Л.Гантөмөр: Ерөнхийлөгч АН-ыг “ҮХДЭЛ” болгож болохгүй

УИХ-ын гишүүн асан Л.Гантөмөртэй ярилцлаа.

-Та сүүлийн үед хэвлэлд ярилцлага өгөөгүй. Тэгэхээр шинээр батлагдсан Сонгуулийн тухай хуульд ямар үнэлэлт дүгнэлт өгч байна вэ?

-Сонгуулийг томсгосон тойргоор явуулахаар 2008 оны сонгуулийн хувилбарыг сонголоо. Уг нь пропорциональ ороод 2012 оны хувилбарыг сонгох нь Монгол Улсад маш хэрэгтэй. Парламентад олон намын төлөөлөл сонгогдоод санал бодлоо уралдуулах боломжийг бий болдог. 2012 оны сонгуулиар МАН, МАХН, АН хэдэн суудал авсныг та бүхэн мэдэж байгаа. Ерөнхийдөө сөрөг хүчин арчигддаггүйгээрээ холимог тогтолцоо давуу талтай. Гэвч үүнийг сонгуулийн хуульдаа хийж чадсангүй. Би сэтгэл дундуур байгаа. Гэхдээ дөхсөн хувилбар сонгож авсанд нь талархаж байна. Ер нь бол том тойргоор өрсөлдөх хэрэгтэй. Жижиг тойрог Монгол Улсын хөгжилд саад болно. Яагаад гэхээр гишүүн болгон тойрог руу төсөв батлуулдаг. Өнгөрсөн дөрвөн жил юу болов. Улсын төсөв хэдэн их наядаар тоологдож байна. Тэр мөнгийг сум болгон руу контор болгон зарцуулдаг. Ингэснээр хөгжлийн эдийн засгийг бий болгож чадахгүй байна. Сонгуулийн тогтолцоо нь улс орны хөгжилтэй холбоотой гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Одоо баталсан нь болж байна. Гэхдээ пропорциональ хувилбарыг оруулаад холимог тогтолцоогоор явсан бол бүр сайн байх байлаа. Үндсэн хуульдаа ч сонгуулийн холи­мог тогтолцоог хийж чадсангүй.

-Сонгуулийн тойргийн мандат хуваарилалт нь сөрөг хүчинд таалагдаагүй. Ер нь сонгуулийн мандат хуваа­рилалтыг хэрхэн хийх нь оновчтой хувилбар юм бэ?

-Газар нутгаар нь хуваа­рилдаг хуваарийг өөрчилсөнгүй. Энэ нь монголчуудын хүсэл зоригийг хангасан парламент бүрдэхгүй л гэсэн үг. МАН хөдөөд тойргийн тоог нэмээд хотын мандатын тоог багасгалаа. Тэгэхээр иргэдийн өгсөн санал гээгдэж алга болно. Эрх баригчид өөртөө тааруулаад л хуваарилалт хийсэн.

Ерөөсөө суурь зарчмуудаа орхиод байна. Улс орны хөгжилд парламентын гүйцэтгэх үүрэг юу билээ гэдгийг ойлгох ёстой. Үндсэн хуульд заасанчлан ард түмэн төр барина гэдгийг хагас дутуу хийж байна. Уг нь Үндсэн хуулийн үзэл санаагаа бариад, яавал ард түмний санал парламентад  тусгалаа олох вэ гэдгийг улстөрчид бодож сурах ёстой. Харамсалтай нь өөрсдийгөө л бодож байна шүү дээ. Жишээлбэл МАН “Манай намын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Говь-Алтайд нэр дэвшинэ. Говь-Алтай аймгийн тойргийг хоёр мандаттай болгоё” гэдэг байдлаар хандсан. Тэгэхээр зөвхөн өөрсдийнхөө нэр дэвшигч нарт тааруулж, асуудалд хандаж байгаа юм. Энэ бол буруу.

-МАН-ын тэргүүлсэн Засгийн газар дөрөв дэх жилдээ ажиллаж байна. Энэ хугацаанд МАН-ын дэвшүүлсэн мөрийн хөтөлбөр, Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөр хэр биелсэн гэж та дүгнэх вэ?

