О.Цогтгэрэл: Нүүрсний гэрээний мэдээллийг ил болгохыг шаардаж байна

УИХ дахь Ардчилсан нам (АН)-ын бүлгээс өнөөдөр /2022.11.14/ 7 хоног бүр хийдэг ээлжит мэдээллийг хүргэлээ. Бүлгийн хуралдаанаар гурван асуудал хэлэлсэн байна.

Нэгдүгээрт МАН-ын 2020 оны сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрийг сануулах хүрээнд засаглалын бодлого дээр эрх баригчид юу амлаж байсан бэ гэдгийг хэлэлцсэн байна.

Хоёрдугаарт Монгол Улсын Засгийн газарт нүүрсний асуудлаар 7 зүйл заалт бүхий албан шаардлага хүргүүлэх тухай, Гуравдугаарт хүний эрхийн асуудлыг хэлэлцсэн байна.

АН-ын бүлгийн дарга О.Цогтгэрэл “Монгол Улсын эдийн засгийн 40 хувь нь төсвөөр дамжиж, хязгаарлагддаг болсон. 2016 онд 26 хувь байсан бол одоогоор нийт эдийн засгийн 40 хувь нь төсвөөр дамждаг болсон. Үүн дээр нэмэгдээд төрийн өмчит компаниудын борлуулалтын орлого 55 их наяд төгрөг буюу Монгол Улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүнтэй тэнцүү хэмжээний борлуулалтын орлого хийдэг болсон. Энэ төржсөн эдийн засгийн цаана авлига хээл хахууль, албан тушаалын асуудлууд гардаг.

Мөн нүүрсний асуудал сүүлийн үед их гарах боллоо. Уг асуудалтай холбогдуулж долоон зүйл заалт бүхий албан шаардлагыг Монгол Улсын Засгийн газарт хүргүүлж байна.

Үүнд "Эрдэнэс Тавантолгой" компанийн нүүрсний гэрээнүүд, оффтейк гэрээ, үнэ хэмжээ, түүний дүн, гүйцэтгэл, гэрээ байгуулсан этгээдүүдийн мэдээллийг олон нийтэд ил болго. Тавантолгойн бүлрэг ордын уурхайн ам болон хилийн экспортолсон нүүрсний зөрүүний тухай яригдаад байгаа мэдээллүүдээ ил болго. Нүүрсний гэрээ олборлолт, тээвэрлэлттэй холбоотой чухал албан тушаалтны мэдээлэл тэдгээрийн улс төрийн хамаарал, хөрөнгө оруулалтын мэдээллийг нийтэд ил болго.

Жилийн өмнө яригдаж байсан хоёроос гурван сая тонн нүүрсний асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэсэн бэ. Энэхүү асуудлын дагуу Монгол улсын Ерөнхий сайд мэдээлэл боловсруулж, чуулганы нэгдсэн танхимд хэлэлцүүл гэдэг шаардлагыг хүргүүлж байна. Урьд урьдын асуудлууд замхраад алга болдог шиг энэ удаагийн нүүрсний гэх хэрэг замхрах ёсгүй.

Мөн МАН-ын 2020 оны сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрт “Авлига албан тушаалын хэрэгт оногдуулах хариуцлагыг чангатгана” хэмээн амласан нь бодит байдалд юу болсон бэ.

Олон улсын авлигын индексээр 2015 онд манай улс 75-р байрт явж байж. Гэтэл 2021 онд 110-р байрт орсон. Бид авлигын индексээр таван жилийн дотор 35 байраар хойш ухарлаа. Монгол Улсад авилга цэцэглэж бйна. Авлигатайгаа тэмцэхгүй байна. Олон улсын байгууллага нь Засгийн газраас авлигатай тэмцэх хүсэл сонирхол бага байна. Хоёрт УИХ-ын зүгээс авлигатай тэмцэх чиглэээр хууль тогтоомж гаргасангүй гэдэг хоёр үндэслэлээр байр ухраасан байна.

МАН-ын 2020 оны мөрийн хөтөлбөрт “Төрийн болон нийтийн өмчийн үр ашигтай зохистой ашиглалт, хэрэглээг дэмжиж үндэсний хэмнэлтийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлнэ” гэсэн байдаг. Гэвч хэмнэхээр тоо хасагдах ёстой байдаг боловч 18 их наядын төсвийг хэмнэсэн нь 20 их наяд болсон. Ийм л төр бий болж байна. Үүнийгээ ард иргэдэд хэмнэж байгаа гэдэг” гэв.