О.Итгэл: Амьсгал нь хүртэл үнэн, элдэв маяггүй энгийн кино бүтээхийг зорьсон

Хошин урлагийн “Эмоци”  продакшнаас урлагийн гараагаа эхэлж, хэд хэдэн кинонд гол болон туслах дүрийг бүтээж, Соёл урлагийн их сургууль хэмээх их айлд багш гэх алдрыг хүртэж, салбартаа өөрийгөө хөгжүүлж, дайчилж яваа залуу жүжигчин, найруулагч О.Итгэлтэй ажил амьдрал, шинэ уран бүтээлийнх нь талаар ярилцлаа.

Тэрбээр ОХУ-ын Санкт-Петербург хотын “Театр урлагийн их сургууль”-ийг жүжигчин мэргэжлээр төгссөн. Сүүлийн таван жил Улсын драмын эрдмийн театрт туслах найруулагчаар ажиллаж байгаа бөгөөд энэ сарын 5-наас эхлэн бүх IPTV-гээр өөрийн найруулагчаар нь ажилласан анхны кино болох “Seasons Of Love” бүтээлээ үзэгчдэд хүргээд байна. Та цаашдын карьераа жүжигчнээр төсөөлж байна уу, найруулагчаар төсөөлж байгаа юу гэсэн асуултад “Миний мэргэжил хүн судлал гэх асар өргөн хүрээг хамардаг. Тиймдээ ч би залуу хүн учир тайзны, дэлгэцийн гэж ялгалгүй, хошин болон сонгодог гэх ялгаагүй харъяалагдсан уран бүтээл бүртээ өөрийгөө дайчилж, шинээр нээж, түүнээсээ суралцаж явахыг л хүсч байна” гэж хариулсан билээ. 

-Таны сүүлийн уран бүтээл “Seasons Of Love” киноны талаар яриагаа эхлүүлье. Кино бусад уран бүтээлээс юугаараа онцлог болсон гэж та бодож байна вэ?

-Сургуулиа төгсөж ирээд нэлээдгүй хугацаа өнгөрсөн байна. Энэ хугацаанд тайз дэлгэцийн хэд, хэдэн бүтээлд оролцож туршлага хуримтлуулсан. Мөн УДЭТ-д ажиллах хугацаандаа энд тоглогдсон бүх жүжгүүдэд туслах найруулагчаар ажилласан. УДЭТ бол олон мундаг чадалтай, чадвартай жүжигчид, найруулагчдаас суралцах боломжтой сайхан газар. Би өөрийгөө олон талаас эрж хайж, сорьж үзэхийг хүсдэг. Тиймдээ ч кино найруулах бодлыг их эртнээс өвөрлөсөн байсан. Энэ санаагаа УДЭТ-ийн соёл урлагийн менежер З.Нямзул найздаа хэлэхэд хүлээж авч, залуу хүмүүс учир санасан бодсон зүйлээ ажил хэрэг болгоод хамтраад хийгээд үзье гэж шийдсэн.

Гэхдээ хүн өөрийнхөө чадвар, нөөцийг зөв үнэлэх хэрэгтэй гэж боддог. Миний хувьд мэргэжлийнхээ хувьд У.Шекспирийн “Ромео, Жултьетта”-г тайзанд тавьж чадна даа гэж боддог бол Гамлет, Фаустыг тавихад “нас болоогүй” гэж мэдэрдэг. Залуу хүний хувьд хайр дурлалын сэдэв их ойр л доо. Харин амьдралын үнэ цэнэ, утга учир, үнэн худал, үхэл тэмцлийг мэдрэх нас маань арай болоогүй. Энэ нь өөрийгөө голж байгаа хэрэг биш мэдэрч байгаа хэрэг. Магадгүй би 40, 50 хүрч байж л Фаустыг ойлгоно. Тиймээс ч том дүрүүдийг бүтээхийн тулд амьдралыг туулж, ертөнцийг ойлгож, өөрийнхөө үзэл бодлыг төлөвшүүлэх хэрэгтэй. Цаг нь болоогүй чадахгүй зүйлээрээ оролдоно гэдэг “тэнэглэл”.

