Хакүхо М.Даваажаргал зодог тайлаад Магаки ояката болно 

Япон улс, Токио хот. Гэрэл зурагчин Вандангийн Даваа

Мэргэжлийн сүмогийн 69 дэх ёкозүна Хакүхо М.Даваажаргал гуравдугаар сарын 11-ний өдөр 36 настайгаа золголоо.

Энэ өдөр тэрбээр хэвлэл мэдээллийнхэнд хандан "Арван жилийн өмнөх энэ өдрийг би хэзээ ч мартахгүй. Тэртээх 2011 оны гуравдугаар сарын 11-ний өдрийн 14 цаг 46 минутад Номхон далайн эрэг дагуух зүүн хойт бүс нутгуудыг хамарч есөн баллын хүчтэй газар хөдөлсний улмаас үүссэн цүнамид далайн эрэг орчмын хот суурин газрууд их усанд автаж, төсөөлшгүй их байгалийн гамшигт нэрвэгдэн 22 мянган хүн эрдэнэт амиа алдсан эмгэнэлт өдөр учраас мартахын аргагүй. Японы ирээдүй болсон олон хүүхэд эцэг эх, элгэн садан, анд нөхдөө гэнэтийн цаг бусаар алдан, өнчирч хоцорсон. Гэр орон, цэцэрлэг сургууль нь сүйрч, юу ч үгүй хавтгай газар шороо болсон гашуун зовлонд нэрвэгдсэн хүүхдүүдэд итгэл найдвар, сэтгэлийн тэнхээ, зориг тэмүүлэл, хүч урам өгөх гэж би арван жил тасралтгүй боломжийнхоо хэрээр дэмжин, үргэлж тэдэнтэй холбоотой байдаг" хэмээн онцлов.

Түүний цүнами, гамшигт нэрвэгдсэн хүүхдүүд, орон нутгийн иргэдтэй арван жилийг хэрхэн хамт туулж ирсэн тухай баримтат нэвтрүүлгийг Японы “TBS” Телевиз удахгүй үзэгчдэд хүргэнэ.

Мөн Их аварга зодог тайлсныхаа дараа Магаки ояката багшийн нэрээр Сүмогийн холбоонд үлдэн, багшлахаар бэлтгэж буй гэх мэдээлэл  цацагдав.

Сүмогийн түүхэнд өндөр амжилт үзүүлэн барилдсан зарим бөхөд уг хүний хүсэлтийг үндэслэн зодог тайлсны дараа зодоглож байсан үеийнхээ нэрээр дэвжээ нээхийг зөвшөөрдөг.

Улмаар тухайн багшийг тэтгэвэрт суухад дэвжээ хаагддаг болзолтой. Өөрөөр хэлбэл, уламжлан залгагдаггүй нэг үе, нэг хүнээр хязгаарлагддаг дүрэмтэй. Өнөөг хүртэл 32 түрүүтэй 48 дэх их аварга Тайхо, 24 түрүүтэй 55 дахь их аварга Китаноүми агсан, 22 түрүүтэй 65 дахь их аварга Таканохана нар өөрийн нэрээр сүмогийн дэвжээ нээх эрхийг эдэлж байжээ. Харин 31 түрүүтэй 58 дахь их аварга Чиёонофүжи агсан дэвжээ нээх эрхээсээ татгалзан, Коконоэ дэвжээг өвлөн залгамжилсан түүх байдаг.

Их аварга Хакүхо М.Даваажаргал одоогоор сүмод 44 удаа түрүүлж, амжилтыг манлайлж байгаа нь ирээдүйд зодог тайлаад, "Хакүхо" нэртэй дэвжээ нээх боломжтой. Гэвч эцсийн шийдвэрийг Сүмогийн холбоо хуралдан гаргадгаас гадна зодог тайлсан үедээ албан ёсоор бүртгэгдсэн багшийн эрхийг урьдчилан бэлдсэн байх дүрэмтэй.

Магаки багшийн эрхийг манай сүмоч агсан Токитэнкү А.Хүчитбаатар 56 дахь аварга болох хоёр дахь үеийн Ваканохана агснаас авч байсан түүхтэй.

Ваканоханагийн багш болох Фүтагояма 45 дахь аварга анхны үеийн Ваканохана агсан байжээ. Тэрээр сүмогийн гарал үүслийн тухай сурвалжлах нэвтрүүлгээр 1991 онд Монголд ирэхдээ наадмын бэлтгэлд гараад байсан үндэсний бөхийн Д.Дамдин, Ж.Мөнхбат зэрэг аваргуудтай уулзаж, сүмо ба Монголын үндэсний бөхийн талаар санал бодлоо солилцож байх үед аавыгаа дагаж явсан М.Даваажаргал зургаан настай байжээ. Хакүхо тэр үед Японы сүмогийн их аварга, анхны үеийн Ваканохана агснаас амттан, чихэр хүртэж байснаа одоо дурсан ярьдаг.

Түүнээс хойш 30 жил өнгөрч, хүүхэд байхдаа учирч байсан аваргын хүмүүжүүлж өсгөсөн шавь болох хоёр дахь үеийн Ваканохана агсан буюу Магаки багшийн эрхийг авахаар Хакүхо М.Даваажаргал бэлтгэлээ базаажээ.