Тамирын голд хаясан 40 гаруй адууны гэдэс, толгой, ширийг гаргаж авлаа

Мал сүргийг хулгайн гэмт халдлагаас хамгаалах Монголын нийгэмлэгээс

хохирсон малчдад хууль, эрх зүйн зөвлөгөө өгөх болжээ

Мал хулгайлах гэмт хэрэг 2019 оны эхний арван сарын байдлаар 1637 болж, 2018 оны мөн үеэс 81 хувиар буюу 664 гэмт хэргээр өссөн байна. Малын хулгайн гэмт хэргийн 90 гаруй хувь нь хөдөө, орон нутагт үйлдэгддэг учраас Мал сүргийг хулгайн гэмт халдлагаас хамгаалах монголын нийгэмлэг, ЭЦА-ны Хулгайлах гэмт хэрэгтэй тэмцэх хэлтсээс Архангай аймагт ажиллалаа. Энэ үеэр цагдаагийн алба хаагчид хэд хоногийн турш мөс цоолж 40 гаруй адууны толгой шийр, гэдсийг уснаас гаргаж авчээ. Хулгайлсан малаа нядалж сэг зэмийг нь төв замын хажуу руу хаядаг, сүү дусаахаас цээрлэдэг гол руугаа толгой шийр, гэдэс дотрыг нь хаяж бузарласан эмгэнэлт явдал Архангай аймгийн Цэнхэр сумын нутгийг дайрчээ. Уул ус, байгаль дэлхийгээ хайрлах монгол хүний холч ухаан алдагдаж, бүлэг этгээд 400 гаруй адууг хулгайлж, гэдэс дотор, толгой ширнээс нь нутгийнхаа гол руу шидсэн аж.

Цэнхэр суманд Архангай аймагтаа хамгийн их малын хулгай гарч байгаа. Харин Архангай аймаг нь малын хулгайн гэмт хэргийн давтамжаар улсдаа гуравдугаарт орсон нь харамсалтай. Аймаг, сумын цагдаа нар малын хулгайчдыг мэддэг, таньдаг хэрнээ баривчилж чаддаггүй зовлон бий. Хуульд зааснаар хулгай хийж байхад нь гардан бариагүй бол дараа нь илрүүлсэн ч гэсэн прокурорын зөвшөөрөлтэй баривчилдаг нь гол хүндрэл болсон гэж нутгийн иргэд хэлж байна. Жил болгон уламжлал юм шиг азарга адуугаа алддаг. Малаа өн удаан жил хариулаад нэг л өдөр хулгай аваад явчихдаг. Тиймээс өөрийнхөө биш хулгайчийн буюу өөр хүний мал маллаад байгаа ч юм уу гэж боддог болсноо малчид хэллээ. Цэнхэр сумын нэгэн малчны жишээг хэлэхэд ганцхан жилийн дотор хонь, ямаа нийлсэн 40 бог, намар тугалах байсан хайртай үнээгээ алдсан байна. Хулгайчид өөрсдийгөө өөгшүүлж “Хулгай бол хэр баргийн эр хүний хийж чадах ажил биш. Ухаан зарсан эрдэм мэт” ярих болжээ. Бүхэл бүтэн сүлжээ үүсгэн нутаг дамжин хулгай хийдэг бүлэглэл ч байдаг сурагтай. Цагдаагийн газрын өгсөн тоон мэдээллээр Архангай аймгийн хэмжээнд 40 гаруй хулгайч байдаг аж. Энэ бүх хулгайчийг барьчихвал тус аймагт хулгайн гэмт хэрэг эрс буурна хэмээн цагдаагийн алба хаагчид хэлж байгаа юм. Гэвч малын хулгайчдын арга мэх өдөр ирэх тусам нарийсч байгаа учраас цагдаагийн байгууллагаас малыг чипжүүлэх, хулгайчидтай нийтээрээ тэмцэх зэрэг байдлаар хариуцлагаа сайжруулах хэрэгтэйг онцолж байлаа.

Архангай аймаг болон тус аймгийн зарим суманд цагдаагийн алба хаагчид, төрийн бус байгууллагын төлөөлөл очиж ажилласнаар 10 гаруй хоноход малын хулгайн гэмт хэрэг гараагүй, малчид амар тайван өнжсөн байна. Энэ талаар Архангай аймгийн малчин Г.Бат-Эрдэнэ “Мал хулгайлах гэмт хэрэг манай орон нутгийн хувьд гамшгийн хэмжээнд хүрсэн. Малын хулгай гарахгүй өдөр гэж алга. Малаа алдаагүй малчин үлдсэнгүй. Хариулаад хараад байхад л үдэш оройн цагийг андахгүй, алдахгүй хулгайчид байх юм. Цагдаагийн байгууллага суманд ажиллахад хуучин 1990 оны үед иймэрхүү сайхан байсан даа хэмээн малчид ярилцаж байна” гэж тодотгон хэллээ. Хулгайн гэмт хэргүүдээс малын хулгайн гэмт хэрэг хамгийн их буюу 65 гаруй хувиар өсч байгаа. Орон нутагт ихэвчлэн үйлдэгддэг онцлогтой. Ингэхдээ монгол хүнд баймгүй жигшиж, зэвүүцмээр үйлдлүүд гаргаж, байгаль эхээ сүйтгэж, иргэдийн ахуй амьдралд гарз хохирол учруулж байгаа юм. Дээрх ажиллагааны дараа малын хулгайчидтай тэмцэхийн тулд Мал сүргийг хулгайн гэмт халдлагаас хамгаалах Монголын нийгэмлэгээс хохирсон малчдад хууль, эрх зүйн зөвлөгөө өгөх болжээ.