Швейцарийн банкин дахь дансанд чинь 1 сая ам.доллар орсон жил, сар, өдрийг хэлээч?

С.Баярцогт эрхэм ямар ч байсан Швейцарийн банкин дахь дансаа хүлээн зөвшөөрлөө. Харин мөнгөний хэмжээний тухайд нэг сая ам.доллар бус 1,6 мянган евро буюу монгол мөнгөөр 2,9 сая төгрөг байгаа гэв. Түүний хэлснээр энэ мөнгийг анх 2008 оны тавдугаар сард найзуудтайгаа хамтран хувьцааны бизнес хийх зорилгоор төвлөрүүлсэн боловч тухайн жил санхүүгийн хямрал гарч энэ бизнесийг орхисон. Харин  дансанд нь гурван сая төгрөг байгаа хэвээрээ гэлээ. Мөн энэ мөнгийг Хөрөнгө орлогын мэдүүлгийн орлого гэсэн хэсэгт оруулсан гэх мэдээллийг өглөө. Тэгэхээр түүний алдаа нь өөрийнх нь хэлж буйгаар “Legend Plus Capital Ltd” компанийнхаа нэрийг дурдаагүйд л байгаа бололтой. Тэрээр энэ тухайгаа “миний алдаа” хэмээн тодотгон өгүүлж буй бөгөөд бусдынх нь тухайд магадгүй “цэвэр” гүйцэтгэсэн ч байж болохоор зүйлийг тэр ярьж байгааг тодотгох нь зөв болов уу. Учир нь 3 сая монгол төгрөгтэй тэнцэх евро байгаа гэх тэр дансанд нь хамгийн ихдээ нэг сая ам.доллар байсан гэдгийг тэр өөрөө хэлсэн юм. Түүний хэлж буйгаар “...Анх найзууд нь нийлж тийм хэмжээний мөнгө төвлөрүүлсэн. Тэр үүднээс нь нэг сая ам.доллар гэж мэдээлсэн байх. Одоо бол тийм мөнгө байхгүй.” гэсэн. Тэгэхээр энд анхаарал татаад байгаа нэг зүйл нь тэр найзуудтайгаа нийлж хувьцааны бизнес хийхээр төвлөрүүлсэн мөнгө нь 1,6 мянган евро юм уу, эсхүл 1 сая ам.доллар юм уу, хэрэв дансанд нь хамгийн ихдээ 1 сая ам.доллар орж байсан юм бол тэр үе нь яг хэзээ юм бэ. Оюутолгойн гэрээ байгуулагдахаас өмнө юм уу, дараа нь юм уу гэхчлэн асуултууд гарч ирж байна. Өөрөө хэлэхдээ бол “энэ нь 2008 оны тавдугаар сард болохоор миний Сангийн сайд болохоос өмнө мөн Оюутолгойн хэлэлцээрт орохоос өмнөх үйл явдал. Тэгэхээр энэ хоёртой хардах үндэслэлгүй” гэж байна. Тэгэхдээ данс нээсэн цаг хугацааг энд  яриад байгаа юм. Мэдээж дансыг бол тэрнээс өмнө 1.6 мянган ёвротой нээсэн байж болно. Харин Олон улсын эрэн сурвалжлах сэтгүүлчдийн холбооны нөхдүүдийн гаргаж тавиад дуулиан дэгдээгээд байгаа 1 сая ам.долларын асуудал харин яг хэзээ нь вэ гэдгийг үнэндээ өнөөдрийн тухайд бид баталгаажуулж чадахгүй гэдгийг эрхэм Дэд дарга маань мэдэж байгаа. Тиймээс ч ийм чулуу хөөлгөх маягийн зүйлийг яриад сууж байхыг үгүйсгэх аргагүй юм.

Оюутолгойн гэрээг батлахад онц чухал үүрэг гүйцэтгэсэн гурван сайдын нэгнийх нь хувиар түүнээс “Хөрөнгө оруулалтын гэрээг батлахад хүч хөдөлмөрөө зориулсан сайд нар болон яамны ажилтнуудад ямар нэгэн урамшуулал олгогдох эсэх талаар асуухад:  

-Үгүй. Бид  хөрөнгө оруулалтын гэрээнд ажилласны төлөө ямар нэгэн урамшуулал авахгүй. Харин хөрөнгө оруулагч талынхан “Бид асар өндөр үнэтэй эдийн засагч, хуульчдыг зөвхөн энэ ажилд зориулж хөлслөн ажиллуулж байгаа. Харин танай талынхан дандаа төрийн албан хаагчид байна”  гэж гайхаж байсан” хэмээн хариулсан байдаг юм билээ. Тэгэхээр хөөрхий үнэхээр ч бор зүрхээрээ зүтгээд ширхэг ч долларын шан аваагүй ч байж болох л доо.

