Ц.Нямдорж: Шүүгчид л нөлөөлөлд автаж, хэргийг гацааж байна

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга бүрэн эрхийнхээ хүрээнд нэр бүхий 17 шүүгчийн эрхийг түдгэлзүүлсэн билээ. Харин гэм буруугүй нь тогтоогдсон долоон шүүг­чийн эрхийг өнгөрсөн долоо хоногт сэргээсэн байдаг. Үүнтэй холбогдуулан Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдоржоос дараах зүйлийг тодрууллаа.

-Ямарваа нэг том хэрэг шүүх, прокурорын шатанд чимээгүй болж байна. Ялангуяа авлига, албан тушаалтантай холбоотой хэр­гүүд замхарч байна гэхэд болно. Энэ нь хууль, эрх зүйн орчин­доо байна уу, тухайн хуулийг хэрэг­жүүлэх байгууллагадаа байна уу?

-Би шүүхийн асуудлыг олон жил ярьж байна. Ном журмаараа ажиллаж чадахгүй, нөлөөлөлд автаж байна. Том хэргүүдийг шийддэггүй, гацаадаг. Би байж болох бүх аргаар шүүхийн асуудалд хандаж байна. Миний байр суурь бол хэвээрээ байгаа, өөрчлөгдөөгүй. Түүнээс хуулийн нөхцөл нь бүрдчихсэн. Би бүгдийг нь бүрдүүлээд өгчихсөн. Гагцхүү ажиллаж байгаа хүмүүс нь л болохгүй байна. Тухайлбал, Ерөнхийлөгч томилж, хэрэг мар­гааныг зөв шийдвэрлэж байгаа эсэхийг гүйцэтгэдэг Улсын Дээд шүүхэд Засгийн газар болон Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдад хамааралгүй хүмүүс ажилладаг. Шүүх болохгүй байна гэж би 2003 онд Улсын Дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгчид захидал бичиж байсан. Ерөөсөө болж өгөхгүй байна.

-"Салхитын мөнгөний орд"-той холбогдуулан нэр бүхий шүүгч нарыг шалгаж байна. Гэхдээ саяхан долоогийнх нь эрхийг сэргээлээ шүү дээ. Үүнд та ямар байр суурьтай байна вэ?

-"Салхитын мөнгөний орд"-той холбоотой нэр дурдагдсан шүүгч нараас тодорхой шүүгч нарыг хэрэг нь шүүхэд шилжсэн. Харин долоон шүүгчийн түдгэлзүүлсэн эрхийг нь сэргээсэн. Энэ талаар Ерөнхийлөгчийн талаас мэдээлэл өгсөн байх гэж бодож байна. Ер нь, Үндсэн хуулийн үндсэн зарчмаараа бол хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах, гүйцэтгэх ажиллагаа гэж гурван төрлийн ажил байдаг. Гүйцэтгэх ажил гэдэг нь тагнах. Хэрэг бүртгэх, мөрдөх гэдэг нь байцааж, ажиллагаа явуулна гэсэн үг. Энэ асуудалд хяналт тавьдаг цорын ганц байгууллага бий. Энэ бол прокурор. Прокурорыг УИХ-аар санал хурааж, Ерөнхийлөгч томилдог. Төвлөрсөн удирдлагатай. Шүүх хүртэлх шатанд хяналт тавьдаг үндсэн байгууллага нь юм. Тэгээд шүүхэд очихоороо асуудлыг шийддэг газар нь гурван шатны шүүх. Ийм л тогтолцоо Монголд бий. Энэ яригдаж, удаад байгаа асуудал бол цэвэр үүрэг хүлээсэн байгууллагуудын үйл ажиллагаа, тэдний удирдлагатай нь шууд холбоотой.

-Жишээ нь?

-Миний маш их ярьдаг яргын хэргээс эхлүүлээд. Жишээ нь, тэр асуу­дал мөрдөгдөж, доод давхарт хорьж байх үед прокурор нь очоод хаалгыг нь шагайхад бүх зүйл ойл­гомж­­той байх байсан. Өөрсдөө зохион байгуулсан. ийм л зүйл байна.

-"Салхитын мөнгөний орд"-той холбоотой хэргийг гол холбогдогчдын зарим нь хил даваад явчихлаа шүү дээ?

-Мөрддөг байгууллагууд нь хорих саналаа өгдөг. Шүүх нь хорьж өгөхгүй болохоор хил гараад л явчихна биз дээ. Ажиллагаа нь явж л байгаа. Наад шүүхийн асуудлаар хатуу үг хэлсэн хүн надаас өөр байхгүй байх шүү.