МАН-аас хэн хэн сайд болох вэ

МАН засагт хамтрах шийдвэр гаргачихлаа. Тэд уг нь тийм ч дуртай байгаагүй юм. Гэхдээ тэднийг Ерөнхий сайдаасаа эхлээд эрх баригчид хормойдож гүйсээр байгаад хамтрах шийдвэр гаргуулчихлаа. Дургүй байсан сөрөг хүчин ийн “сахил хүртчихэв”. Ингэснээр нөгөө ноосоо тушаачихлаа гэдэг  шиг Засгийн ажил шуудрах талдаа орчихов бололтой.

Одоо томилгоо гэж толгойны өвчин бий. Сайдын суудал гэж санаашрал, нойр хугасласан “зовлонтой” асуудал олон хүнийг дэнслүүлж байгаа болохоор  энэ их эмзэг, хуваарилалт нь шог болчих гээд байдаг гэмтэй.  Энэ Засгийн газарт АН, МАН-аас гадна МАХН, МҮАН мөн  хамтарч байгаа. Тэгэхээр  албан тушаалын сандал ширээг  тугалыг нь турааж эхийг нь эцээхгүй хуваарилна гэдэг угаасаа амаргүй.  “Шударга ёс” эвсэл буюу МАХН, МҮАН-д сайдын хоёр суудал, ИЗНН-д нэг суудал хуваарилагдах нь бараг тодорхой байх.

Засагт хамтрах гол шалгуур нь аль ч талаас нь харсан  албан тушаалын хуваарилалт. Ч.Сайханбилэгийн урилгын хариу их үнэ хүрсэн байх магадлалтай. Зарим эх сурвалжийн мэдээгээр  МАН зөвхөн Засгийн газарт төдийгүй орон нутагт ч хамтрах санал тавьсан гэх  яриа чих дэлсэж байгаа.  МАН шадар сайдын суудлыг 5-6 яамтай авахаар тохиролцсон гэх мэдээлэл түлхүү дуулдаж байна.  УИХ дахь суудлын тоо, өмнөх жишгээ харсан ч ийм хэмжээний суудал МАН-ын хувьд  бол байх л зүйл. Харин хамтарсан Засгийн газарт МАН  ямар ямар яамыг авч хэн хэнийгээ сайдад зүтгүүлэх вэ гэдэг л өнөөдөр хамгийн чих дэлдийлгэм сэдэв болоод байна.  

Ерөнхийлөгчийн санаачилсан давхар дээл тайлах асуудлыг МАН хамгийн түрүүнд дэмжиж, үүн дээр дөрөөлж улс төрийн чамгүй тоглолт хийсэн. Одоо тэдэнд ээлж ирж байна. Ам барьж дуулаагүй гэдгээ нотлох цаг боллоо. Тиймээс хамтарсан Засгийн газрын сайдын суудлууд энэ удаад тус намын УИХ-ын гишүүдийг тойрох магадлал буй.

2008 онд Ерөнхий сайд С. Баяр АН-ыг засагт урихдаа шадар сайдаас гадна Сангийн яам, ЗТБХБЯ,  БХЯ, БОНХЯ-ыг тэдэнд хуваарилж байсан. АН эдүгээ урьдын энэ жишгээр хариу барьж магадгүй ч МАН үүнээс өөр, бодлогын голлох яамыг түлхүү сонирхож байж мэднэ. Тухайлбал, Гадаад харилцаа, Эдийн засгийн хамтын ажиллагааны яамыг /ГХЭЗХА/ тэд овоо хараандаа онилсон байх магдлал түлхүү байна. Үүнийг нотлох гэсэн шиг УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү С.Баяр ГХЭЗХА-ны сайдаар ажиллана гэж цахим ертөнцөд жиргэжээ.