-МАН сонгуульд дэвшүүлсэн мөрийн хөтөлбөрөө мартсан. Яагаад гэвэл тухайн үед сонгуульд мөрийн хөтөлбөрөө дэвшүүлсэн удирдлага нь одоо байхгүй. Тиймээс мөрийн хөтөлбөрөө мартсан байна. Засгийн газар өдөр өнгөрөөсөн, цаг нөхцөөсөн, ард түмнийг аргалсан хөтөлбөрийг зохиож, түүнийгээ биелсэн мэтээр сурталчилж байна. Урд талынхаа дөрвөн жил эрх барьж байсан хүмүүст буруу болгоныг тохдог. Өөрсдөө бүтээсэн зүйл алга байна. Харамсалтай нь Ерөнхий сайд зорилгогүй байгаад байна. “Монгол Улсын хөгжилд ийм хувь нэмэр оруулсан дөрвөн жил боллоо” гэдэг зүйл яригдахгүй байгаа. Тэгэхээр УИХ-д авсан 65 суудлаар нь харахад хайран дөрвөн жил боллоо. Урд нь МАН 2000 онд олноороо эрх барьж байсан. Тэр үед ч гүйцэд ашиглаж ажиллаагүй, өнгөрсөн жилүүдэд ч сайн ашиглаж чадсангүй. Аль салбар луу бодлогоо чиглүүлэх вэ гэдгээ ойлгоогүй. Боловсрол, эрүүл мэнд, нийгмийн салбарыг орхисон. Уул уурхайн салбарыг ч орхисон. Яг аль салбарыг босгож ирэхийн төлөө явсан бэ гэдэг нь тун ойлгомжгүй. Зүгээр л цаг нөхцөөсөн, ирэх сонгуулийг хүлээсэн цаг хугацааг өнгөрөөсөнд харамсаж байна. Уг нь бол Монгол орон яаж хөгжих вэ гэдэг шийдлүүд бэлэн байгаа шүү дээ.

-Тэтгэврийн зургаан сая хүртэлх зээлтэй ахмадуудын зээлийг тэглэлээ. Энэ нь халамжийн оновч­той бодлого байж чадсан уу?

-Энэ шийдвэрийг зөвтгөж ярихад хэцүү. Бүгдээрээ л мэдэж байгаа. Сонгуулиар ерөнхийлөгч амласан амлалтаа хэрэгжүүлж байна гэсэн тайлбартай ажил. Тэгэхдээ гаргалгаа нь алдахгүй байх. Яагаад гэхээр, тодорхой баялгаа эргэлтэд оруулж, орлогоо зарцуулна гэсэн гаргалгааг ерөнхийлөгч гаргах шиг болсон. Салхитын мөнгөний ордыг эргэлтэд оруулж, доллар болгоё. Олсон доллараа хэвлээд банкнуудад өгье гэдэг схем зурагдсан. Зурагдсан схем нь мадаггүй. Хөгшчүүл, хүнд амьдралтай хүмүүст тусалж байгаа нь мадаггүй. Гэхдээ цаашдаа бэлэн мөнгө тараах асуудлыг өөгшүүлээд байх нь зохимжгүй. Тэгэхээр тийм хоёрдмол зүйл харагдаад байгаа юм. Санхүүгийн зурсан схем нь алдаагүй болов уу гэж бодож байна. Харин мөнгөө хэвлэчхээд, Салхитын мөнгөний орд нь хөдлөхгүй бол инфляцад нөлөөлнө. Бэлэн мөнгөний тараалт болж хувирна. Тэгэхээр анхны зурсан зургаараа л хэрэгжүүлэх ёстой.

-Засгийн газрын бүтээн байгуулалтын тухайд, Газрын тосны үйлдвэр байгуулах ажил өрнөж байна. Бүтээн байгуулалтын цөөн ажлууд хийгдэж байна л даа?

-Бүтээн байгуулалт дээр бол замуудыг сүйтгээд хаячихлаа. Дарханы зам, Өмнөговийн замыг сүйтгэчихлээ. Олон хүний амь нас, эрүүл мэнд хохирлоо. Засгийн газарт хөрөнгө их байгаа. Жилийн орлого нь 10 гаруй их наяд төгрөг. Ийм их мөнгөөр юуг ч бүтээж болно. Гэтэл технологийн дэвшил, шилэн тендер, зөв зохион байгуулалт дутагдаж байна. Зөв зохион байгуулж чадах юм бол ажлыг хийж болно. Тухайлбал, Дарханы замыг бүхлээр нь хуулалгүй 50, 100 км-ээр нь хийж болно шүү дээ. Харамсалтай нь бүгдийг нь хуулж авснаас болоод Сэлэнгэ, Дархан луу явж байгаа хүмүүс зовлон эдэлж байна. Ингэж хүмүүсийг зовоодог нь буруу.

