Жил бүр хоёр тэрбумыг залгисан “Аморе интернэйшнл”-ээс хариуцлага нэхье

Төр аливаа үйл ажиллагаанд төсөв зардал гаргахдаа маш харам ханддаг. Төрийн байгууллагатай хамтарч ажилласан аж ахуйн нэгж болгон энэ зовлонг мэднэ дээ. Томоохон төслүүдэд бол бүр ч харамч. “Ашигт ажиллагааны түвшин хаана байна” гээд нэхээд суучихна. Туул голд далан барьж, нийслэлчүүдэд ундны цэвэр ус нөөцлөх тун боломжийн нэг төсөл чухамхүү энэ “Төрөөс гарч байгаа хөрөнгө хожим нь ашиг өгөх ажилд л зарцуулагдах ёстой” гэсэн зарчмаас болж хангалттай хөрөнгө хуваарилуулж чадахгүй явж байгааг мэдэх юм. Товчхондоо төр бол хөрөнгө гаргадаг, гэхдээ нуруун дээрээ байгаа ачааг хөнгөрүүлэх ажилд л зарцуулна, ачаа нэмэх ажилд үгүй гэсэн энэ зарчим нь тун зөв зүйтэй зарчим юм.

Гэтэл энэ зарчим нэг удаа алдагджээ. Алдагдлын үнэ цэн нь эхний ээлжинд долоон тэрбум, дараа нь жил бүр хоёр тэрбумаар нэмэгдэнэ. Ганц алдааны төлөө ийм их мөнгө алдаж байна гээд төсөөл дөө. Төрийн гаргасан энэ алдаа нь “Аморе интернэйшнл” компани төсвийн хөрөнгөөр барьж алдаг оног ашиглалтад оруулсан шахмал түлшний үйлдвэр. Уг нь энэ үйлдвэрийг байгуулах тендер анх зарлагдахад “алдаа” биш “оноо” болохуйц материалууд нэг бус ирсэн гэдэг. Гэвч хамгийн муу хувилбарыг ирүүлсэн “Аморе интернэйшнл”-ийг тухайн үеийн Эрдэс баялаг, эрчим хүчний сайд Д.Зоригт цээжээрээ хамгаалсаар байгаад тендерт ялуулсан гэдэг юм. Улсын төсвөөс долоон тэрбум төгрөг авч барьсан энэ үйлдвэр сайн чанарын шахмал түлш үйлдвэрлэж, зах зээлд нийлүүлэн агаарын бохирдлыг бууруулах үйлсэд том тус хүргэх ёстой байсан юм. Гэтэл огт өөр замаар явсан билээ.

Эхлээд үйлдвэр барих зардал нэмэгдсэн гэсэн шалтгаанаар төсвөөс бага сага мөнгө нэмж авсаар ашгүй нэг юм барьж дуусгасан ч дараа нь нэг тонн бүтээгдэхүүнээ 100 гаруй мянган төгрөгөөр худалдаж байж л зардлаа нөхнө хэмээн даварсан. Захирал нь жишим ч үгүй “Жилд хоёр тэрбум төгрөгийн татаас өгвөл нэг тонн шахмал түлшний үнийг 80 мянган төгрөг болгох боломжтой” гэж хэлээд зогсож байсан. Энэ завхарсан газрын бүтээгдэхүүнийг иргэд удаан хүлээсэн. Түүнчлэн тонн шахмал түлшийг 100 гаруй мянган төгрөгөөр авах хүн байхгүй гээд хэлчихэд дэгсдүүлсэн болохгүй биз. “Аморе интернэйшнл” компанийн байгуулсан шахмал түлшний үйлдвэр улсын төсвөөс жил бүр хоёр тэрбум төгрөг залгидаг, ямар ч хэрэггүй  “хоолны сав” болж хувирна гэсэн үг. Эцэст нь, нийслэлчүүд шахмал түлшгүй, тэрбумаар тооцогдох хөрөнгөгүй хоцорно. Байдал ийм л байна. Нийслэлчүүд цаасан дээр л утаагүй өвөлждөг байдал энэ жил дахиад давтагдаж буйд энэ компани ч өөрийн тодорхой хувь нэмрээ оруулсан билээ. Хэрвээ утаанд зарцуулсан олон тэрбум төгрөг үр ашиггүй зарцуулагдсан хийгээд түүний мөрөөр хариуцлага тооцох хэрэгтэй бол эхний нэрлэх компани "Аморе интернэйшнл" байх учиртай.

Б.Хурцболд