Хөгжлийн банкны хэрэгт холбогдогсдыг шүүхэд шилжүүлэх санал хүргүүлжээ

 Хөгжлийн банкнаас авсан зээлийн 70 хувь нь эргэн төлөгдөх боломжгүй болжээ

Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сан /ЖДҮХС/-гаас улстөрч, эрх мэдэлтнүүдийн авсан зээл, АСЕМ зохион байгуулах мөнгөнөөс 79.2 тэрбум төгрөг завшсан 17 хүний нэрс олон нийтэд ил боллоо. Эдгээр дуулианыг дамжаад Засгийн газрын Тусгай сангуудыг ч шалгах ёстой гэсэн санал гарч, хүлээлт үүсээд байгаа.

УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Монгол Улсын 2019 оны төсвийг батлах үед ийм саналыг УИХ-ын зарим гишүүн хэлж, Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар “Шалгаж эхэлсэн” тухай мэдээлэл өгсөн. Тэгвэл эрх мэдэл, албаны тушаалаа ашиглан, улсын мөнгө шамшигдуулагчдын дуулиан үргэлжилсээр байна.

Тухайлбал, 2011 онд Хөгжлийн банк байгуулагдсан цагаас хойш мөнгө төгрөг завшсан, бонд гаргасан, гаргасан бондноос нь тухайн үеийн эрх баригчид  завшсан үйлдэл дахин сөхөгдөж байна. Авлигатай тэмцэх газар Хөгжлийн банкнаас  зээл, мөнгө авсан “дампууруулсан” гэх нөхдийг шалгаж дуусаад, шүүхэд шилжүүлэх саналаа прокурорт хүргүүлсэн байна.

Өнгөрсөн хугацаанд Хөгжлийн банкнаас эрх мэдэлтнүүд 6 их наяд төгрөгийн зээл авчээ. Зургаан их наяд төгрөг бол Монгол Улсын жилийн төсөвтэй тэнцэх хэмжээний мөнгө. Энэ мөнгөөр ямар их бүтээн байгуулалт хийх боломж байсан нь тодорхой. Гэвч хэдхэн хүн баяжаад өнгөрчээ. УИХ-аас Ажлын хэсэг гаргаж, Хөгжлийн банкны зээлийг шалгасан удаатай. Харамсалтай нь, зээлийн 70 хувь нь эргэн төлөгдөх боломжгүй гэсэн дүгнэлт гарсан юм.

Хөгжлийн банкнаас хэн хэн зээл авсан бэ?

Ардчилсан на Засгийн эрх барьж байх үед Хөгжлийн банк Чингис бонд гаргаж,  аймгуудыг хатуу хучилттай замаар холбох ажлыг эхлүүлж, Улаанбаатар хотод “Гудамж” төсөл хэрэгжүүлсэн гэдэг ч “идэж”, “уусан” нь илүү гараад байдаг гэмтэй.

Хөгжлийн банкнаас хөлжсөн гэх тэдгээр хүмүүст,

• УИХ-ын гишүүн, Эдийн засгийн хөгжлийн сайд асан Н.Батбаяр
• УИХ-ын гишүүн, Эрчим хүчний сайд асан М.Сономпил
• УИХ-ын гишүүн, Барилга, хот байгуулалтын сайд асан З.Баянсэлэнгэ
• Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч асан Э.Бат-Үүл
• Төрийн орон сууцны корпорацийн захирал асан А.Гантулга нарын нэрс холбогддог юм. Авлига, албан тушаалын хэрэгт холбогдсон учраас тэд АТГ-т шалгагдсан.

Эдийн засгийн хөгжлийн сайд асан Н.Батбаяр

Улсад хоёр тэрбум гаруй төгрөгийн хохирол учруулсан гэдэг. Н.Алтанхуягийн Засгийн газрын үед Эдийн засгийн хөгжлийн яамыг удирдаж, Чингис бонд гаргаж явсан түүнийг “Монгол Улсыг хоёр төсөв”-тэй  болгосон гэх яриа дагасаар иржээ. Түүн шиг бийлэгжүү сайд ховор гэдэг. Ямар сайндаа цагаан сарын золголтын үеэр яамныхаа ажилтнуудын дунд хамгийн сайхан хувцастай албан хаагч шалгаруулж, мөнгөөр шагнасан гэх яриа гарч байхав. Засгийн газрын шийдвэрт засвар оруулж, 100 км хатуу хучилттай зам бариулах нэрийдлээр авсан мөнгөний асуудалтай нь УИХ-ын гишүүн асан Б.Гарамгайбаатарын нэр холбогддог. “Монроуд” компанийн Хэнтий аймгийн чиглэлд барьсан хатуу хучилттай замын эвдрэл Б.Гарамгайбаатарын чихийг их л халууцуулсан санагдана.