Газрын тосны үйлдвэрийн тухайд, өмнө нь Энэтхэг улстай энэ төслийг хэрэгжүүлэхээр тохирсон байсан. Мөнгө байвал юм хийж болдог. Зохион байгуулалт нь ямар түвшинд явж байгааг үнэндээ мэдэхгүй байна. Ярьж эхлээд хоёр жил боллоо. Бүтээгдэхүүн хэзээ гарах юм. Тодорхойгүй байна. Өмнө нь Энэтхэгийн зээлээр Усан цахилгаан станц барья гээд шийдвэр гарсан байсан. Усан цахилгаан станц барихад Монголын эдийн засагт нэмэртэй. У.Хүрэлсүх Газрын тосны үйлдвэр байгуулах төсөл болгон хувиргасан. Энэ нь ч эдийн засагт нэмэртэй. Аль нь ч байсан мөнгө, технологи нь Энэтхэгийнх гэж би хувьдаа харж байна. Тэгэхээр Салхитын мөнгөний ордыг эргэлтэд оруулаад мөнгийг нь ахмадууддаа өгье гэдэг шиг өөрсдөө бодож, сэтгэсэн зүйл харагдахгүй байгаа биз дээ. Жишээлбэл, “Цэвэрлэх байгууламжийг бид хийчихлээ” гэж өөрсдийгөө магтах гэж байгаа юм шиг байна. Гэтэл БНХАУ-ын дарга Ши Жиньпин гуай ирэхдээ нэг тэрбум долларын зээл өгнө гээд, гэрээ зурагдсан байв. Тэр нэг тэрбум доллар “амь орж” байгаа юм.

Тэгэхдээ одоо та нар харьцуулах хэрэгтэй. Н.Алтанхуягийн Засгийн газрын бүтээн байгуулалтын ажил, У.Хүрэлсүхийн Засгийн газрын ажлыг. Хашир /У.Хүрэлсүх/ гурван тэрбум долларын зээлтэй, хийж байгаа бүтээн байгуулалт нь юу байна. Н.Алтанхуягийн Засгийн газар 1.5 тэрбум долларын зээлтэй байв. Хийсэн юм нь юу байв. Хэн нь юуг өөрчилж байна, бүх юм нь нүдэн дээр ил харагдаж байна шүү дээ.
 

АН СОНГУУЛИАС ИЛҮҮТЭЙ КОРОНАВИРУСТ АНХААРАЛ ХАНДУУЛНА

-Ардчилсан нам өнгөрсөн жилүүдэд сөрөг хүчний ажлаа тааруу хийлээ гэж ойлгодог. Яагаад АН сөрөг хүчний ажлаа сайн хийхгүй байна вэ?

-Мэдээж хүмүүсийн хандлагыг үгүйсгэхгүй. Би ч шүүмжлэлтэй байгаа. Илүү ажиллаж болох байсан. Харамсалтай нь сайн ажиллаж чадсангүй. Намын дотоод ажилд их хүч заржээ. Миний шүүмжилж буй асуудал нь, нам дотоод ажилдаа бус улс орны хөгжилтэй холбоотой асуудалд алхам хийх байжээ. Энэ алдаагаа бид хүлээн зөвшөөрөх ёстой. Намын дотоод ажил, зохион байгуулалт хэтэрхий их удаан үргэлжиллээ. Задрал, сарнил явагдлаа. Том намын зовлон юм байна л даа.

-УИХ-ын ээлжит сонгуулийн хугацаа ойртож байна. Сонгууль­даа АН хэрхэн бэлдэж байгаа вэ?

