Ройтерс: Эрдэнэс Тавантолгойг нээлттэй компани болгоно

Ройтерс агентлагт нийтлэгдсэн Монголын тухай нийтлэлийг орчуулан хүргэж байна.

Монгол Улс нийслэл Улаанбаатарт иргэдийн нүүрсний хулгайчдын эсрэг  жагсаал үргэлжилсээр байна. Уг  авлигын дуулианд орооцолдсон уул уурхайн төрийн өмчит Эрдэнэс Тавантолгой ХК нь Хятадын хилийн ойролцоох зургаан тэрбум тонн коксжих нүүрсний ордыг эзэмшдэг бөгөөд энэ нь Монголын уул уурхайгаас хамааралтай эдийн засгаа хөгжүүлэх төлөвлөгөөний гол цөм нь болдог. 

Монголын Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Х.Нямбаатар сүүлийн өдрүүдэд авлигыг эсэргүүцэж олон мянган хүн цугласны дараа "Ерөнхий сайд Эрдэнэс Тавантолгойн засаглалыг өөрчлөх, олон нийтэд ил тод болгох санаачилга гаргаж байна" гэж мэдэгдсэн.

ЭTT-ийн хэвлэлийн төлөөлөгч одоогоор ямар нэгэн тайлбар өгөөгүй байна. Хотын төв талбайд хэдэн зуун жагсагчид цугларсан хэвээр байгаа бөгөөд зарим нь цельсийн хасах 30 хэмд хүрч байгаа тул  гэр гэгддэг уламжлалт сууц барьжээ. Монгол Улс экспортын орлогынхоо 50 орчим хувийг нүүрснээс олдог бөгөөд гол төлөв ЭТТ компани олборлодог. Гэтэл тус компани сүүлийн жилүүдэд олборлосон 400 орчим мянган тонн нүүрсээ тооцоогүй тухай Засгийн газар аравдугаар сард мэдэгдсэн. Түүнчлэн өмнө нь 2011-2017 онд бараг нэг сая тонн нүүрс экспортлосон ч бүртгэлд ороогүй гэсэн мэдээлэл бий. Х.Нямбаатар  ЭТТ-тэй байгуулсан бүх гэрээ одоо олон нийтэд болсон.

Мөн ЭТТ-н нүүрс тээвэрлэж явсан 25 мянган машины эздийн дэлгэрэнгүй мэдээлэл ил болсон талаар мэдээлсэн. Мөн 2013-2017 онд БНХАУ-ын хил рүү удаа дараа нүүрс ачсан боловч хоосон ирсэн 7373 ачааны машиныг холбогдох албаныхан шалгаж байна. Мөн Монгол Улс ЭТТ компанийн санхүүг шалгах олон улсын аудиторыг томилохоор төлөвлөж байна гэж мэдэгдсэн. Тэрбээр БНХАУ-аас Монгол Улсад суугаа Элчин сайдтай уулзаж, худалдаанд нөлөөлөхгүй гэдгийг сануулсан талаараа мэдээлжээ. 

Монгол Улсын  олон тэрбум ам.долларын өрөнд баригдсан төрийн өмчит уул уурхайн компаниудын засаглал муудсаар удаж байна. "Өрөнд  баригдсан энэ муухай нийгэмд бид яаж үр хүүхдээ үлдээх юм бэ" гэж төв талбайд тав дахь хоногоо хоносон 42 настай Г.Түмэнтогтох ярьж байна. Ард түмэн Засгийн газартаа итгэл алдарч байна. 

Эдийн засагч Ч.Отгочулуу “Үнийн огцом өсөлт, ядуурал ихсэх нь олон нийтийн уур бухимдлыг төрүүлж байна. Богино хугацаанд ТӨҮГ-ын (Төрийн өмчит аж үйлдвэрийн газар) засаглалд шинэчлэл хийх шаардлагатай байна. Урт хугацаанд бизнес тогтвортой, зохистой ажлын байр бий болгох замаар хөгжих ёстой" гэв.

Хөндлөнгийн ажиглагчийн нүдээр харахад Монгол дахь эсэргүүцэл одоогоор удаан явцтай реалити шоу шиг өрнөж байна. Энэ бол чухамхүү эсэргүүцэлд хамааралтай. Төрөл бүрийн өнгөт хувьсгал явуулахад ашигладаг олны мэдэх майхант эсэргүүцлийн адилаар хатуу ширүүн нөхцөлд дассан монголчууд үс, ноостой хувцас өмсөж, үндэсний гэрээ талбай дээр барьжээ. Энд онцлоход, гэр барихыг эрх баригчид нь өөрсдөө зөвшөөрсөн юм. Ер нь бүгд сэтгэл хангалуун үлдэхийн тулд өнөөгийн энэ байдлыг одоо зогсоох шаардлагатай байгаа.

Мөн одоо эсэргүүцлийн үндсэн шалтгаан болсон хууль бусаар нүүрс экспортлох авлигын схемийг дэлгэх ажил идэвхтэй өрнөж байна. Энэ хүрээнд гол буруутнуудыг ч нэрлэлээ. Тэдний дунд энэ улсын Ерөнхийлөгч асан Х.Баттулга, мөрдөн шалгалтын ажил эхэлсэнтэй холбоотойгоор эх орноосоо зугтсан захиргааны тэргүүн асан ч байна. Тэнд, эрх баригчид нь ч, үстэй малгай өмссөн ард түмэн нь ч тайван, цус асгаруулалгүйгээр нөхцөл байдлыг шийднэ. Монгол Улс Оросын стратегийн болон худалдааны түнш хэвээр үлдэнэ гэж найдахыг ихэд хүсэж байна.

Эх сурвалж: Өглөөний сонин