Оффшорын үлгэр ОЮУТОЛГОЙД ШИЛЖЛЭЭ

Ерөнхийлөгчийн анхааралд Оюутолгой төсөл арав гаруй жилийн дараа гэнэт орж байгаагаас харахад сонгууль дөхөж байгааг илтгэнэ. Дэлхийн хэмжээний төсөлд гарын үсэг зурж, ажил гараанаас гарч байхад Засгийн газрын гишүүнээр ажиллаж байсан Ерөнхийлөгч маань их л хожуу ухаарсан юм байх. Эсвэл бусдын адил төслөөс “бэлгэ” аваагүй үлдсэндээ шар нь хөдлөв үү ч гэж бодогдоно. Уг нь “бэлгэ”-гүй үлдэх хүн биш  л юм сан.

Ямартай ч Ерөнхийлөгч Х.Баттулга Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхэд Оюутолгойн асуудлыг Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлөөр оруулж, хэлэлцүүлэхээр төлөвлөсөн. Иймд дурдсан асуудлуудын хүрээнд иж бүрэн, гүйцэд мэдээллийг өнөөдрийн дотор ирүүлж, зохих журмаар танилцуулахыг бүрэн эрхийн хүрээнд шаарджээ. Түүнд ийм эрх нь хуулиар олгогдсон. Оюутолгой гэж нэг үйлтэй ч буянтай ч төсөл байна. Нэрд гарах гэсэн хурган улстөрчдийг индэр дээр гаргаж тавьдаг. Хөрөнгөө зузаалах гэсэн улстөрчдийн хэтэвч рүү орж гардаг, пиар технологид хүч дутахад “зодож” л байдаг төсөл аж.

Энэ удаад ч Оюутолгой хэмээх төсөл нь Ерөнхийлөгч Х.Баттулгад ихээхэн хэрэг болов бололтой. Албан бичигт “Монгол Улсын эрх ашиг, Монголын ард түмний нийтлэг ашиг сонирхлыг хамгаалахад шууд хамаатай, төрийн нэгдмэл бодлого, байгууллага хоорондын нягт хамтын ажиллагаа шаардагдсан нөхцөл байдал үүссэн нь нэн тодорхой бөгөөд илэрхий байна” хэмээжээ. Эндээс харахад Ерөнхийлөгч маань эх орон, ард түмнийхээ нийтлэг эрх ашгийг хамгаалахаар босож байгаа нь илт. Арван жилийн дараа гэнэт сэрж байгаа ч болохгүй зүйл алга. Гэтэл нэг том аюул байгаа.

Ерөнхийлөгч маань дөрвөн жилийн өмнө “Оффшорт нуусан хөрөнгийг оруулж ирж Монгол Улсын бүх иргэний өрийг тэглэнэ” хэмээн мэдэгдсэн. Гэтэл оффшор бүсээс хөрөнгө оруулж ирэх нь байтугай Ерөнхийлөгчийн нэр бүхий хөрөнгө оффшор бүсээс гарч ирсэн нь асуудалд бараг цэг хатгачихлаа гэмээр харагдана. Үүнийг өдөр тутмын сонинуудын “Эрэн сурвалжлагч” нэгдлийнхэн гадна дотны эх сурвалжтай дэлгэж тавьсан учраас энд дэлгэрэнгүй дурдах шаардлагагүй. Одоо Ерөнхийлөгч маань нэгэнт бусад эрх мэдэлтнүүдийн адил оффшорт хөрөнгөтэй нь баримтаар ил болсон учраас өөр арга хэмжээ авах цор ганцхан зам бий. Тэр нь өөрөө үлгэр жишээ үзүүлэн, оффшороос хөрөнгөө оруулаад ирэхэд болно. Өөрөөр хэлбэл манлайлал үзүүлэх.

Оюутолгойг шалгах асуудал яг л оффшорын замаар явж байгааг үгүйсгэх аргагүй. Учир нь Оюутолгойн тогтвортой байдлын гэрээг 2009 оны аравдугаар сарын 2-ны өдөр С.Баярын Засгийн газар үзэглэсэн. Тэгвэл мөн Засгийн газар 2010 оны дөрөвдүгээр сарын 3-ны өдөр хөрөнгө оруулалтын гэрээг баталсан байдаг. Харин Ерөнхийлөгч маань 2008-2012 онд Засгийн газрын гишүүн, Зам тээвэр барилга хот байгуулалтын сайдаар ажиллаж байсан. Олны хардаж, заримд нь шүүхээс ял оноож байгаагаас харахад тухайн үед Засгийн газрын гишүүнээр ажиллаж байсан хүн энэ асуудлыг мэдэхгүй байна гэж үгүй.

