Хятадын эрдэмтэн Мо Ди, сэтгэгч Аристотель нар анх гэрэл зургийн үндсийг тавьжээ

Гэрэл зургийн үүслийг хүн бүр тийм ч сайн мэддэггүй. Эдүгээ хүний амьдралын зайлшгүй хэрэгцээтэй шинжлэх ухаан болтлоо хөгжсөн энэ салбарын үүслийг 17 дугаар зуунд амьдарч байсан Францын зохион бүтээгч Жозеф Нисефор Ньепсээс эхэлсэн гэж үздэг. Гэхдээ түүнээс өмнө Хятадын эрдэмтэн Мо Ди болон алдарт сэтгэгч Аристотель нар "pinhole camera - камераобскура" хэмээх нэгэн багаж бүтээсэнээс үүсэлтэй гэж ярих нь ч байдаг гэдгийг хэлэх нь зүйтэй болов уу. Дээрх бүтээл нь дуранг оролцуулан бяцхан нүхээр орох дүрс болон гэрийн тусламжтай зураг дүрс хуулбарлан зурах зориулалттай байсан гэдэг. Мөн жүжиг ший үзүүлэх зэргээр ашиглаж байжээ. Дээрх бүтээлийг ашиглан францын эрдэмтэн Жозеф Нисефор Ньепс хүн төрөлхтний анхны гэрэл зургийг авч цаасан дээр буулгасныг та бүхэн харж байна. Асфальтаар нимгэн бүрсэн металл хавтан дээр уг дүрс буужээ. Найман цагийн турш ажиллаж байж буулгасан энэ зургаа Ж.Ньепс “гелиограф” буюу “нарны зураг” хэмээн нэрийдсэн юм.

Түүхэнд анхных гэж тооцогдсон уг зургийг авсныхаа дараа жил Н.Ньепс өөийнх нь аппарат хийгээд арга барилыг ихэд сонирхсон Луи Жак Манде Дагер гэгчтэй танилцаж улмаар 1829 онд хамтран ажиллах гэрээ байгуулжээ. Энэхүү Ж.Дагер нь гэрэл зургийн урлагийг хөгжүүлэхэд томоохон дэвшил авчирсан гавьяатай нэгэн билээ. Тэрбээр асфальт, метал хавтан хэрэглэхээс татгалзаж, иод, мөнгөний уусмалаар бүрсэн хавтан ашиглах санал дэвшүүлсэн боловч Ж.Ньепс татгалзжээ. Улмаар дэлхийн хамгийн анхны гэрэл зургийг авсан Ж.Ньепс 1933 онд хорвоог орхисон юм. Харин Ж.Дагер Талбот гэгчтэй цааш ажилласаар "Дагеротип - daguerreotype" буюу тусгай түрхлэгт хавтан дээр гэрлийн хүчээр зөв дүрс буюу позитив  гаргадаг одоогийн слайд зурагны анхны хэлбэрийг боловсруулжээ.

С.Төгөлдөр