-Тэгэхээр сонгуульд яаж амжилт гаргах вэ гэдэг нь өнөөдөр илүү тодоор яригдах ёстой. Яаж хөтөлбөрөө боловсруулах уу, ард түмнийхээ саналыг хөтөлбөртөө хэрхэн тусгах, ард түмэнтэйгээ ойлголцож, дэмжлэг авах нь чухал. Сөрөг хүчний хувьд анхаарах зүйл байна. Коронавирус гарлаа. Коронавирусийг Монгол Улсад тараахгүй байх тал дээр байнга Засгийн газарт зөвлөмж өгч байх ёстой. АН энэ ажлыг хийх хэрэгтэй. Жишээлбэл, Хятад руу иргэд зорчихыг бүр мөсөн хориглох хэрэгтэй байна. Үүнийг яагаад шаардахгүй байна. Энэ асуудлыг Засгийн газраас шаардах ёстой. Би энэ саналыг нам руу хэлж байгаа. Монгол Улсад коронавирус орж ирсэн тохиолдолд ямар арга хэмжээ авах юм, тодорхой дэглэмүүдийг санал болго гэдгийг хэлж байгаа. Коронавирус ороод ирэх юм бол ахмадуудад их хортой. Яагаад гэхээр архаг хууч өвчтэй хүмүүс манайд их бий. Хятадын нөхцөл байдлыг харах юм бол хууч өвчтэй хүмүүс амь нас нь эрсдэх эрсдэл өндөр байна. Хууч өвчтэй хүмүүсийнхээ тоогоор манайх Хятадаас илүү. Ялангуяа утаа, агаарын бохирдлоос эхлээд уушгины архаг өвчтэй хүмүүс олон. Тэгэхээр өнөөдөр бий болсон энэ нөхцөл байдалтай холбоотой АН штаб гаргаад ажиллах хэрэгтэй. Энэ бол сонгуульд бэлдэхээс илүү чухал ажил.

Хоёрдугаарт коронавирустай холбоотойгоор төсөвт анхаарал тавих хэрэгтэй. Сул зардлыг бүгдийг нь тэвчих ёстой. Төсвийн орлого 2020 онд хэдэн хувиар тасрахыг мэдэхгүй байна. Хятадын эдийн засгийн агшилт хэзээ сэргэхийг мэдэхгүй. Өдрөөс өдөрт Хятадад хориг тавьж байгаа хот суурингийн тоо нэмэгдэж байна. Хоригт орж байгаа газар болгоны үйлдвэр үйлчилгээ хаагдаж, хэрэглээ хумигдаж байгаа. Энэ хумигдаж байгаа асуудал мөддөө сэргэх хандлагагүй байна. Хятадын эдийн засгаас манай эдийн засаг шууд хамааралтай. Тийм учраас АН-ын зөвлөл энэ оны төсвийг эргэж харах асуудлыг маш яаралтай тавих хэрэгтэй. Хаврын чуулган эхлэхэд эхний 10 хоногт багтаж, төсвийн тодотголоо хийх шаардлагатай. Шинээр баригдах гэж байгаа жижиг, жижиг контор, тойрог болгондоо зарцуулахаар авсан байгаа 10 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг зогсоох хэрэгтэй. Яам, тамгын газрын сул зардлыг зогсоох шаардлагатай. 2020 онд шинэ тавилга, шинэ автомашин худалдаж авахыг хориглох хэрэгтэй. Тэгэхгүй бол 2021 онд Монгол Улс дефолт зарлах хэмжээний байдалд очно. Олон улсын валютын сан бараг гараад явчихлаа. Валютын сантайгаа бараг тангараг тасарсан. Валютын сан Монголд хориг арга хэмжээ авах тухай асуудал яригдаж байна. Валютын сан байхгүй, Хятадын зах зээл байхгүй болбол яах вэ. Ямар зах зээл дээр уул уурхайн бүтээгдэхүүнээ зарах вэ. Ямар шинэ төслийг эхлүүлэх вэ. Энэ дээр маш нарийн төлөвлөгөө гаргах хэрэгтэй. АН энэ дээр ажиллах ёстой. Бид маш эвгүй цаг үе рүү орсон гэдгээ анзаарч, мэдэрч хөдлөх шаардлагатай байна. Монголын улс төрчид хоорондоо толхилцох биш сайн санаагаа цуглуулж, бүтээмжтэй байдлаар ажиллах нь чухал. Хамтын ажиллагаа хэрэгтэй. Эрх баригчид, сөрөг хүчин аль, аль нь ухаантай байх хэрэгтэй.

Тийм учраас сөрөг хүчин У.Хүрэл­сүхийг муулах биш коронавирусийг тархаахгүй байх тал дээр анхаарах ёстой. Үүнээс хамаарах эдийн засгийн хохирлыг бүрэн тооцох шаардлагатай. Эрх баригчид эдийн засгийн хохирлыг тооцсон ч нээлттэй хэлж чадахгүй. Мөнгө хэвлэнэ гэж бодож байгаа байх. Хамгийн аюултай нь Засгийн газар мөнгө хэвлэх юм бол 2021 онд тэр нь цаас болох аюултай. Түүнийг нь АН хэлэх хэрэгтэй.

