АН-ын гишүүн м.Чимэддоржийн алт ухах хүслийг Архангайн Засаг дарга М.Батжаргал гүйцэлдүүлэх үү!

Архангай аймгийн засаг дарга М.Батжаргал болон Цахир сумын Засаг дарга Д.Галбаатар нар хууль зөрчин Цахир сумын нутаг Хясаа уул хэмээх газрын Ужигт болор ууланд ашигт малтмал олборлох зөвшөөрлийг хууль зөрчин үгсэн хуйвалдах хэлбэрээр өгсөнд нутгийн иргэд бухимдалтай байна.

Үгсэн хуйвалдаж, хууль зөрчсөн гэж байгаагийн учир нь Цахир сумын засаг дарга Д.Галбаатар нь сумын иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлаар уг асуудлыг хэлэлцүүлээгүйд оршиж байгаа юм. Хууль дүрмээрээ бол уг асуудлыг сумын ИТХ-ын 7 Тэргүүлэгч хуралдаж шийдэх ёстой байсан. Гэвч Цахир сумын засаг дарга Д.Галбаатар зөвшөөрөл өгөх шийдвэр гаргахдаа иргэдийн хурлын төлөөлөгчдийн тэргүүлэгчдийн саналыг утсаар авсан хэмээн тайлбарлаад байгаа. Бодит байдал дээр нэгээс бусад тэргүүлэгчид рүү огт залгаж холбогдоогүй гэнэ.

Чоно борооноор гэгчээр яг шинэ жилийн баярын өдрийн өмнө буюу 2021 оны 12-р сарын 28-нд Цахир сумын засаг дарга Д.Галбаатар тус сумын ИТХ-ын даргаар тогтоол гаргуулжээ. Тогтоолд: Цахир сумын нутаг дэвсгэр Хясаа ууланд түгээмэл тархацтай ашигт малтмал хайх “Нобле Энирже” ХХК-ийн саналыг дэмжсүгэй гэжээ.

Үүний дараа буюу 2021 оны 12-р сарын 30-ны өдөр Архангай аймгийн ИТХ-ын тэргүүлэгчдийн тогтоол гарчээ. Тогтоолд: Архангай аймгийн Цахир сумын нутаг дэвсгэр “Хясаа уул”-нд 265 гектар талбайд “Нобле Энержи” ХХК-нд түгээмэл тархацтай ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгох саналыг дэмжсүгэй. Шийдвэрийг холбогдох газарт хуулийн хугацаанд хүргүүлж ажиллахыг аймгийн засаг дарга М.Батжаргалд үүрэг болгосугай гэжээ.

Үүгээр ч зогссонгүй 2021 оны 12-р сарын 31-ний өдөр Архангай аймгийн засаг даргын захирамж гарав. Засаг дарга захирамжлахдаа: “Нобле Энержи” ХХК-нд Цахир сумын нутаг Хясаа ууланд ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зөвшөөрлийг 3 жилийн хугацаагаар олгосугай гэжээ.  

Орон нутаг байтугай Улаанбаатар хотод ч төрийн шийдвэр ингэж гэрлийн хурлаар гардаггүй. Гэтэл энэ шийдвэрүүд яагаад ийм хурдан гарав. Улс төрийн ямар нэгэн шалтгаан байна уу гэдэг асуулт гарах биз. Ухаад үзье. Эхлээд “Нобле Энержи” ХХК хэний компани хэний компани вэ гэдгийг сонирхоод үзье.

