Ж.Батзандан: Өмнөд солонгос Б.Хурцыг хүлээж авахаас татгалзана

УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан Монгол Улсын “Нийтийн сонсголын тухай” хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10.1-д заасны дагуу  Элчин сайдаар томилогдохоор нэр дэвшиж байгаа Б.Хурцыг томилох асуудлаар “Томилгооны сонсгол” хийхээр УИХ-ын  нэр бүхий 21  гишүүн гарын үсэг зурж, УИХ-ын дарга М.Энхболдод өргөн барьж буйтай холбогдуулан мэдээлэл хийлээ.

Тэрбээр энэ талаар хэлэхдээ "Б.Хурцыг томилохоос өмнө "Нийтийн сонсгол" явуулах нь зүйтэй гэж УИХ-ын 21 гишүүн гарын үсэг зурсан.

• УИХ-ын гишүүн Л.Болд
• УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан
• УИХ-ын гишүүн Н.Амарзаяа
• УИХ-ын гишүүн Т.Аюурсайхан
• УИХ-ын гишүүн Б.Болорчулуун
• УИХ-ын гишүүн Ц.Гарамжав
• УИХ-ын гишүүн Б.Жавхлан
• УИХ-ын гишүүн С.Жавхлан
• УИХ-ын гишүүн Г.Мөнхцэцэг
• УИХ-ын гишүүн Ц.Нямдорж
• УИХ-ын гишүүн М.Оюунчимэг
• УИХ-ын гишүүн Г.Солтан
• УИХ-ын гишүүн Н.Цэрэнбат
• УИХ-ын гишүүн Б.Энх-Амгалан
• УИХ-ын гишүүн Х.Баделхан
• УИХ-ын гишүүн О.Батнасан
• УИХ-ын гишүүн Х.Нямбаатар
• УИХ-ын гишүүн Д.Сумъяабазар

Томилгооны "Нийтийн сонсгол"-ыг санал гаргаснаас хойш УИХ-ын дарга Байнгын хороонд шилжүүлдэг. Байнгын хороо сонсгол зохион байгуулах хүнийг томилох учиртай. "Нээлттэй сонсгол" нь хэлэлцэж байгаа асуудлаар асуулт, хариулт авах замаар явагдана. Өнөөдөр 14.00 цагаас хуралдахаар товлосон Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны даргад “Б.Хурцыг Элчин сайдаар томилох асуудлыг хэлэлцэхгүй, хойшлуулж өгнө үү” гэсэн санал хүргүүлнэ. 

 Зоригийн аллагатай холбоотой хэргийг Тагнуулын ерөнхий газраас захиалагч нь тодорхойгүй гэсэн. Гэтэл хоёр долоо хоногийн дараа Хууль зүйн сайд, Зоригийн амь насаа алдсан хэргийг ил тод болгох тухай асуудлыг Засгийн газарт оруулна. Эрдэнэтийн 49 хувьтай холбоотой асуудлын маргаан Үндсэн хуулийн цэц дээр тун удахгүй шийдвэр нь гарах гэж байна. Үүнээс урьтаж Б.Хурцыг яаран сандран Элчин сайдаар томилох нь буруу гэж үзэж байна.

Монгол Улсын иргэнийг  Тагнуулын ажилтан, тусгай үүрэг гүйцэтгэх нэрийн дор яваад гадаадаас хулгай хийж авчирдаг явдлыг зогсоохын тулд энэ "Нээлттэй сонсгол"-ыг хийж байгаа юм. Амь насанд нь хүрснийхээ дараа нь  Зоригийн аллагад холбогдолгүй юм байна гэж шийдвэр гаргачихаад, гэр бүлээс нь хэн ч уучлал гуйхгүй байгаад би гайхаж байна. Монгол Улс ардчилсан улс,  Монгол Улс нээлттэй улс. Тагнуулын байгууллага Монгол Улсын жирийн иргэний амийг хохироосныхоо төлөө уучлалт гуйх ёстой. Монголын төр уучлалт гуйх ёстой. Энэ олон завхарлыг, Тагнуулын байгууллагын үйлдсэн хууль бус үйлдлүүдийг миний бие УИХ-ын бусад 20 гишүүнтэйгээ хамт "Нээлттэй сонсгол"-ыг санаачилж байгаа юм. Аливаа юм нээлттэй байж, асуудал олон нийтийн өмнө яригдаж байж, хуулийн дагуу шийдвэр гарна гэдэгт  итгэлтэй байна. Хэрэв хаалттай байх юм бол, монгол төрийн ялзрал улам гүнзгийрнэ. Тиймээс "Нээлттэй сонсгол"-ыг  нийтийн сонсголд хүргэхийн тулд миний бие зогсож байна.

Мэдээлэл хийсний дараа сэтгүүлчдийн асуултад хариуллаа.

-"Нийтийн  сонсгол" хэвлэлийнхэнд нээлттэй явагдах уу?

