаж байсан юм билээ. Тэгээд 2011 онд “100 чухал хүн” гэдэг сонгуулийн нэвтрүүлэг хиймээр байна. Хоёулаа хамтаръя гэж ярьж байсан. Өөр өнцгөөс харсан цоо шинэ юм хийнэ гэдэг санааг Б.Баатар гаргасан. Хөтлөгч нь хэн байх вэ гэдгийг ч яриагүй байлаа. Эрэгтэй эмэгтэй хоёр хөтлөгчтэй байна харин хэн байх вэ? Гэж ярилцаад бид Б.Лхагвасүрэн гуйтай уулзаад, энэ санаагаа хэлэхэд “Чухал хүн гэж байдаггүй юм. “Монгол тулгатны” гэдгийг оруул. Эрхэм гэдэг үг маш том үг. Хүн бүхэн эрхэм. Эрхмийн эрхэм нь энэ хүмүүс гэдгийг гаргах хэрэгтэй шүү” гээд утгыг нь нарийн тайлбарлаж өгсөн. Тэгээд Б.Баатараа энэ саналаа  П.Анужинд  хэлэхэд “Заавал сонгуулийн нэвтрүүлэг хийх хэрэггүй. Монголдоо түүх бүтээхээр хэмжээний томоохон нэвтрүүлэг болгоё” гэж тохироод тэгээд бид алдар цолтой, хийсэн бүтээсэн зүйлтэй манлайлагч хүмүүсийн хөргийг бичиж, түүхэнд үлдээхээр шийдсэн.

-Нэвтрүүлгийн зохиолоо хэзээ бичсэн бэ?

Найруулагчийн санаанд ямар нэвтрүүлэг байх вэ? Яаж хийх вэ гээд бүх зүйл деталаараа байсан. Түүнийг бид ярилцаад хөргийн шинжтэй ярилцлагын нэвтрүүлэг болгосон. Нэвтрүүлгийн анатаци бол бичигдэнэ. Орох зочиноо сонгоод  судлаад л шууд ороод л эхэлнэ дээ. Бүгд найруулагчийн зааварчлагаар  зогсоох газар нь зогсоож, үргэлжлүүлэх газар нь үргэлжүүлүүлээд явчихдаг юм.

-“Монгол тулгатны 100 эрхэм”-ийн анхны санаачлагч нь гэх Д.Алтангэрэл гэж залуу гараад ирлээ. Энэ хүнийг та таних уу?

-Танихгүй. Хаана юу хийж байсан ямар мэргэжилтэй хүн юм мэдэхгүй. Тэр Д.Алтангэрэл гэдэг залуутай би уулзсан. За чи юу яриад байна. Ямар зорилготой юм гэж асуусан.

Гэтэл тэр залуу “Би мөнгө олох гэсэн юм. Нэр алдарт хүрмээр байна” гэсэн. Та надад мөнгө өг” гэж байна лээ. Б.Баатар бид хоёр хоёулаа тэр залуутай уулзсан. Миний дүү хийгээгүй юм аа хийсэн гээд яриад явдаг чинь яаж байгаа юм бэ. Чи юм хийгээд бидэнтэй хамтарч ажиллаж болно. Ингэж хий хоосон нэр төрийн хойноос хөөцөлдөж болохгүй гэж хэлсэн.

“Би” гэдэг өвчин манайд их байна. Энэ нэвтрүүлгийн цаад утга нь Монгол Улсдаа түүхэн архив үлдээе гэсэн санаа.

Би үүнийг хийсэн гээд цээжээ дэлдэх хүн манай багт байхгүй. Тийм ч утгаараа бид боловсролтой хүмүүсийг сонгож аваад хамтарч ажиллаж байгаа. Б.Лхагвасүрэн гуайг та бүхэн мэднэ. Хэзээ ч өөрийгөө би хийсэн. Миний бүтээсэн зүйл гэж цээжээ дэлдэх хүн биш. П.Анужин бол мундаг, олон улсын боловсрол эзэмшсэн хүн.

-Д.Алтангэрэлтэй уулзсанаасаа хойш та юу бодсон бэ. Түүнтэй хамтарч ажиллах уу?