М.Чимэддорж гэж хэн бэ

Зурагт харагдаж байгаачлан “Нобле Энержи” ХХК нь Мөнхжаргалын Чимэддорж гэдэг хүнийх. Тэгвэл Мөнхжаргалын Чимэддорж гэж хэн бэ гэдэг асуулт гарч ирнэ. Мөнхжаргалын Чимэддорж гэгч нь Ардчилсан залуучуудын холбооны удирдах зөвлөлийн гишүүн бөгөөд 2016 онд АН-ын даргын суудлын төлөө нэрээ дэвшүүлсэн ч өвдөг шороодсон нэгэн. Бүр 2020 оны сонгуульд АН-аас нэр дэвшиж байсан ч гэдэг. Түүний нэр дээр байгаа “Нобле Энержи” ХХК нь 2015 онд байгуулагдсан бөгөөд Хясаа уулны лицензийг хөөцөлдөж эхлэхийн өмнөхөн компанийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оржээ. Ингэхдээ М.Чимэддорж цор ганц хувьцаа эзэмшигч буюу гүйцэтгэх захиралаар нь бүртгүүлжээ. Өмнө нь уул уурхайн чиглэлийн компани, аж ахуйн нэгжгүй байсан М.Чимэддорж гэх хүн 2021 онд ийнхүү гэнэт уул уурхайн компанитай болсон байдаг.

Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн ээлжит 2020 оны сонгуулиар Архангай аймгийн ИТХ-ын 39 мандатад нийт 79 нэр дэвшигч өрсөлдсөнөөс АН-аас 20 нэр дэвшигч ялалт байгуулсан. Ийнхүүү архангай аймагт Ардилсан нам Засгийн эрх барьж Д.Золжаргалыг засаг дарга болгосон. Гэвч М.Батжаргал нь Цахир, Хангай сумаас аймгийн ИТХ-д сонгогдсон Р.Нямдорж, Э.Баттулга нартай нийлэн хор найруулж ажлаа маш сайн хийж байсан Д.Золжаргалыг огцоруулан өөрөө засаг болсон. Цахир сумын засаг дарга Д.Галбаатар нь ч Аймгийн засаг дарга Батжаргалын хуурай ах нь юм. Тиймээс М.Батжаргал нь Засаг болохоосоо авахуулаад Цахир сумын нутагт санаархаж байсан нь тодорхой юм. Энэ асуудал нь цэвэр хувийн ашиг сонирхолын шинж чанартай гэж хардахад хүргэж байгаа юм.

Цахир сумын иргэдийн тэмцэл, эсэргүүцэлтэй тулгарсан аймгийн засаг дарга М.Батжаргал 2022 оны 04-р сарын 04-ний өдөр 2021 оны 12-р сарын 31-ний өдөр гаргасан захирамжаа хүчингүй болгосон захирамж гаргажээ. Гэсэн ч Цахир сумын иргэд энэ шийдвэрийг хангалттай гэж үзэхгүй байна. Учир нь М.Батжаргал болон түүний хуурай ах Д.Галбаатар нар нь Цахир суманд газар нутаг ухах санаархал дахин өөр хэлбэрээр үргэлжлэх магадлалтай гэж тэд үзэж байна. Иймээс газар нутгаа ухуулж, байгаль орчноо сүйтгэх гэсэн атгаг санаа агуулж байгаа Цахир сумын засаг дарга Д.Галбаатарыг огцруулахыг хүсч байгаа гэнэ. Иргэдийн шаардлагын дагуу 2022 оны 03-р сарын 30-ны өдөр Цахир сумын Иргэдийн Төлөөлөгчдийн хурлын ээлжит бус VIII-р хурал болж нийт төлөөлөгчдийн 58.8 хувийн саналаар сумын засаг дарга Д.Галбаатарыг үүрэгт ажлаас нь огцруулах тогтоол гаргажээ.

Гэвч аймгийн засаг дарга М.Батжаргал 2022 оны 04-р сарын 01-ний өдөр уг шийдвэрийг хүлээн авах боломжгүй гэжээ. Архангай аймаг төдийгүй Монгол улсад аялал жуулчлал хөгжүүлэх боломжтой газар бол Тэрхийн цагаан нуур. Тэрхийн цагаан нуурыг тэжээгч урд хойд Тэрх гол гэж байдаг. Гэтэл лиценз олгосон бүс нутаг нь яг Тэрх голын ай сав газар байгаа нь цаашид Тэрхийн цагаан нуурыг химийн бодисоор бохирдох эрсдлийг дагуулж байгаа гэнэ.