Харин хайр дурлал бол өөр. Залуу хүн, уран бүтээлч хүний хувьд энэ мэдрэмжтэй маш ойр. Тэгээд гаднын дотнын олон кинонуудыг үзэж, судалсан. Ингээд үзэхэд хайр маш өргөн хүрээний төдийгүй хүн бүрд ялгаатай ойлголт гэж хэлж болмоор. Хүн бүр ч хайрын өөр, өөр дүрүүдтэй тулгарч, хайрын өөр өөр өнгүүдийг хардаг. Нэмээд нийгэм, соёлын ялгаатай байдал ч хайрын олон шинжийг бүрдүүлдэг. Жишээлбэл Valentine's Day, Love action зэрэг кинонуудад яг тухайн болж буй агшинд хайр дурлалын өөр, өөр харилцааг тодорхой харуулж чадсан байдаг. Иймэрхүү ялгаатай байдлыг харуулсан, бодит амьдралаас сэдэвлэсэн, хүмүүст өдөр тутамд л тулгардаг хайр дурлалын харилцааг монгол хөрсөн дээр буулгаж, монгол сэтгэлгээгээр хийхийг хүссэн. Ингээд монгол залуучуудад тохиолдож байсан хайр дурлалын түүхүүдийг цуглуулж үүнээс 4 түүхийг онцгойлон авч “Seasons Of Love” кино зохиолыг бичсэн, бүтээсэн. Гэхдээ сая жишээ татсан Valentine's Day, Love action зэрэг нь уран сайхны кино. Харин “Seasons Of Love” бол хайр дурлалын харилцааг харуулсан кино контент юм.

-Кино зураг авалт, уран бүтээлчдийн талаар танилцуулж болох уу.  Эхнэртэйгээ хамт хосын дүрд тоглосон гэж ойлгосон. Хосууд хамтдаа хайрын кинонд тоглох ямар байсан бэ. Таны хувьд бас анхны найруулагчаар нь ажилласан бүтээл гэдгээрээ онцлог байсан байх гэж бодож байна?

-Кино зураг авалт өнгөрсөн зун хорио цээрийн дэглэм тавиагүй байхад болсон. Зураг авалтын үеэр эрүүл ахуй, аюулгүй байдлыг бүрэн ханган ажилласан. Ковид яах аргагүй бас нэгэн сорилт асуулт болж чадаж байна. Төлөвлөгөөгөө маш нарийн гаргаж, шахуу цагийн хуваарьтай ажилласан нь жүжигчдэд маань ачаалалтай байсан. Цаашдаа аль болох жүжигчдээ ядраахгүй аль болох тайван хийхийг зорино. Киноны гол дүрд 8 хүн тоглож 4 хосын харилцааг харуулсан мэт боловч арын алба, бусад уран бүтээлчидтэй нийлээд 20 хүний хүч хөдөлмөр шингэсэн бүтээл болсон. Мөн анхны төлөвлөгөөнөөс зөрсөн, ганц хоёр эрсдэл гарсан. Жишээлбэл манай эхнэртэй гол дүрд тоглох байсан жүжигчинд зураг авалт эхлэхээс өмнө хүндэтгэх шалтгаан гарч кинонд тоглохоос татгалзсан. Продюсерын зүгээс “зохиолоо сайн мэдэж байгаагаараа чи өөрөө тоглочих” гэсэн хүсэлт ирсэн учир тоглохоор болсон. Найруулагчаар нь ажиллаж байгаа кинондоо жүжиглэнэ гэдэг маш хүнд гэдгийг ойлгосон. Ахиж ер нь найруулагч, жүжигчнээр хавсарч ажиллахгүй гэж бодож байгаа. Тэгж ажиллаж чаддаг хүмүүсийг үнэхээр биширсэн. Учир нь хүн өөрийнхөө алдааг хөндлөнгөөс харж чаддаггүй юм билээ. Хамтарч тоглосон Т.Энэрэл (эхнэр) маань жүжиглэх уран чадвар сайтай. Намайг хөндлөнгөөс харж хэлж чиглүүлж, ёстой “чирж” авч явсан.

-Жүжигчдээсээ хэр зураг ур чадвар шаардсан кино байсан бэ. Мөн үзэгчдийн анзаарахгүй орхиж болохгүй нэг хэсгийг онцлооч гэвэл та аль хэсгийг онцлох вэ?