-"Нийтийн сонсгол" хэвлэл мэдээллийн өмнө нээлттэй явах ёстой. Мэдээж хувь хүний нууц, төрийн нууц аж ахуйн нууцтай холбоотой асуудал байвал зарим хэсгийг нь хааж горимын саналаар явагдахыг үгүйсгэхгүй.

-Б.Хурц нэр хүндэд халдсан гэдгээр таныг шүүхэд өгсөн гэсэн. Энэ тухайд?

-Хурц гэдэг хүн намайг шүүхэд өгсөн гэдгийг сонссон. Би хуульч хүн. Аливаа асуудлыг үндэслэлтэй, баримттай, нотолгоотой тавьдаг хүн. Би хүн гүтгэдэг, хэн нэгэн хүний мууг үздэг хүн биш. Би хууль тогтоогч. Хууль тогтоогч УИХ-ын гишүүн гэдэг нь нийтийн эрх ашгийн төлөө явах тангараг өргөсөн субъект юм. Түүнээс биш хэн нэгнийг гүтгэдэг, хөөцөлддөг хүн биш.

-Энэ асуудлаар та долоо хоногийн өмнө мэдээлэл хийсэн. Түүнээс хойш Тагнуулын ерөнхий газрын дарга асан Хурцаас  тань руу ямар нэгэн дайрал,  дарамт шахалт үзүүлсэн үү?

-Одоогоор  ирээгүй.  Би Хурц гэдэг хүнтэй хувийн өс хонзон байхгүй.  Би УИХ-ын гишүүний хувьд "Нийтийн сонсгол"-ыг санаачилж байна.  Монголын төрд шинэ жишиг тогтоохыг би хүсэж байна.

-"Нийтийн сонсгол"-ыг хэд хоногийн дотор товлон хуралдуулах  ёстой вэ?

-Нийтийн сонсголын тухай хуульд зааснаар сонсголыг 14 хоногийн дотор товлон хуралдуулах ёстой. Шаардлагатай бол байнгын хороо болон дэд хорооны дарга "Нээлттэй сонсгол"-ыг яаралтай зохион байгуулж болдог. Ер нь дэлхийн жишигт ч бий. Илчлэгдсэн тагнуулыг тагнуулын байгууллагад ажиллуулдаггүй юм. Хурц генерал  хүн хулгай хийж баригдаад, Английн шоронд 10 сар суусан хүн. Европын холбоонд асуудалтай хүн.  Дэлхийн аль ч улс оронд илчлэгдсэн тагнуулыг  гадаад харилцаанд томилгоогоор явуулах нь буруу байдаг. Нэг л зүйлийг та бүхэнд хэлье. Тун удахгүй Өмнөд солонгосын тал энэ хүнийг хүлээж авахгүй, буцаана. Ийм буруу үйлдлийг хийж хоёр улсын гадаад харилцаанд сэв суулгах шаардлага байхгүй гэж үзэж байна.

-Та баримтуудаа дэлгэх боломжтой юу? 

-Б.Хурцтай холбоотой  Өргөдлийн байнгын хороонд ирсэн өргөдлүүдийг нээлттэй сонсголын үеэр ил тод гаргана. "Нээлттэй сонсгол" дээр зөвхөн УИХ-ын гишүүд биш, өргөдөл гомдол гаргасан иргэд, аж ахуй нэгж төрийн бус байгууллагууд, иргэний нийгмийн байгууллагууд оролцох эрхтэй. Тэд асуулт асууж, хариулт авах эрхтэй. Энэ боломжийг иргэд, олон түмэнд олгох ёстой гэж үзэж байна, хуулиараа ч ийм зохицуулалттай байдаг.

-Өнөөдөр Аюулгүй байдлын байнгын хорооны хуралдаанаар Хурцын томилгооны асуудлыг хэлэлцэх гэж байна. "Нээлттэй сонсгол" явуулахаас өмнө томилгоо хийгдээд яваад өгөх юм биш биздээ. Хууль эрх зүйн орчинд ийм боломж байгаа юу?

  -УИХ-ын 21 гишүүний гаргаж буй энэхүү  саналд  Байнгын хорооны дарга хүндэтгэлтэй хандана гэдэгт итгэлтэй байна.

-Та мэдээлэл хийх үеэрээ "Манай ээж хүртэл Хурцаас айж байна" гэж хэлж байсан. Ээж тань Хурцаас  айх ямар шалтгаан байна вэ?

-Тэр хөгшчүүдийн асуудлыг өөрсдөөс нь асуу. Ер нь бол нийгмээрээ Хурцаас айж байна. Хөгшчүүл хүртэл айж байна. Бизнес эрхлэгчид ч гэсэн айж байна. Айж байгаа хүмүүсийг нээлттэй сонсголд авчирч ил тод яриулна.

 Ш.Адъяамаа