-Таныхаар улсын эдийн засгийг өсгөх ямар том төслийг эхлүүлэх ёстой гэж вэ?

-Тэгэхээр хамгийн эхлээд үргүй зардлаа зогсоох ёстой. Ард түмний мөнгийг хэмнэх хэрэгтэй. Хоёрдугаарт, оны сүүлийн хагасаас хэрэгжүүлж болох уул уурхайн 5-10 төслийг яаралтай зарлах хэрэгтэй байна. Уул уурхайн бүтээгдэхүүнээ зарах зах зээлийн хэлэлцээр лүү одоо орох ёстой. Төр энэ ажлыг манлайлж хийх хэрэгтэй. Түүний дараа 2021, 2022 онуудад Монголын эдийн засаг руу мөнгө татаж болох мэдлэгийн эдийн засгийн суурь луу мөнгө цутгах ёстой. Салхитын мөнгөний ордыг эргэлтэд оруулж чадахгүй бол хэвлэсэн 700, 800 тэрбум төгрөг монголчуудын хувьд ядуурал болж ирнэ. Тэгэхээр гаргаж буй бүтээгдэхүүнийхээ хэмжээг хоёр дахин өсгөхгүй бол төмөр, нүүрс 50 хувь, зэс 30 хувь буурна. Ганц үнэтэй үлдэж байгаа нь алт. Тэгвэл алтаа яаж хоёр дахин нэмэгдүүлэх вэ гэдгээ бодох ёстой. Эдийн засгаа унагахгүй байх бодитой бодлого гаргах шаардлагатай. Ирж байгаа хоёр гурван жил Монгол Улс дампуурах уу, үгүй юу гэдгийг шийдэх гээд байна шүү дээ. У.Хүрэлсүх, Ж.Эрдэнэбат нарын дөрвөн жил бол дампуурах уу, үгүй юу гэдгийг хойш нь сунгасан байхгүй юу. Сунгаж явж байгаад дараагийн дөрвөн жилд үүрүүлэх гэж оролдож байна. Дараагийн дөрвөн жилд эдийн засаг коронавирусээс болоод даахгүй, сунгах аргагүй болно. Сая бол өрийн хэмжээг нэмээд төлбөр төлөх хугацааг 2021 он хүртэл Валютын сангийн дэмжлэгтэйгээр сунгалаа. Тийм учраас ойрын, дундын, холын хугацааны төлөвлөгөө гаргаад ажиллах ёстой. Холын төлөвлөгөө рүү мөнгөө хэвлэнэ, дунд хугацааны төлөвлөгөө рүү гэрээ хэлэлцээрээ хийнэ, ойрын хугацааны төлөвлөгөө рүүгээ ханцуй шамдаж ажилдаа орох ёстой.

-Сонгуулиар АН нэр дэвшигч­дээсээ 100 сая төгрөгийн тат­вар авч байгаа. Энэ мөнгийг сон­гуулийн төсөвт зарцуулна гэж байна. МАН-ын хувьд намын дарга нь нэр дэвшигчдээсээ санхүүжилт авах­гүй гэдгээ зарласан. Тэгэхээр намын санхүүжилт, сонгуулийн төсвийг хэрхэн шийдэх нь зөв юм бэ?

-Монголчууд 2020 оны сонгуулиар нэг юмыг хатуу мэдэж байгаа. Бүх нэр дэвшигчид сонин, телевиз, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлд мөнгө зарцуулна. Ухуулагчдаа цалин өгнө. Тараах материал, рекламын самбартаа мөнгө төлнө шүү дээ. Энэ мөнгийг АН хүмүүсээс хандив цуглуулж олно. Цуглуулах ажилдаа УИХ-д нэр дэвших хүмүүсийг татан оролцуулж байгаа. “Хүмүүсээс хандив ав” гэж. МАН бол “Төсвийн мөнгөөр бид сонгууль хийнэ. Нэр дэвших гэж буй хүмүүс битгий мөнгө хай. Намын даргад, намд мөнгө байна” гэж хэлж байгаа биз дээ. Намын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга нь. Тэр хүний өрөөнд л мөнгө хураалттай байгаа юм байлгүй. Өрөөнд нь дүүрэн мөнгө хураалгатай байна гэж ойлгогдож байна шүү дээ. Манай даргын өрөөнд мөнгө байхгүй учраас “Та нар мөнгө хай л даа. Би ганцаараа мөнгө хайгаад болохгүй байна шүү дээ. Та нар 5, 10 сая төгрөгөөр нь хандив цуглуул” гэж байгаа байхгүй юу. Энэ хоёр хүний хандлага шал өөр байгаа биз дээ. МАН мөнгө гаргахгүй байна гэж үгүй. Телевиз, сонин хэвлэлд мөнгө төлнө. Ухуулагчдаа мөнгө төлж таарна. Худлаа ярьж чадахгүй шүү дээ. Хэн ч тэдэнд үнэгүй ажиллана гэж байхгүй. Ийм л хоёр өөр ялгаатай. Гэтэл АН мөнгөний сонгууль хийх гэж байна гэж нэг ийм худлаа улс төр хийдгээ болих хэрэгтэй.