-Бид Монголдоо юм хийж бүтээсэн, эх орондоо өөрийн хувь нэмрийг оруулсан мундаг хүмүүсийн түүхийг бичиж үлдээе гэж хичээж явна. Д.Алтангэрэл гэдэг залуу үүнийг ойлгож байгаа юм уу, үгүй юм уу бүү мэд.

Би арай олон оймс элээсэн хүний хувьд тэрний санааг ойлгосон. Энэ хүнтэй ярих юм байхгүй юм байна гэж л бодлоо.

“Түмэн хишигтэн”-д ажиллаж байсан юм байна лээ. Яаж ажлаасаа гарсан юм мэдэхгүй. Ямар байдлаар халагдсаныг асууж нийтэд мэдээллийг нь өгнө. “Херо”-гийнхонтой ямар ч холбоотой байгаагүй. Танихгүй хүн.

-“Монгол тулгатны 100 эрхэм”ийг П.Анужингийн нэр дээр оюуны өмчид бүртгүүлсэн байсан. Анхнаасаа ингэж тохирсон уу?

-Аливаа юм мөнгөөр бүтдэг. П.Анужин энэ нэвтрүүлгийн анхны продюсер нь байсан.    Тэр сонгуулийн гэдгийг болиулж, түүх болгон үлдээе гэдэг санааг дэвшүүлэсэн. Энэ Монгол тулгатан төслөө ч зохиогчийн эрхийн дагуу    бүртгүүлсэн байна лээ.

-Хөрөгт орох хүмүүсийнхээ нэрсийг гаргасан байгаа юу. 100 хүн оруулаад дуусах уу. Цаашид энэ нэвтрүүлэг хэдий болтол үргэлжлэх вэ?

-Одоо 50 хүн болчихоод байна. Тэгэхээр бид цаашид 100 хүнээ дуусгана. Олон түмэнд хэлсэн амласан зүйлээсээ буцахгүй. Нэвтрүүлгээ бүх хар материалтай нь архивт үлдээнэ.

Б.Баатар бид хоёроос хойш сайн найруулагч гарч ирээд ашиглахад боломжийн юм байгаа. Нэвтрүүлэг хийж байгаа үед архиваас зураг авъя гэтэл байхгүй. Сансрын нисгэгч Ж.Гүррагчаа гуайн зургийг авъя гэхэд олдохгүй. Байгааг нь аваад хийе гэхээр техник хөгжсөн болохоор гологдох гээд л болохгүй байсан юм бол байсан.

Б.Норовсамбуу  гуайн хөргийг хийхэд ээжийнх нь онгоцны буудал дээр уйлаад сууж байсан зургийг аваад гаргасан. Норовоо эгч өөрөө тэр зургийг харж байгаагүй юм байна лээ. Дараа нь телевизээр харчихаад “Их баярлалаа. Би ээжтэйгээ уулзсан юм шиг боллоо” гэж байсан.

Би 50 нэвтрүүлгийн тал хувьд нь өөрөө байж хийсэн. Одоо ажил ихтэй Орос явчихаад байгаа учраас хэрэгтэй үедээ дуудаарай гээд дүү нартай захисан.

-“Монгол тулгатны 100 эрхэм”-ийн амжилттай яваа нууц нь юунд байна?

-Энэ нэвтрүүлгийн нууц гэвэл европ стандарт явж байгаа. Дүрс гараад уран сайхны юм явах гэх жишээтэй. Хоёр хөтлөгч хажууд суугаад хэдэн юм яриад дуусчихвал тэр 100 эрхэм болж чадахгүй.

Уйлуулдаг бол 100 эрхэм, өөрөө уйлдаг бол Одноогийн ток шоу, хэн ч уйлахгүй бол Нандиагийн ток шоу гэсэн үг гарсан. Муугаар ч бай, сайнаар ч бай ярьж л байвал хүнд хүрч байна гэсэн үг.

Хэн ч чамайг ярихгүй, хэн ч тоохгүй бол чи юм хийгээгүй, хийж чадахгүй байна гэж ойлгох хэрэгтэй. Үүнийг миний багш надад хэлж өгч байсан юм. Тэгэхээр П.Анужин, Б.Баатар хоёрын талаар олон яриа хардалт яваад байгааг би авч хэлэлцэхгүй. Тэдний хийсэн бүтээсэн зүйл ард түмэнд хүрч байна гэсэн үг.