Тэгээд ч “Атга шороог тулам алт болгох овтой сэргэлэн” нөхдийг хоосон хоцорно гэдэгт монголчууд итгэх үү. Үүгээрээ тэднийг авлига авсан гэж байгаа хэрэг биш. Тухайн үеийн Засгийн газрын гишүүдэд тодорхой хэмжээнд ажил хэргийн гэмээр бэлэг сэлт ирж байсан гэдэг. Ядахад энэ мэт “бэлгэ”-нээс үлдэхгүй биз дээ. Өөрийгөө хамгийн шударга гэх Ц.Нямдорж хүртэл хоосон үлдээгүй гэдгийг хэвлэл мэдээллийнхэн дэлгэж л байсан. Тэгэхээр санаа чилээх зүйл гэвэл Ерөнхийлөгчийн тухайн үед авсан “бэлгэ” гэнэт оффшор шиг илэрвэл яах вэ. Оффшорчдыг илрүүлж хөрөнгийг хурааж, өр тэглэх тухай ярьсаар байтал өөрийнх нь оффшор хөрөнгө илэрсэн шиг зүйл болвол яах вэ. Үүнийг бодож үзсэн болов уу. Нөгөө талаар тэр олон компани хөдөлгөж байсан хүн Оюутолгойд ямар нэгэн эрх ашгаа тусгахгүй байна гэдэгт нэг л итгэл төрөхгүй байна. Шахаа булааны нүх сүв ихтэй энэ том төсөлд юу эсийг шургуулж болох билээ. С.Баярцогт оффшорт нэг сая ам.доллароо мартсан шиг нэг хүнсний компаниа оруулаад мартсан юм биш биз. Үүнээс хойш АН-ын засаглах 2012-2014 Засгийн газрын гишүүн, Үйлдвэр хөдөө аж ахуйн сайдаар ажиллаж байсныг ч мартаж болохгүй. “Үнэ тогтворжуулах хөтөлбөр”-өөс “гулгуулсан” олон тэрбум төгрөгийн асуудлыг ч “Эрэн сурвалжлагч” нэгдлийнхэн дурдсан байсан. Олон компани босгож, олон мянган хүнийг ажлын байраар хангаж байсан хүнд зовлон юу мундах билээ. Энэ бол байх л зүйл. Үүнийгээ л мартсан байх вий гэдэгт санаа чилээсэн хэрэг. Түүнээс бус Монгол Улс, ард түмнийхээ нийтлэг эрх ашгийг бодож, Оюутолгой төслийг ашигтайгаар эргүүлэх Ерөнхийлөгчийнхөө шаардлагыг уухайлан дэмжихгүй иргэн гэж хаа ч байхгүй.

Албан бичгээс харахад сүрдүүлсэн шинж агуулагдана. Тухайлбал “Ерөнхийлөгч төрийн тэргүүний хувьд Монгол Улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлыг хангах ашиг сонирхлын үүднээс хууль тогтоох, гүйцэтгэх, шүүх эрх мэдлийг хэрэгжүүлдэг байгууллагууд зүй зохистой харилцан ажиллахад нь Үндсэн хууль болон бусад хуульд заасан бүрэн эрхийнхээ хүрээнд дэмжлэг нөлөө үзүүлнэ” гэж заасан байдаг хэмээн дурджээ. Эндээс харахад оффшор бүсээс өөрийнх нь хөрөнгө илэрсэн учраас бусдад “шүүх эрх мэдлийг хэрэгжүүлдэг байгууллагуудад дэмжлэг үзүүлнэ” гэж болохгүй. Тэгэхээр албан мэдэгдэлд дурдаснаас харахад “Оффшорын үлгэр” Оюутолгойн гэрээнд шилжиж, “шүүх эрх мэдлийг хэрэгжүүлдэг байгууллагуудад дэмжлэг үзүүлэх” замаар ч явж болзошгүй боллоо.