Гэхдээ гадагшилж байгаа мэдээллүүд нь тэгж уян зөөлнөөр харах боломжийг олгохгүй байгаа юм. Түүний хэлж буйгаар гол алдаа нь болчихоод байгаа  “Legend Plus Capital Ltd” компаниа нууснаа ч зөвтгөж мэдэхээр байна. Тэр хэлэхдээ  оффшор буюу татвар, хяналт, нууцлалын хамгийн таатай, хялбар нөхцөлийг санал болгож байгаа бүсэд байгуулагдан үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа компанийг хэлдэг. Тиймээс энэхүү компанийхаа нэрийг хөрөнгө орлогын мэдүүлэгтээ тусгаагүй гэсэн тайлбар хийж байна.

Ер нь бол нэг талаас үнэн л дээ. Оффшор компани гэж татварын диваажин буюу татвар, хяналт, нууцлалын хамгийн таатай, хялбар нөхцөлийг санал болгож байгаа бүсэд байгуулагдан үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа компанийг хэлдэг. Олон улсын валютын сангаас гаргасан албан ёсны жагсаалтад дурдсанчлан өнөөдрийн байдлаар нийт 56 улсыг энэ төрлийн бүсэд хамруулан авч үздэг байна. Оффшор компанийг мөнгө угаах болон терроризмыг санхүүжүүлэх үйл ажиллагаанд ашиглах магадлал өндөр гэж үздэг ч  энэ төрлийн компаниар дамжуулан бизнесийн үйл ажиллагаа эрхлэх нь олон улсын худалдаа эрхлэх, хөрөнгө хамгаалах болон нууцлалыг хадгалах, татварын таатай орчинд ажиллах хамгийн оновчтой шийдлийн нэг хэвээрээ байгаа гэдгийг мэргэжилтүүд хэлж байгаа юм.

Гэхдээ Монгол Улсын хууль дүрэм бизнесийн эрх ашгаас дээр тавигдах ёстой нь тодорхой юм. Тэрчлэн төрийн өндөр албан тушаалуудыг хашиж ирсэн түүний хувьд Хөрөнгө орлогын мэдүүлэгтээ компанийнхаа тухай тусгаагүй нь хариуцлага хүлээх ёстой субьект гэдгийг нь тодорхой болгон өгч байгаа юм. УИХ-ын Дэд дарга ч өөрөө ёс зүйн хариуцлага хүлээхэд бэлэн байгаа тул УИХ-ын дарга З.Энхболдод хүсэлтээ уламжлаад байгаа гэж байна.

Тэгэхээр УИХ-ын гишүүд түүнийг шүүж таарах нь. Тэрээр ч асуудлыг УИХ шийдвэрлэнэ гэсэн хүлээлттэй байгаагаа илэрхийлж байна. Ер нь бол асуудал шийдвэрлэгдэхээс өмнө Швейцарийн банкин дахь дансандаа  1 сая ам.доллар орсон жил, сар, өдрийг тодорхой болгочихвол зүгээр байгаа юм. Ямартай ч “Мэйжор Бритиш файнэншиал индастри”,  “Олон улсын эрэн сурвалжлах холбоо” хамтран гадаадад мөнгө, компаниа байршуулсан эрх мэдэлтнүүдийн санхүүгийн мэдээллийг дэлгэж байгаагийн дотор манай нэр бүхий эрхэм ийнхүү тодроод гараад ирлээ. Харин манай нөхдүүд дотооддоо хэрхэн шийдвэрлэхийг харах хэрэгтэй болж байна. Түүний асуудал дэлгэгдэж байгаа энэ цаг үе бол түүний намын ноёрхлын үе гэдгийг бодох л хэрэгтэй. Тэрчлэн түүнийг УИХ-ын Дэд даргад санал болгохдоо ямар их магтаал урсгасан байдгийг  энэ дашрамд сануулах байна.

                                                                    С.Баярцогтыг магтсан нь...

Ардчилсан намыхан төрийн ажлын туршлага, мэдлэг, боловсрол зэргийг харгалзан үзэж Монгол Улсын Их Хурлын дэд даргад УИХ-ын гишүүн Сангажавын Баярцогтыг нэр дэвшүүлсэн бөгөөд түүний талаар бүлэг дээр танилцуулсан танилцуулгыг хүргэе.

УИХ-ын дэд даргад нэр дэвшүүлж байгаа Сангажавын Баярцогт нь 1967 онд Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар суманд төрсөн. 1984 онд Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар хотын Г.Бумцэндийн нэрэмжит 10 жилийн 1 дүгээр дунд сургуулийг алтан медальтай төгссөн.

1989 онд Ломоносовын нэрэмжит Москвагийн Улсын их сургуулийг Эдийн засгийн ухааны багш, эдийн засагч мэргэжлээр, 1996 онд ХБНГУ-ын Баден-Вюртенбергийн Гадаад худалдааны академийг Бизнесийн удирдлагын мэргэжлээр, 2002 онд АНУ-ын Нью-Йорк хотын Колумбийн Их Сургуулийг Олон улсын эдийн засагч мэргэжлээр, 2003 онд Монгол Улсын Их Сургуулийн Хууль зүйн сургуулийг хуульч, эрх зүйч мэргэжлээр тус тус төгссөн.

Эдийн засгийн онолын багш, эдийн засагч, хуульч мэргэжилтэй, Олон улсын эдийн засгийн ухааны магистр цолтой.