-Цаг хугацаа хөрөнгө мөнгө их зарсан нэвтрүүлэг харагддаг.

-Цаг хугацаа хөрөнгө мөнгө их шаардсан нь үнэн. Энэ нэвтрүүлгийг анх гаргахад Рерси Мизү, Юнител, дараа нь Мобиком компани хамтран ажилласан. Мөн бид ч реклам, клип хийсэн ашгаасаа ч оруулаад л ажиллаж байна.

-Д.Алтангэрэлд та нар “Мөнгө өгье. Чимээгүй яв” гэж хэлсэн үү?

-Бид нар яасан гэж түүнд мөнгө  өгөх юм. Рекламнаас олсон мөнгөөрөө нэвтрүүлгээ хийгээд явж байгаа хүмүүс. Хэрэг тарьсан биш, хулгай хийсэн биш. Харин хүн гүтгэж худлаа зүйл зохиож ярьснаараа өөрөө хариуцлага хүлээх байх даа.

-Дахиад томоохон нэвтрүүлэг хийнэ гэсэн төлөвлөгөө би юу?

-Өөр юм хийх бодол бий. Эхнийхээ ажлыг хийж дуусгана. Ажил хийвэл дуустал гэдэг. 100 эрхмээ дуусгаад дараагийн ажилдаа орно.

-“Монгол тулгатны 100 эрхэм”-д оруулах хүмүүсээ яаж сонгодог юм. Найруулагч нар яриад сонгодог уу?

-Эрдэмтдийг суулгаж байгаад энэ хүн улс эх орондоо юу хийж бүтээсэн байна гэдгийг маш нарийн судалж байгаад сонгодог. Бид дөрвүүлээ суугаад яриад сонгоно гэж байхгүй. Хүнээ ч зөв сонгож чадахгүй бол энэ муу юм хийсэн байна гэж хүмүүс яриад миний ясыг өндөлзүүлбэл хэцүү биз дээ. Тиймээс өөрийнхөө ясыг өндөлзүүлэх юм хийхгүй.

-Стиван Сигалыг яагаад сонгох болсон бэ?

-Холливудын од, дэлхийд нэрээ гаргасан тийм алдартай хүн “Би монгол цустай “гээд яриад байхад яаж оруулахгүй байх юм. Монгол эхнэртэй, тийм мундаг хүн монгол цустай байх нь бидний бахархал биз дээ.

-“100 эрхэм”-д орсон хүмүүс хаана ч яриагүй сонин сайхан юмыг их ярьдаг?

 -Мотор гэж орилоод одоо эхэллээ ярь гэхээр ямар ч хүн хэлэх үгээ хянаад маск зүүчихдэг. Тэгээд тэднийг аль болох тайван энгийн чөлөөтэй яриулахыг хичээдэг. Олон ч обьектон дээр ярилцлага авдаг даа. Нэг хүний нэвтрүүлгийг 1-2 жил гарантай явж хийдэг гээд л боддоо.  Манайхан 4-5 завсарлаж байж хөргөө бэлэн болгодог. Б.Баатар болон манай хоёр хөтлөгч мундаг мэдрэмжтэй хүмүүс. Тэдний мэдрэмжээр энэ нэвтрүүлэг амжилттай явж байна.

-Намайг “Монгол тулгатны 100 эрхэм”-д оруулаач гэсэн хүн байдаг уу?

-Тийм хүн байна аа. Гэхдээ тэд орохгүй ш дээ. Манай алдарт ажилчин ингэсэн, энэ хүнийг алдаршуулах гэсэн юм гээд яриад ирэх хүн таарна. Тэр хүмүүсийг оруулдаг нэвтрүүлэг биш. Энэ бол эрхмийн эрхэм хүмүүсийн хөрөг. Манайхны нэг муухай зан байна. Юм хийж бүтээж байгаа хүнээ унагах гэж дардаг. Буруу аргаар өрсөлддөг. Оросууд бас өрсөлдөнө. Гэхдээ тэдний арга нь өөр. Илүү сайн юм хийж, давах гэж өрсөлддөг байхгүй юу.

Н.Ганчимэг