Таны санаачилсан 70 мянга, аав ээжийн минь ачааг хөнгөлсөн шүү

Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшигч Ц.Элбэгдорж Дундговь аймагт ажиллаа. Түүний багийн бүрэлдэхүүнд УИХ-ын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, ССАЖ-ын сайд Ц.Оюунгэрэл, УИХ-ын гишүүн Б.Наранхүү, Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Э.Бат-Үүл, аймгийн Засаг дарга С.Сүхбаатар, аймгийн АН-ын дарга С.Од-Эрдэнэ нар явсан юм. Уулзалтын танхимд иргэд багталцахгүй байлаа. Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Дундгов аймгийн төв Мандалговь хотыг хамгийн сайн байршил гэж онцоллоо. Яг Сүхбаатарын талбай шиг байрлал гэж. Монголын эдийн засгийн том хөдөлгүүр болсон Оюу толгой, Таван толгой, Өмнөговь руу энэ аймгаар дамжиж гол урсгал явагдана. Үүнийг дундговьчууд сайн ашиглах ёстойг тэр хэлсэн. Мөн аялал жуулчлалын том бүс нутаг болгохын төлөө Монгол улсын төрийн тэргүүний зүгээс байнги дэмжиж ирсэнийг ССАЖ-ын сайд Ц.Оюунгэрэл энэ үеэр хэлсэн юм. Монгол улс эзэнтэй, эзэн нь юмаа мэддэг юм байна гэдгийг харуулсан хамгийн сүүлийн том жишээ бол Монголын говиос хулгайлагдсан палентлогийн үнэт олдворууд болох үлэг гүрвэл, хорин дагуултайгаа Америкаас ачигдаж ирсэнээс харагдаж байгааг сайд Оюунгэрэл онцолж байлаа. Ерөнхийлөгч л үүнд анхаараагүй бол тэгээд өнгөрөх байсныг өнөөдөр говьчууд мэддэг болжээ. Дундговийг аялал жуулчлалын бүс болгох наад захын том хөшүүрэг нь газар нутагт нь байгаа энэ мэт түүхэн олдворууд гэдгийг хэлсэн. Ерөнхийлөгчийн зүгээс хэд хэдэн асуудлыг энэ аймагт анхаарч ажилласнаа хэлсэний нэг нь Улаанбаатараас Дундговийг засмал замаар холбох ажил аж. Зам энэ жилдээ багтаж орохыг хэллээ.

Тэрбээр тус аймагт тулгамдаж байгаа асуудлыг нэгд нэгэнгүй мэдэж, асуудлыг шийдэх ямар гарцууд байгааг дундговьчуудтай ярилцлаа. Цөлжилт, бэлчээрийн асуудал дээр нухацтай анхаарч нутагтаа тохирсон ургамал сортыг нутагшуулах ажлаа улам эрчимжүүлэхийг зөвлөлөө. Мөн тус аймгийн Говь-Угтаал суманд байгаа төмрийн хүдрийн уурхай ашиглалтад орж байгаатай холбоотойгоор хүдрээ зөөх дээрээ замын асуудал, байгаль орчинд сөргөөр нөлөөлж болох асуудлыг онцгой анхаарч ажиллахыг хэлж, өөрийн зүгээс харж, хянах болохоо мэдэгдсэн юм. Говийн усны асуудлыг том түвшиндээ ярьж шийдэх ёстойг тэр бас ярилаа. Тухайлбал ийм асуудалтай улс орны удирдлагууд, тухайлбал Ерөнхийлөгч өөрөө НҮБ-ийн Ерөнхий нарийн бичгийн даргатай усны байгууллага НҮБ-ын дэргэд байгуулах саналтай байгаагаа ярилцах ажээ. Ингэж том хэмжээнд энэ асуудлыг ярьж шийдэхгүй бол хүнд болсон аж. Тус аймгийн газар нутгийн 36 хувь лицензээр олгогдсон байсныг Ерөнхийлөгчийн 2010 оны дөрөвдүгээрын 20-ны 17.00 цагт гаргасан ашигт малтмалын лиценз дахин олгохгүй байх шийдвэрийн хүчээр одоо энэ аймагт 14 хувь болтлоо буурчээ.

