Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн "бие халаалт" эхэллээ

Ерөнхийлөгчийн сонгууль 2021 онд болно. Одоо парламентад суудалтай Монгол Ардын Нам, Ардчилсан нам, Хөдөлмөрийн Үндэсний Нам, Монгол Ардын Хувьсгалт Намууд нэр дэвшигчдээ сойно. Монгол Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулсны дараа Төрийн тэргүүн зургаан жилийн хугацаатай ганц удаа сонгогдох заалт хэрэгжиж эхэлсэн эхний сонгууль. Мөн Ерөнхийлөгчид нэр дэвшигч нь 50 насны босго давсан байхыг Үндсэн хуульдаа суулгасан гэх мэтчилэн анхны гэсэн тодотголтой бүхнээр дүүрэн сонгууль болох нь.

Дээр дурдсан намуудаас нэр дэвшигчдийн хэн нэгэн нь Ерөнхийлөгч болно. Ардчилсан намаас нэр дэвших гарцаагүй ганц горилогч байгаа нь одоогийн Төрийн тэргүүн, Самбо бөхийн дэлхийн аварга, Жүдо бөхийн холбооны ерөнхийлөгч Х.Баттулга юм. Өнгөрсөн УИХ-ын сонгуульд “үнэмлэхүй” ялалагдал хүлээсэн Ардчилсан намаас Ерөнхийлөгчийн сонгуульд түүнтэй нам дотроо сунгаанд орчих шийртэй аавын хүү тодроогүй байна. 

Ардчилсан намаас “дүрвэсэн” ШИНЭН-гийн Л.Болд Х.Баттулгын хаяанд гэрээ барьж, албан ёсоор зөвлөх нь болоод амжсан. Хан-Уулчууд түүнийг төрд илгээгээгүй ч Ерөнхийлөгчийн дэмжлэгтэйгээр тэр Төрийн ордны цонхоор ийнхүү орж ирлээ. С.Ламбаа Соёл, нийгмийн хөгжлийн бодлого (Эрүүл мэнд, Нийгмийн хамгаалал, Биеийн тамир спорт)-ын зөвлөх, Я.Санжмятав Байгаль орчин, хөдөө аж ахуйн хөгжлийн бодлогын зөвлөхөөр томилогдон ажиллаж байна. Гэтэл нөгөө талд нь Ардчилсан намын лидер гэгдэж явсан Ерөнхий сайд асан М.Энхсайхан, С.Баярцогт, Д.Ганболд, Д.Эрдэнэбат, Б.Болор болон Б.Бямбасайхан нар “аав”-ынд суугаа. Захиалгын шүүх тэдзнийг ялласан гэж байгаа ч Ерөнхийлөгчийн дэргэдэх хүмүүс шударга ёсны төлөөх тэмцлийн оч гэж үүнийг нэрлэж байх.

УИХ дахь Ардчилсан намын бүлгийн даргаар Баянхонгор аймгаас сонгогдсон, Ерөнхийлөгчийн шадар хүн гэгдэх Д.Ганбат очиж бүлгээ базсан бол Нийслэлийн Ардчилсан намын даргаар Ерөнхийлөгчийн зөвлөх асан Д.Пүрэвдаваа томилогдоод байгаа юм. Аймаг, дүүргийн Ардчилсан намын үүрийн дарга нар эхнээсээ МоАХ-ны хүмүүс томилогдоод эхлэв. МоАХ гэдэг чинь Х.Баттулга юм гэдгийг бид мэднэ. Тухайлбал, МоАХ-ны ууган гишүүдийн нэг гэгдэх Р.Батжаргал Сэлэнгэ аймгийн Ардчилсан намын дарга болсон байх жишээтэй. Гэх мэтчилэн цааш хөврөх юм. Үүнийг Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн өмнөх бэлтгэлийн бие халаалт гэж хэлэхээс өөр аргагүй. Монгол Улсын гавьяат тамирчин хүн энэ зэргийн бэлтгэл хангахгүй бол Ерөнхийлөгчийн сонгуульд ямар ч муу хүн нэр дэвшсэн өрсөлдөгч байдаг гэдгийг тэр мэднэ.