Орос, Англи, Герман хэлтэй

Сангажавын Баярцогт нь 1989 оноос Монголын Хувьсгалт Залуучуудын Эвлэлийн хорооны нарийн бичгийн даргаас ажлын гараагаа эхлүүлсэн.

Сангажавын Баярцогт нь сонгогч олныхоо итгэлийг хүлээн 1990 онд анхны ардчилсан чөлөөт сонгуулиар Ардын Их Хурлын депутат, Улсын Бага Хурлын гишүүнээр, 1996-2000, 2004-2008, 2008-2012, 2012 оноос УИХ-ын гишүүнээр, нийтдээ Монгол Улсын хууль тогтоох байгууллагад 5 удаа сонгогдон ажиллаж байгаа бөгөөд Байгаль орчины сайд, Монгол Улсын сайд, Засгийн Газрын Хэрэг Эрхлэх Газрын дарга, Сангийн сайд зэрэг Монгол Улсын Засгийн Газрын гишүүний хариуцлагатай албанд гурван удаа томилогдон ажилласан төрийн ажлын арвин туршлагатай, өндөр мэдлэг чадвартай төрийн түшээ, туршлагатай парламентч юм.

Тэрээр Монгол Улсын анхны ардчилсан парламентад Ардын Их Хурлын депутат, Улсын Бага Хурлын гишүүнээр сонгогдон ажиллаж, Монгол Улсын шинэ Үндсэн Хууль болон шилжилтийн үеийн гол суурь хуулиудыг боловсруулан батлалцахад түүхэн чухал үүрэг гүйцэтгэсэн.

Түүнчлэн УИХ-ын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Байгаль орчны сайдаар ажиллахдаа УИХ-ын хууль, УИХ-ын дэгийн тухай хууль, Орон нутгийн сонгуулийн тухай, Орон сууц хувьчлал, Татварын 2 шаттай тогтолцооны тухай хуулиудыг санаачлан боловсруулж батлалцсан байна.

Мөн УИХ-ын гишүүн, Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын даргаар ажиллахдаа Сонгуулийн тухай хууль, Төрийн албаны тухай хууль, Татварын ерөнхий хууль, Татварын өршөөлийн хууль зэрэг хуулиудыг санаачлан боловсруулж, батлуулсан төдийгүй Их Монгол Улсыг байгуулагдсаны 800 жилийн ойг тэмдэглэн өнгөрүүлэх ажлын хэсгийн орлогч даргаар ажиллаж түүхэн тэмдэглэлт олон үйл ажиллагааг амжилттай зохион байгуулсны дотор шинэчлэн засварласан Алтан өлгийд Д.Сүхбаатар, Х.Чойбалсан нарын бунхан болон Ж.Самбуугийн шарилыг нүүлгэн шилжүүлэх ажил Төрийн ёслол хүндэтгэлийн өргөө, Эзэн Чингис хааны хөшөө цогцолборыг барьж байгуулах ажлыг удирдан зохион байгуулсан юм.

2008-2012 онд УИХ-ын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Сангийн сайдаар ажилласан бөгөөд Дэлхий нийтийг хамарсан хямралыг даван туулах хөтөлбөр, Олон улсын валютын сантай хамтран тогтворжуулах хөтөлбөрийг амжилттай хэрэгжүүлсэн төдийгүй Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хууль, Төсвийн тухай хууль, Төрийн болон орон нутгийн хөрөнгөөр бараа ажил үйлчилгээ худалдан авах тухай зэрэг хуулиудыг шинээр болон шинэчлэн баталж, төсвийн шинэчлэлийг шинэ шатанд гаргасан.

 Сангажавын Баярцогт нь Монгол Улсын шинэ Үндсэн Хууль болон шилжилтийн үеийн гол суурь хуулиудыг боловсруулан батлалцсан бөгөөд өнөөгийн эрх зүйн тогтолцоог бүрдэхэд түүний санаачлан батлуулсан олон хуулиуд чухал үүрэг гүйцэтгэж байна.

УИХ-ын эрхэм гишүүд ээ.

УИХ дахь Ардчилсан намын бүлгээс Монгол Улсын Их Хурлын дэд даргад Монгол төрийн туршлагатай парламентч, УИХ-ын гишүүн Сангажавын Баярцогтыг нэр дэвшүүлж байгааг хүлээн авч дэмжиж өгнө үү хэмээн Бүлгийн ахлагч Д.Эрдэнэбат мэдэгдэж байлаа.

Тэгэхээр ийм их магтаал сайшаалын эзэн маань багагүй асуудалд орчихоод байна. Дээр хэлсэнчлэн манай нөхдүүд дотооддоо түүнтэй хэрхэн хариуцлага тооцох вэ гэдэг хүлээлт хэдийнэ үүсчихээд байна. Ер нь бол Хөрөнгө орлогын мэдүүлэг гээчийг хулхиддаг жишээ зөвхөн С.Баярцогтоор дуусахгүй л болов уу.. Магадгүй, 1 сая ам.доллар гэхээр зарим  улстөрч баячуудын инээд нь ч хүрч байгаа юм билүү...

Э.Болорхажид