Мөн Ерөнхийлөгч Дундговьд нэгэн гоё ажил жил бүр өрнөдгийг хэлсэн нь бүх сумд нь оролцодог “Дундговийн түншлэл” арга хэмжээ гэнэ. Тэрбээр энэ арга хэмжээнд урьд нь хоёр удаа оролцсоноо ярьж энэ ажлаа улам өргжүүлж, үр дүнг нь тооцож бай гэв. Дундговьчуудыг байгалийн гүнд байгаа баялагаа газар дээр ямар баялаг болгохоо сайтар тооц, орон сууцжуулах, орчин үеийн эмнэлэгтэй болох, сургууль цэцэрлэгийн асуудал, ахмадуудын асуудалд анхаарч ажиллахыг хэллээ. Эдгээр асуудлыг мөрийн хөтөлбөртөө хэрхэн тусгаснаа ч ярьсан. Түүний өмнөх амлалтуудынхаа биелэлтийг товчхон хэлсэн нь дундговьчуудын сэтгэлд нийцэв. Ц.Элбэгдорж дөрвөн жилийн өмнө Дундговьчуудтай уулзахдаа “Авлигчдын нурууг бөхийлгөж ард түмнийхээ нурууг тэнийлгэнэ” гэж хэлжээ. Өнөөдөр түүний санаачилсан “Шууд ардчилл”-ын хүчээр орон нутгийн иргэд өөрсдөө мэдэж орон нутгийн хөгжлийн санд ирж байгаа хөрөнгийг зарж үрэх эрх мэдэлтэй болж байгаа аж. Жишээ нь тус аймагт энэ жил 9 тэрбум гаруй төгрөг ирэх аж. Үүнийг яаж зарцуулахыг дарга нар биш дундговьчууд мэднэ гэдгийг хэллээ. Шүүхийн шинэчлэлийн хүрээнд эвлэрүүлэн зуучлах хуулийг батлуулжээ. Ингэснээр заргалдсан хоёр талын нэг нь шорон руу, нөгөө нь сэтгэцийн эмнэлэг рүү явдаг, эсвэл бүр хоёулаа шоронд явдгыг больж эвлрээд гэр гэр рүүгээ буцах боломж хуулиар олгогджээ. Мөн Шүүгч нөлөөллийн мэдүүлэг бичих болсон нь Шүүгчид хэн нэгэн том дарга нөлөөлдөг асуудалд цэг тавьжээ. Авлигчдын нурууг ингэж бөхийлгөж эхэлсэнээ тэр хэлсэн нь иргэдийн сэтгэлд нийцэж байлаа. Үүнээс өөр олон ажил хийгдсэнийг энэхүү уулзалтын богино хугацаанд багтаах боломжгүйг иргэд ойлгосон. Бас нэг амлалтаа сануулсан нь “Би залуусаа шоронд явуулдаг биш сургуульд явуулдаг Ерөнхийлөгч байна” гэсэн амлалт байлаа. Энэ амлалтынхаа хүрээнд цалинтай оюутныг бий болгож, хариуцлагжуулж байгаагийн үр шимийн талаар сая Боловсролын их сургууль төгсөөд сумандаа багшилж байгаа Ц.Нарантуяа гэж охин ярьсан юм. “Таны санаачлан, хэрэгжүүлсэн оюутан бүрт олгодог 70 мянган төгрөг миний сурч боловсроход үнэхээр хэрэг болсон. Миний аав ээжийн ачаанаас их хөнгөлсөн, таны энэхүү сайн үйлсэд над шиг монголын мянга мянган оюутан залуус талархаж явдаг шүү” гэсэн юм. Монголын оюутнуудыг цалинтай болгохын өлөө Ерөнхийлөгчийн цалингын нэмэгдлээсээ татгалзаж, эрчимтэй ажилласны хүчинд Засгийн газраар ийм шийдвэрийг гаргуулж чаджээ. Хэдхэн хоногийн өмнө тэрбээр нэгэн зарлигт гарын үсэг зурсан нь “Дэлхийн топ 100 сургуульд элсэн суралцах монгол залуусын зардлыг улсаас даана” гэсэн зарлиг байлаа. Амлалт нь ийнхүү ажил болсоор байгааг дундговьчууд талархан дэмжиж байв.

Өөрийгөө Пунсанцоогийн Тамир гэж танилцуулсан нэгэн эмэгтэй Ерөнхийлөгчид хандан “Танд миний 80 настай ээж өөрийн биеэр баярлаж явдагаа хэлэхийг хүсдэг байсан ч бурханы оронд очоод удаагүй байна. Би ийм боломж олдсон дээрээ түүнийг нь дамжуулья. Ээж минь таны хүн чанарт мэхийгээрээ гэж хэлсэн юм” гээд сэтгэлээ уудаллаа. 1993 онд түүний ах П.Нямхүү хотод хоёр сар эмнэлэгт хүнд өвчтэй байхад Ц.Элбэгдорж, Э.Бат-Үүл нарын ардчиллын удирдагчид байнги эргэж тойрч, асарч, чадах чинээгээрээ тусалж байжээ. Энэхүү ач тусыг нь тэр эмээ үргэлж санаж, үр хойчдоо захиж үлдээсэн нь энэ аж. Мөн ахмад сэтгүүлч Пүрэвсүрэн: Монгол төрийн эрх мэдэл улс төрийн бодлоготны гарт байх ёстойг хэлээд өнөөдөр Дундговьчуудийн уур амьсгал сайхан байгаа шүү, итгэлийг нь даагаарай гэж захисан юм. Харин Сайнцагаан сумын 7 дугаар багийн иргэн Н.Баярцэцэг “Та өмнө нь Ерөнхий сайд байхдаа хүнд суртал болсон, хэрэггүй дүрэм журмуудыг ард түмний нүдэн дээр урж хаяж байсан. Өнөөдөр ч ийм цааснууд байгааг урж тасдаж хаяхгүй юм уу” гэлээ. Ерөнхийлөгч “Ард түмэнд хүнд суртал болсон дүрэм журмууд, авлигал дагуулсан хэрэггүй муусайн цааснуудыг миний бие хогийн сав руу шидсээр байгаа, бүрэн устгахад цаг хугацаа хэрэгтэй байна” гэлээ. Дундговьчуудад хийсэн ажилтай, хэлэх үгтэй улс төрийн бодлоготны үг үнэ цэнтэй, сэтгэл зүрхэнд нь ойр байлаа. Уулзалт өндөрлөсөн ч Ерөнхийлөгчөө бараадан бужигналдсаар байсан юм.

Б.Чулуун