МАН-ын мэдэлд ирэх шадар сайдын суудлын эзэн бараг тодорхой. УИХ-ын гишүүн асан У.Хүрэлсүхийг шадар сайд болно гэсэн таамаглал хэдийнээс яригдаад эхэлсэн. Энэ л янзаар шийдвэрлэгдэх байх.  

МАН-ын удирдах зөвлөлийн хүрээнд сайдын визээ даруулсан хэд хэдэн хүн бий гэсэн мэдээлэл бий. Тухайлбал, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд асан Д.Цогтбаатар, ОХУ-д Элчин сайдаар ажиллаж байсан Л.Хангай, MCS-ийн дэд ерөнхийлөгч Л.Элдэв-Очир, Монгол банкны тэргүүн дэд Ерөнхийлөгч Б.Жавхлан нарын нэр дуулдаж байгаа юм. Чухам хэн нь ямар яаман дээр хуваарилагдах нь тодорхойгүй.  Элчин сайд асан Л.Хангайн хувьд бол С.Баярын хүн. Түүнийг “Эрдэнэт” үйлдвэрийн захирлаар зүтгүүлж байсан удаатай. Харин MCS-ийн дэд ерөнхийлөгч Л.Элдэв-Очир С.Батболдыг Ерөнхий сайд байх үед  Хөдөөгийн бодлого эрхэлсэн зөвлөхөөр нь ажиллаж байсан,  УИХ-ын 2012 оны сонгуульд өрсөлдөнө гэж яригдаж байсан нэгэн. Сайд асан Д.Цогтбаатар гадаад харилцааны сайн мэргэжилтэн, МАН-ын чадварлаг боловсон хүчний нэг гэсэн тодотголтой. Б.Жавхлангийн хувьд насаараа банкны салбарт хариуцлагатай алба хашиж байгаа, энэ салбарын тэргүүлэх мэргэжилтнүүдийн нэг.

МАН-аас сайдад яригдаж байгаа өөр нэг хүн бол УИХ-ын гишүүн Ж.Энхбаярыг гэх сураг бий. Гэхдээ тэр давхар дээлтэй учир намынхаа бодлогод таарахгүй гэсэн үг. Гэхдээ түүнийг УИХ-ын гишүүнээсээ татгалзана гэсэн бор шувуу бас нисч байгаа. Ж.Энхбаярын аав Ш.Жадамбаа генерал нэгэн үе Батлан хамгаалахын сайдын албыг хашиж байсан билээ. Хэрэв Ж.Энхбаяр сайд болбол нэгэн цагт аавынхаа тэргүүлж байсан Батлан хамгаалах салбарыг нэгэнтээ тэргүүлж байсан туршлагатай. Энэ суудал дээр дахин очиж мэдэх юм.

Ж.Энхбаяр УИХ-ын гишүүнээсээ татгалзвал түүний оронд МАН-ын дэргэдэх НАМЗХ-ны ерөнхийлөгч Л.Оюун-Эрдэнийг оруулж ирнэ гэсэн сураг бий.  Бодвол намын жагсаалтаараа ингэж таарч байгаа байх.

Харин АН-ын хувьд хэн хэн сайд болох вэ гэдэг дээр хоёр ч хувилбараар тогтжээ. Тодруулбал, дангаараа болон МАН-тай хамтарсан байдлаар. 

Ч.Сайханбилэгийн Засгийн газарт энэ намаас хамгийн түрүүнд сайдаар уригдах хүн бол С.Баярцогт. Түүнийг ЗГХЭГ-ын дарга бөгөөд Монгол Улсын сайд болно гэж харж байгаа хүн олон байх шиг байна. Гэхдээ мөнөөх оффшор бүсэд нээсэн нууц дансны асуудал гай болж мэдэх юм. Тус намаас сайдад яригдаж байгаа хүмүүсийн дийлэнхи нь эдүгээгийн УИХ-ын гишүүд бөгөөд давхар дээлээ энэ удаад тайлахгүй байх магадлал өндөр байна.  

П.Булган