Сүүлийн хэдэн амралтын өдрүүдээр Төрийн ордон “Эхийн алдар” одонтой эхчүүдийн хөлд дарагдаж өнжив. Дүүрэг, дүүрэг, аймаг аймгаар нь багцалсан “Алдарт эх”-чүүдийн инээмсэглэл дунд халгин байна. Хэдэн ч мянган эх “Эхийн алдар” одон хүртэж байгааг таах аргагүй. Өмнө нь Төрийн тэргүүн тодорхой тооны эхчүүдэд “Эхийн алдар” одон гардуулж, бусад нь харьяа дүүрэг, аймгаасаа авдаг байлаа. Харин энэ удаа бүх ээжүүд Ерөнхийлөгчийн гараас одонгоо хүртэж байгаа нь ирэх сонгуульд одонтой эхчүүдийн саналыг авах кампанит ажил болж байгаа юм. Төрийн тэргүүнээс одон авсан эхчүүд бэлгэшээж байхаас муулж байсныг огт сонсож байсангүй. Одонтой эхчүүдийн гэр бүлийнхэн гээд саналаа өгөх хүмүүсийн тоо автоматаар нэмэгдэнэ. Үүнийг буруутгах аргагүй.

Мөн аймаг бүрийн Ардчилсан намынхан нь сум бүрээс таван хүн авч ирэн Төрийн ордонтой танилцан, Ерөнхийлөгчийн гэгдэх төмөр замын бүтээн байгуулалтын ажилтай танилцаж байгаа нь Төрийн тэргүүний хийж бүтээж буй томоохон ажлыг бодитоор харуулах том боломжийг олголоо. Х.Баттулгыг далангийн шороогоор ард түмнээ хуурсан гэх хардлагад эцсийн цэгийг хатгах юм байх.

Цагтаа Төрийн тэргүүнтэй хамт Баянхонгор аймагт УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшин ялагдсан олимпийн аварга Н.Түвшинбаяр саяхан Монголын үндэсний олимпийн хорооны ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон нь энгийн нэг хувь тохиол яавч биш гэдгийг хэлэх хүмүүс байна. Нэг үгээр хэлбэл спортын салбар Ерөнхийлөгчийн гарт албан ёсоор шилжиж байгаа нь тэр гэх юм билээ.

Ямартай ч Х.Баттулга дараагийн сонгуульдаа бэлдээд эхэлсэн бол эрх баригч намаас нэр дэвших хүн одоогоор нам гүмхэн байна. МАН-ынхан Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхийг нэр дэвшүүлэх бодол байгаа ч Үндсэн хуульд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтөөр Гүйцэтгэх засаглал асар их эрх мэдлийг өөртөө төвлөрүүлж чадсан тул Ерөнхийлөгчийн сонгуульд өрсөлдөх шаардлагагүй гэдгийг ойр тойрных нь хүмүүс түүнд хэлж байгаа юм билээ. Тиймээс 50 насны босго давсан УИХ-ын гишүүн МАН-аас Ерөнхийлөгчид нэр дэвших нь ойлгомжтой. Тэр нь харин хэн бэ. Магадлалаар УИХ-ын дарга Г.Занданшатар нэр дэвших боломжтой ч УИХ-ын гишүүн Н.Энхболд, Ц.Мөнх-Оргил, Сү.Батболд нарын нэг нь “аманд” очно гэх бор шувуу нисэж байгаа юм.

Харин МАХН-аас С.Ганбаатар нэр дэвшихгүй гэдгээ албан ёсоор мэдэгдсэн бол Н.Энхбаяр нэр дэвшихгүй гэдгээ хэлчихсэн. Тэр бүү хэл Н.Энхбаяр хүү Батшугарын хамт төмөр замын бүтээн байгуулалтыг очиж үзэн шагшин гайхаж байгаа харагдсан.  Сүүлд Н.Энхбаярын хүү Батшугар Ерөнхийлөгчийн зөвлөх болсон гэх мэдээлэл гарч эхэллээ. Тиймээс Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн өрсөлдөөнөөс албан ёсоор хөндийрсөн байж магадгүй. Гэвч Ц.Шаравдорж, Ц.Оюунбаатараас эхлээд Ерөнхийлөгчийн сонгуульд дэвших хүслээ барьж дийлэхгүй яваа хүмүүс ч байгааг мартаж болохгүй. Гэхдээ хэн нь ч Х.Баттулгыг барчих хэмжээний мэх, барьц олж авч чадаагүй яваа.

Ерөнхийлөгч Х.Баттулгаас өөр сонгуулийн бие халаалтдаа гарсан хүн одоогоор алга. Хэрхэхийг бид ирэх жил л харна даа.