Эрчим хүчний сайд асан М.Сономпил

УИХ-ын гишүүн асан эрхэм АТГ-т ямар хэргийн учир дуудагдсаныг саная. Эрх бүхий албан тушаалтнууддаа нөлөөлж, 264 сая төгрөгийн авлига авсан гэж сэрдэгджээ. Тодруулбал, Эрчим хүчний сайдын албан тушаал хашиж байхдаа тендерт нэр бүхий компанийг ялуулсан үйлдэлтэй нь холбоотойгоор түүнийг шалгасан байдаг. Өөрийнх нь мэдлийн “Залуу монгол” компанийн дансаар 264 сая төгрөг орж ирсэн нь авлига, хээл хахуулийн шинж агуулсан үйлдэл байж болзошгүй гэж холбогдох байгууллагууд шалгаж байгаа юм. Тэр үүнээс гадна хэд хэдэн тендер будлиантуулсан хэрэгт холбогдсон. Монгол Улсын Засгийн газрын 2013 оны 35, 55 дугаар тогтоолоор Улаанбаатар хотод 348Мвт хүчин чадалтай “Амгалан” дулааны станц барихаар шийдвэрлэсэн байдаг. Үүн дагуу Засгийн газрыг Эрчим хүчний яам, Эдийн засгийн хөгжлийн яам төлөөлж, БНХАУ-ын “Чайна Машинери Инженеринг Корпораци” /СМЕС/-тай 2013 оны дөрөвдүгээр сарын 12-ны өдөр концессын гэрээ байгуулсан. Хятадын компани "Амгалан" станцыг 60 сая ам.доллараар барих санал ирүүлсэн ч М.Сономпил сайд 75.9 сая ам.доллар болгож нэмэгдүүлсэн гэж буруутгагдсан байдаг.

ТОСК-ийн захирал асан А.Гантулга

Төрийн орон сууцны корпорацийг удирдаж байсан түүнийг дүрэм, журамд нийцээгүй шийдвэр гаргасан гэж шалгаж эхэлжээ. Удирдах зөвлөлийн зөвшөөрөлгүйгээр “Бэрэн” компанид давуу байдал олгосон. “Хангай” хотхоны 10 сууцны үнийг үл маргах журмаар шийдвэрлэх гэрээ байгуулсан. Үүнийхээ хариуд 12 мянган ам.долларын авлига авсан гэхчлэн түүний холбогдсон хэргийн сураг үргэлжилнэ. 12 мянган ам.долларыг авахдаа төрсөн охиныхоо дансыг ашигласан тухай мэдээлэл бий.

Хотын дарга асан Э.Бат-Үүл

Улаанбаатар хотыг метротой болгоно гэх мөрөөдөлд хөтөлсөн эл эрхэм хотын гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн ажлыг эхлүүлсэн ч тийм ч сайн эхлэл байгаагүй. Тэрбээр өөрийн төрсөн хүү Б.Чулуудайгийн “Грандлайн” компанид нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн Амгалан орчимд дахин төлөвлөлтийн хэсэгчилсэн төсөл хэрэгжүүлэхээр боломж олгосон. Улаанбаатар хотын банкнаас 3.3 тэрбум, Туркийн   “216 Яапи Үрэти худалдаа” компаниас 1.2 тэрбум төгрөгийн зээл авч, “Түмэн Амгалан” цогцолбор хорооллын барилгыг гүйцэтгэхээр “Хамтран ажиллах гэрээ”-гээр тохирчээ. Энэ төслийн 55 хувийн санхүүжилтийг “Грандлайн”, 45 хувийн санхүүжилтийг Туркийн компани гаргаж, төслийн орлогыг 50х50 хувь эзэмшихээр тохирсон байсан ч асуудал, маргаан үүссэн гэдэг. Гэтэл Б.Чулуудайн өрийг дарахын тулд ТОСК-иас “Буян-Ухаа-2” хорооллыг санхүүжүүлэх Төрийн банкны мөнгөнөөс 9 тэрбум төгрөгийг шилжүүлсэн талаар мэдээлэл гарч ирсэн. 2015 оны наймдугаар сард 5 тэрбум, нэг сарын дараа дөрвөн тэрбум төгрөгийг “Бэрэн” компанид шилжүүлсэн гэдэг бөгөөд “Бэрэн” компани “Грандлайн” компанийг 5.5 тэрбумаар  худалдаж авсан байдаг аж.

Барилга, хот байгуулалтын сайд асан З.Баянсэлэнгэ

АН, МАХН-МҮАН-ын “Шударга” ёс эвслийн үед Засгийн газарт Барилга, хот байгуулалтын сайдаар ажиллаж байсан З.Баянсэлэнгэ Авлигатай тэмцэх газарт шалгуулж, шүүхээс шийтгэл авсан. З.Баянсэлэнгэ нь Барилга, хот байгуулалтын сайдаар ажиллаж байхдаа албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж, “Бэрэн ХХК-ийн барьсан “Хангай” хотхоны орон сууцнаас 123 айлын орон сууцыг тендер зарлалгүйгээр худалдан авч, улсын төсөвт 972.4 сая төгрөгийн хохирол учруулсан байж болзошгүй гэх хэргийг шалгаж дуусаад, прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн байсан юм. Шүүхээс З.Баянсэлэнгээр 19 сая 200 мянган төгрөгийг төлүүлэх шийдвэр гаргасан. Харин З.Баянсэлэнгэ 19.2 сая төгрөгийг төлж чадахгүй гэж мэдэгдээд байгаа билээ.

Д.Дамдин

Zindaa.mn