С.Баяр: Надаас Энхбаярыг, Энхбаяраас намайг асуудгаа та нар одоо болимоор юм

Ерөнхий сайд асан С.Баяр Их Британи Умард Ирландын Нэгдсэн Вант Улсад суух онц бөгөөд бүрэн эрхэт элчин сайдад томилогдоод байгаа билээ.  Тэрбээр саяхан "Open door" сонинд зочноор уригдаж, сэтгүүлч Б.Ганчимэгтэй дэлгэрэнгүй ярилцжээ. Ингээд тус ярилцлагын ОНЦЛОХ ЭШЛЭЛ-үүдийг түүвэрлэн хүргэж байна. Хэрэв ярилцлагыг бүрэн эхээр нь уншихыг хүсвэл ЭНД дарна уу.

• Улс төрд хүчээ үзэхгүй гэлээ ч гэрийн мухар сахин суухыг би хүсээгүй. Тэтгэвэрийн нас арай болоогүй, ажлын бага сага туршлага бас байна. Тиймээс ажил эрхлэх, улс орондоо зүтгэх ёстой. Тэгэхдээ улсдаа, журмын нөхөддөө ус биш, тус болох ажлын цэгээ зөв олох хэрэгтэй. Тийм цэг нь элчин сайдын ажил байж болох юм байна гэж бид ярьсан. 

• Шүүмжлэл байтугай элдэв дайралт, доромжлолд би эмзэглээд, онгонтоод байдаггүй. Миний энэ муу арьс овоо зузаан. 

• УИХ маань энэ намаржингаа л улсын мөнгө төсвөө хэлэлцлээ. Харамсалтай нь, “Эрдэнэт”, “Оюу толгой” хоёр шиг улсын төсөвт дорвитой мөнгө оруулж байгаа үйлдвэр, аж ахуйн нэгж манайд алга. 

• Оюу толгой” төслийн үр өгөөжийг дээшлүүлэх, байгуулсан гэрээний нөхцлөө сайжруулах чиглэлээр тууштай ажиллах ёстой гэж боддог. Гэрээ л учраас сайжруулах шаардлага, боломж бий.

• Оюу толгой”-н төсөл эхэлж, өнөөдөр улсад өгөөжөө өгч байна. Энэ төсөл эхлээгүй байсан бол эдийн засгийн байдал маань бүр долоон дор байх байлаа. Хийсэн нь буруудаж, хийгээгүй нь монждог, хийрхсэн нь манддаг хэвээр байвал улс орон маань өөдлөхгүй.Тийм учраас би хэлэх ёстойгоо хэлсэн.

•  Урьд өмнө нь би арай л залуу, арай л тэнэг байж. Нас ахиад түүх, түүхэн үнэний үнэ цэн, ач холбогдолыг илүү ойлгодог болж байгаа юм байлгүй.

• Би бол улс орныхоо түүхийг үнэн бодитоор нь мэдэхийг хүсдэг Монгол Улсын нэгэн иргэн.

• Хүн тачигнахаар солигддог улирал гэж юу байх вэ. Аль ч улирал цаад жамаараа, цаг нь болоод л солигддог. Улс төрийн ч улирал солигдоход хувь хүмүүсийн оролцоо нөлөө үнэндээ бага. Цаг цагаараа, цахилдаг хөхөөрөө байдаггүй. Амьдралын энэ зүй тогтлыг хүн өөрчилж барахгүй.

•  Би бол олонхи болно гэж төсөөлж, найдаж, зүтгэж байсан. Харин яг жаран тав болно гэж хэн, яаж мэдэх билээ. Мэдэж байсан гэх хүмүүс гарч ирж байгаа бол инээдтэй л юм. Үүнийг мэдэх арга үгүй. Тэгэх тусмаа мажоритар сонгуулийн үр дүнг. Хоромхон зуур сүүлээрээ нааш цааш эвгүй шавхуурдаж ороолгодог тогтолцоо. Урьдчилж тооцоо гаргахад хэцүү. 

• Сонгуулийг намын удирдлага удирдсан. Мань мэт бол тусалсан, зөвлөсөн. Атаман гэснээс би хэзээ ч атаман байгаагүй, одоо ч биш. Том ч биш, жижиг ч биш. Тэгээд ч намд атаман огт хэрэггүй. 

• Өрсөлдөгч тааруухан байгаагүй. Эрх баригч АН, МАХН хоёр, дээр нь эрэлхэг хурц бие даагчид гээд нэг биш, нэг хэсэг өрсөлдөгч цаан нь жагссан. Нэг биш, олон фронтоор үзэх шаардлага бидэнд тулгарсан. 

• Би сонгуулийн олон компани зохион байгуулж, байгуулалцаж явсан. Бага сага туршлага бий. Гэхдээ манай намд сонгуулийн стратеги тактик, арга заль, технологи менежмент сайн мэддэг, хийдэг хүмүүс шат шатандаа цөөнгүй.

• Ажил хийж байхад зүтгэл, хариуцлага л чухал. Тэр хоёр нь байхад ажлын мэдлэг, мэдрэмж, туршлага гэдэг нь өөрөө хуримтлагдаж зузаардаг. 

• Үнэнээ хэлэхэд “мэргэжлийн Засгийн газар” гэж юу хэлээд байгааг би мэдэхгүй. Улс төр судлалд ч, төр эрхийн онолд ч ийм ойлголт, томъёолол байдгийг би олж үзээгүй. Гэхдээ би дутуу харсан байж мэднэ. Хар ухаанаар бодоход, тээврийн сайд нь жолооч, хүнсний сайд нь тогооч мэргэжилтэй байвал сайн гэх гээд байгаа юм шиг.

•  Үнэн хэрэгтээ “хамтын хариуцлага” гэдэг бол “эзэнгүй хариуцлага” л гэсэн үг. Олонхийн ардчилал парламент дотроо оршиг. Харин гүйцэтгэх засагт буух эзэнтэй, буцах хаягтай хариуцлага ноёлох естой. Ерөнхий сайд нь Засгийн газраа, сайд нь яамаа, хэлтсийн дарга нь хэлтсээ, ажилтан нь ажлаа бүрэн хариуцдаг байвал улс төрийн болон төрийн захиргааны хариуцлагын тогтолцоо босоо болно. 

• “Мэргэжлийн” гэх ойлголтын эсрэг талд нь “сайн дурын” гэх ойлголт явдаг. Сүүлийн хэдэн жилд Засгийн газарт мэдлэг, мэргэжил талаасаа “арай ч дээ” гэмээр сайд мэр сэр томилогдож, олныг гайхшруулж байсан учраас “шинэ Засгийн газар бол сайн дурынх биш” гэж онцлох шаардлага байсан байх.

• Яг нарийндаа гэвэл МАНАН анх татсан нь 2004 оны намар юм шүү дээ. Би тэр үед Москвад элчингээр сууж байсан.

МАНАН анх татуулсан эзэн нь түүнийгээ одоо мангаа гэж ярьдаг болсон.

• Надаас Энхбаярыг, Энхбаяраас намайг асуудгаа та нар одоо болимоор юм. Одоо аль аль маань амар заяагаа үзэх цаг болсон. Бид хоёр нэг хэсэг хамтдаа зүтгэж байсан. Одоо тэр маань тусдаа. Би тусдаа.

Бэлтгэсэн: Б.Алтжин

Эх сурвалж:www.baabar.mn