-Ерөнхийлөгч, Засгийн газар­тай хамтраад тодорхой аж­лууд санаачлаад хийгээд бай­на. Сонгууль ойртож байна. Ерөн­хийлөгч сонгуулиар намаа дэмжиж оролцохоор байна уу, аль эсвэл?

-2021 онд нэг жилийн дараа Ерөнхийлөгчийн сонгууль болно. Ерөнхийлөгч Х.Баттулга АН-аас нэр дэвшинэ. АН-аас нэр дэвшихийн тулд энэ хүн АН-ыг “үхдэл” болгож болохгүй. АН 2020 онд ялагдах юм бол 2021 онд ялах хүч үлдэхгүй. Тийм учраас Ерөнхийлөгч өнөөдөр байгаа бүх капиталаа АН-д зориулах хэрэгтэй. Өөр сонголтгүй.

-Гэхдээ Засгийн газар, Ерөнхий сайдтайгаа илүү нягт ажиллаад байна?

-Тэр хүн өөрийн тавьсан зарим нэг зорилтоо хэрэгжүүлэхийн тулд Засгийн газрыг ашиглана шүү дээ. УИХ-ыг ашиглана. Ашиглаж байгаа нь сайн. Тэднийг хуурай хоосон шүүмжлээд суугаад байх шаардлага байхгүй. Бүрэн ашиглах хэрэгтэй. Би энэ асуудалд нь ”За боль доо” гэж хэлмээргүй байна. Харин ч сайн ашигла. Гэхдээ сонгуулиар бол намынхаа талд ор. Намаа ялуул. 2021 онд намаасаа дэвш. Өөр ямар сонголт байгаа юм. 2020 онд АН-ыг дэмжихгүй бол 2021 онд АН-ынхан хашрыг /Х.Баттулга/ дэмжих үү. Дэмжихгүй. АН-аас Ерөнхийлөгчөөс өөр хүн дэвшлээ гэхэд түүнээс дутуу санал авахгүй. Ерөнхийлөгчийн дайны санал авна. Энэ нам чинь үндэсний хэмжээний нам байхгүй юу. Тийм учраас Ерөнхийлөгч 2021 он хүртэл Засгийн газрыг бүрэн ашиглах хэрэгтэй. Санаачилсан ажлаа бүрэн дэмжүүл. Тэр хүмүүсийн хийж буй ажлыг нь ч дэмжих учиртай. Ерөнхийлөгч хэдийгээр нам бус ч гэсэн сонгуулиар ил гараад, Монголын төлөө ажил хийе гэж бодож байгаа бол намаа олон гишүүнтэй болгохын төлөө зүтгэх ёстой. Тэгж чадвал 2021 онд өөрөө ялна. Тэгж байж энэ хүний санаж, бодож байгаа зүйл биеллээ олно. Одоо биелсэн юм юу байгаа юм гээд асуух юм бол маш цөөхөн.

Гэтэл өөрийнх нь бодож байгаа юм маш их. Ядаж л Сайншандын аж үйлдвэрийн парк. Энэ хэзээ биелэх үү. 2024 онд өөрөө Ерөнхийлөгч байвал биелнэ. Майдар хот байна. Майдар төслөө Х.Баттулга Ерөнхийлөгч ажил хэрэг болгох ёстой шүү дээ. Өнөөдөр хүртэл Засгийн газар энэ төслүүд рүү нь юу ч хийж өгөхгүй байгаа биз дээ.