-Мэдээж киног үзэгчид үзээд найруулагчийн өгөх гэсэн тэр онцгой хэсгийг өөрсдөө олж харвал сонирхолтой байх. Seasons Of Love киноноос үзэгчид онц содон элдэв хачин зүйл олж харна гэж би бодохгүй байна. Агуу зүйл энгийнээс л эхэлдэг гэдэг. Амьд харилцаа, амьдралын бодит төрхийг л харна. Харин энэ өнгө төрх өвөл, намар, хавар, зун шиг өөр, өөрийн өнгө төрхөөр ялгарч үзэгдэнэ.  Кино өөрөө жүжигчдийн хувьд ч хэцүү гэхээсээ амьсгаа нь хүртэл үнэн жүжиглэлтийг шаардсан, зохиол нь хүртэл элдэв маяггүй эв энгийн амьдралд тохиолддог үйл явдлыг харуулахыг хичээсэн.

Дөрвөн хосын хайр, харилцаа нэг цаг хугацаанд, нэг газарт хэрхэн өрнөж бидний амьдрал яаж үргэлжилж байгааг харах болно. Жишээлбэл, 18 насны хайр, анхны хайр яг л хавар шиг. Бид хавар болохоор хайр ирдэг ч гэдэг. Тойрон эргэлдэх дөрвөн цагийн хамгийн урин нь, хамгийн хайрламаар нь, хамгийн зөөлөн нь ч байж магад. Энэ харилцаа тухайн байрны лифтэнд болж өнгөрөнө. Харин хагацал, учрал бүхэнтэй танилцаад 25-30 хүртлээ бид заримдаа аадар бороотой зуныг үздэг ч юм шиг. Энэ үед итгэлийг чухалчилж, олон олон асуултандаа ээрэгддэг. Үүнээс гадна шархалсан, гундсан хайрыг ч багтаасан. Эдгээр дүрүүд байрны дээвэр, ресторанд болж өрнөнө. Мөн энд онцгой нэгэн хайрын түүх байгаа нь тусгай хэрэгцээт хүмүүсийн хайр. Хайртай гэдгээ хэлээд ч ойлгохгүй тэр хүнд хайрыг хэрхэн ойлгуулах вэ гэдэг асуулт ургана. Заримдаа хэлээд ч ойлгохгүй үгийг харц ойлгуулдаг шүү дээ. Энэ мэт шигтгээг киноноос харж болно. Манай кинонд энэ дүрийг сонсголын тусгай хэрэгцээт охин бүтээсэн гэдгээрээ ч онцлог. Тиймдээ ч дээр хэлсэн шиг илүү бодит, илүү үнэн болсон гэж хэлж болно. Илүү олон зүйлийг уншигчид киноноос дэлгэрүүлж мэдэх боломжтой.

-Та уран сайхны кино биш кино контент гэдгийг онцоллоо. Энэ хоёр юугаараа ялгаатай вэ. Монголд ийм төрлийн контент хэр олон байгаа вэ?

-Уран сайхны кино гэдэг нь тодорхой үйл явдал буюу цаг хугацаанд захирагдаж болдог явдал. Контент ихэвчлэн нэг цаг, нэг газар болдог явдал. Уран сайхны кино эхлэлтэй, өрнөлтэй, төгсгөлтэй байдаг бол контент гэдэг нь ойлгомжтой дүрслэлтэй, тодорхой агуулгатай зохиол нь ихэвчлэн ситком байдлаар бичигдсэн байдаг. Жишээлбэл монголчуудын мэдэх оросын “Гал тогоо” цуврал бол кино контент юм.

Монголд кино контент инээдмийн, хошин чиглэлд их хөгжсөн юм шиг санагддаг. Энэ бол эрэл хайгуул, хөгжлийн нэг үе шат. Ер нь одооноос л бид IPTV, телевизийн формат, шаардлагад нийцсэн контентуудыг үйлдвэрлэж эхэлж байгаа.  Харин үзэгчдийн хувьд маш айхтар болсон юм шиг санагддаг. Дан ялангуяа залуучууд юу үзэх, юу үзэхгүйгээ мэддэг болсон. Пиар, марктенгид нь ханарч “хууртагдаж”, олон нийтийг дагаж туйлширч кино үздэг байдал арай бага болж байна.

-Киног яаж сонгож үзвэл зүгээр вэ?

