Д.Сарангэрэл: Бид 1500 өрхийн хүүхдийг камерын өмнө авчрахгүй

Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Д.Сарангэрэл өчигдөр “Халамжаас хөдөлмөрт” хэлэлцүүлгийн үеэр ядуурлын түвшин доогуур гэх айлуудыг “УЛНЫ АЙЛ” гэж нэрлэдэг талаар ярьсан нь олны дургуйцалтай тулгараад байгаа. Үүнтэй холбогдуулан ХНХ-ийн сайд болон тус яамны удирдлагууд өнөөдөр /2022.09.27/ мэдээлэл хийлээ.

Энд тодотгоход олон улсад “BOTTOM” гэж хэрэглэдэг үгийг “УЛ” хэмээн оруулан хэрэглэжээ. Түүнчлэн хэвлэлийн хурлын үеэр сэтгүүлчдийн асуусан “Та хариуцлага хүлээж, огчрох уу?” гэдэг асуултад сайдтан ямар нэг хариулт өгөлгүй хэвлэлийн хурлаас гарч явсан юм.

Тэрээр мэдээллийн эхэнд “Өчигдөр Төрийн ордонд Нийгмийн бодлого байнгын хорооноос зохион байгуулсан “Халамжаас хөдөлмөрт” сэдэвт, төрийн болон төрийн бус байгууллага, олон улсын байгууллагын төлөөлөл болох 100 гаруй хүн оролцсон томоохон хэлэлцүүлэг боллоо.

Энэ хэлэлцүүлгийн үеэр миний бие ядуурлын түвшнээс доор байгаа хүн амын бүлгийг “УЛНЫ АЙЛУУД” хэмээн нэрлэж, болгоомжгүй үг хэллэгийн алдаа гаргасандаа юуны өмнө ХҮЛЦЭЛ ӨЧИЖ байна.

Хөдөлмөр нийгмийн хамгааллын яам, Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн хүрээнд гурван том бодлогын шинэчлэл хийхээр төлөвлөж байгаа.

Бидний хийж хэрэгжүүлэх гэж байгаа ажлын цар хүрээ агуулга, ач холбогдол их өндөр. Өчигдрийн хувьд хэлэлцүүлгийн үеэр хэлсэн үг дээр гол акцент өгч байх шиг байна лээ.

Миний хувьд олон хүүхэдтэй айлын охин. Хэн нэгнийг амьдралынх нь түвшнээр ад шоо үзэх, доош нь хийх санаа бодол надад огтхон ч үгүй. Харин яаж ард иргэдээ ядуурлаас гаргах вэ гэдэг л хамгийн том гол зорилт байгаа. Хоёр жил халамжаас хөдөлмөрт гэж ярилаа. Чухамдаа яг юу, юу хийх юм бэ, бодит ажлаа цаасан дээр буулгаад ажлаа эхэлье гэдэг энэ л санаа. Үүнээс биш хэн нэгнийг дорд үзэх, хөрөнгө чинээгээр нь ялгаварлах тийм санаа огтхон ч үгүй.

Саяны хэллэгийг надад мэргэжлийн хүмүүс бол ингэж хэрэглэдэг юм гэдэг санааг хэлсэн болохоос ялангуяа халамжаас хөдөлмөрт шилжүүлэхдээ сонголтыг нь хамгийн ядуугаас нь саяны олон улсын жишгээр хэрхэн яаж хэрэглэдэг тэр орчуулгынх нь үгийг хэрэглсэн нь миний алдаа болсон. Үүнийгээ буруу гэж үзэж байгаа. Цаашдаа үгийн сонголт дээр анхаарах ёстой гэдэг дээр бүрэн дүүрэн санал нэг байгаа” гэв.

Ингээд Д.Сарангэрэл сайд сэтгүүлчдийн асуултад дараах хариултыг өглөө.

-“Улны айлууд” гэж мэргэжлийн хүмүүс орчуулдаг гэлээ. Үүнийг ямар үндэслэлээр хэн, яаж орчуулдаг юм бол?

-Энэ мэдээж хэрэг ХНХЯ-ны болон салбарын мэргэжлийн хүмүүс надад энэ мэдээллийг өгсөн. Гэхдээ өнөөдөр өөрийнхөө хэлсэн үгийг хэн нэгний буруугаас болж би энэ үгийг хэрэглэлээ гэж хэлж чадахгүй. Үгийн сонголтын хувьд миний алдаа байсан. Үүнээсээ уучлал хүсч байна.