-Үзэгч зар сурталчилгаа, олны санаа бодолд хууртагдаж бусдыг дагаж үзэх биш өөрөө, өөрийнхөө мэдрэмж хүсэл сонирхлыг сонсож киногоо сонгож үздэг байгаасай гэж боддог. Хүсээгүй байж киноны марктенг, пиарт хууртагдаж үзчихээд шүүмлээд суух нь тийм ч зөв санагддаггүй. Кино бүрт алдаа байдаг. Авах зүйл ч байдаг. Минийх дээр ч алдаа, оноо байгаа. Цаашдаа алдаанаасаа суралцаад илүү сайжрахын төлөө л хичээнэ.

-Кино контент цааш үргэлжлэх үү?

-Тийм ээ. Төлөвлөж байгаа.

-Хайрын өөр, өөр өнгийг харуулсан гэлээ. Кинонд таны хайрын түүх орсон уу?

-Үгүй ээ. Кино монгол залуучуудын хайрын түүхийг багтаасан ч энэ нь бид хоёрын хайрын түүх гэсэн үг биш шүү. Бид хоёр мэргэжлээрээ суугаагүй. Хайрлаж, дурлаж, нэг нэгэндээ дасаж сэтгэл зүрхээрээ л ханилсан. Амьдрал дээр бид хоёр энгийн л хосууд. Харин кинонд өгөгдсөн дүрд л тоглосон. Саяхан “Гал тогоо” нэвтрүүлэгт оролцсон дугаараас болж нэлээд шүүмжлэлд өртсөн. Би нэвтрүүлэг, шоу гэдэг утгаар нь биш хоолоо хийж ялахад л хамаг анхаарлаа төвлөрүүлчихсэн байна лээ. Гэтэл энэ чинь бодит амьдрал биш шүү дээ. Нэвтрүүлгийн зорилго, зорилт дүрэм журам гэж бий. Нэлээдгүй монтаж хийгдэж найруулсан тул буруу ойлгогдох зүйл их болсон байсан. Үүнийг дагаад намайг “эхнэрээ зоддог, энэ харах царайны хүйтэн царайтай, ёстой муу залуу байна” гэсэн сэтгэгдлүүд хөвөрсөн. Үнэндээ тийм биш шүү дээ. Шоунд ч, кинонд ч бид уран бүтээлчид, жүжигчид гэдгээрээ л гарсан.

-Эхнэр нөхөр хоёр хоёулаа олны танил урлагийн хүмүүс учир уншигчдад сонирхолтой байж магадгүй. Та өөрийн хайрын түүхээсээ хуваалцаж болох уу.

-Анх би Соёл урлагийн их сургуульд ороод танилцсан. Анхны харцаар дурлана гэдэг шиг л зүйл болсон. Төд удалгүй би СУИС-с гараад ОХУ-руу сурахаар явсан. Манай хүний ээж, аав их зарчимч хүмүүс байдаг. 10 цагаас өмнө л гэртээ орсон байдаг. Явахынхаа өмнө өдөр би 9.30 гэж очоод 30 минут л уулзаж чадсан. Тэгээд баяртай гэж салаад алхаж байтал нэг л эргээд очмоор санагдаад “санаж байна” гэж мессеж бичсэн. Төд удалгүй манай хүнээс “би ч бас” гэсэн хариу ирээд “уулзъя” гэтэл “за” гэсэн. Одоо энэ хорооллын Өргөө кино театраас доош 25-р эмийн сан руу урууддаг шаттай замаар би дээрээс, Энэрэл доороос нь гүйгээд л дундаа тэврэлдээд уулзаж байсан. Яагаад ч юм тэр ерөөсөө санаанаас гардаггүй. Салаад алхаж байхад бороогүй байсан байж өөд, өөдөөсөө гүйж байхад ямар ч сүрхий захиалсан юм шиг бороо орж эхэлсэн юм.  Бид хоёр өөд, өөдөөсөө гүйлдээд хорооллын дунд зам дээр уулзаад “машинд мөргүүлэх гэж байгаа юм шиг” тэврэлдээд зогссон. Одоо хүртэл бүх зүйл нь тод тодорхой санагддаг. Маш их сэтгэл хөдөлж, хүчтэй мэдрэмж төрж билээ..