-“Bottom” гэдэг үг нь яг ул гэж орчуулагдахгүй, “доод” гэсэн үг шүү дээ. Гэтэл энэ нь хүнийг нийгмийн байдал, баян ядуугаар нь ялгасан Үндсэн хуулиа зөрчсөн маш том асуудал гаргачихлаа. Та ёс зүйн хариуцлага хүлээх үү?

-Би есөн хүүхэдтэй айлын гурав дахь охин. Хоёр эгч, зургаан дүүтэй. Энгийн амьдралаар өсч өндийсөн хүн. Хамгийн гол нь миний бодож байгаа зүйл амьдралын дутуу хүтүү, зовлон жаргалыг мэдэх учраас энэ чиглэл рүү голлон анхаарч, яаж иргэдээ ядуурлаас гаргах вэ. Жишээлбэл, Хятад улс 1.4 тэрбум хүнээ зарлаад, ядуурлаач гаргачихлаа. Өмнөд Солонгос “Шинэ тосгон” хөтөлбөр хэрэгжүүлээд, 40 сая хүнээ ядуурлаас гаргачихлаа. Яагаад Монголын 3.4 сая хүн ядуу амьдрах ёстой юм бэ. Хөдөлмөр нийгмийн хамгааллын яам бол хүний төлөө яам. Тийм учраас амьдрал ахуй нь хүнд байгаа хүмүүстээ бодит дэмжлэг үзүүлье. Энэ яаманд байгаа төсөв, улсын боломжийг үүн рүү чиглүүлье гэдэг гол зорилтыг өмнөө тавьсан. Энэ нь Засгийн газрын зорилт байгаа. Үүнийг хэрэгжүүлэхийн төлөө, ойлгуулах гэж л ийм зүйлийг хэлсэн. Ер нь энэ үг хэллэгийг мэргэжлийн түвшинд олон жилийн турш хэрэглээд эхэлсэн юм билээ. Надад ингэж нэрлэдэг юм гэдэг мэдээллийг өгсөн. Би үүнийг дамжуулсан. Үүнээс тэр хүн надад дамжуулсан, үүнээс болоод би алдчихлаа гэж би хэлж чадахгүй.

-Та 1520 айл сонгоод сургалт хийнэ гэлээ. Эдгээр айлаас нэг, хоёр хүн сонгогдоод сургалтад сууж, мэргэжилтэй боллоо. Гэтэл үр хүүхэд, эргэн тойрных нь хүрээнд таны хэлсэн болчимгүй гэж байгаа үгнээс үүдсэн ялгаварлан гадуурхалт, цаашлаад ямар нэг том асуудал үүсэх болов уу. Та юу гэж бодож байна вэ?

-Бид 1500 өрхөө олны өмнө гаргах, нөхцөл байдлыг нь харуулах, хүүхдийг нь камерын өмнө авчирах асуудлыг хийхгүй. Тийм учраас аль айл, ямар түвшинд орсныг олон нийтэд зарлах шаардлага болохгүй. Тиймээс таны хэлээд байгаа тийм зүйл болохгүй гэж бодож байна. Бидний гол зорилго шоудаж, рекламдаж, энэ айлыг ядуурлаас гаргачихлаа гэхээс илүүтэй Монголын нэг айл ч гэсэн ядуурлаас гарч, өрхийн орлого нь ахиж амжилтад хүрэх нь чухал.

1520 өрхийн тухайд үүнийг ХНХЯ сонгохгүй юм аа. Үүнийг зах зээл дээр ямар ажил, мэргэжил илүү эрэлт хэрэгтцээтэй байна вэ гэдгийг судалдаг мэргэжлийн компани судална. 1500 өрхөө ажил хөдөлмөртэй болгох ажлыг Монголын Улаан загалмайн ахалж хийнэ. 1500 өрхийн нэг гишүүн нэг мэргэжил эзэмшинэ гэсэн үг. Үүнийгээ хоёр сарын турш сурах юм. Ингээд ажлын байранд нь багш нар дагалдаж, хянаж байх юм. Энэ хугацаанд ар гэрт нь асуудалтай хүмүүс байвал тэдний асуудлыг давхар шийдээд явна. Хоёр жилийн хугацаанд тухайн гэр бүлтэйгээ аижлласаар байгаад саяны шүүмжлэлт өртөөд байгаа хүнд байдлаас нь бүрэн гаргаад, өрхийн орлого нь 1-3 сая төгтөгт хүрэх ийм л зорилгыг агуулж байгаа.