Бодлогоор өрсөлдөөгүй Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн сурталчилгаа

 Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшигчдийн сурталчилгаа талдаа оров. Энэ хугацаанд нэр дэвшигчдийн сурталчилгаа, “PR”-ын шинжтэй нэвтрүүлэг, нийтлэлүүд нь өөрсдийнхөө бодлого, мөрийн хөтөлбөрөө танилцуулах гэхээсээ илүүтэй өрсөлдөгчдөө шүүмжилсэн, дутагдлыг нь олон нийтэд таниулах гэсэн оролдлогууд л явж байна. Угтаа бол Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон тохиолдолд ямар ажил хийж амжуулах, төрийн тэргүүний хувьд гадаад харилцаа, дотоод эв нэгдлийг хэрхэн хангах, ямар баг бүрэлдэхүүнтэй ажиллах нь чухал байх ёстой. Гэвч манай нэр дэвшигчид нэг нэгнээ хэмлэсэн, гүтгэсэн, гүжирдсэн мэдээллүүд л телевиз, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, сошиал орчинд гаргаж байна. Нэр дэвшигчдийн зүгээс мөрийн хөтөлбөрөө танилцуулах гэхээсээ илүүтэй өрсөлдөгчөө шүүмжлэхийг давууд үзэж буй. Өрсөлдөгчөө муулах нь өөрт нь ашигтай гэсэн хандлагаар сонгуулийн сурталчилгаа үргэлжилж байна.

Монгол Улсын Үндсэн хуульд “Монгол Улсын Ерөнхийлөгч бол төрийн тэргүүн, Монголын ард түмний эв нэгдлийг илэрхийлэгч мөн” гэжээ. Эв нэгдлийг хэрхэн хангах, гадаад харилцаандаа ямар бодлого баримталж ажиллах, хоёр хөрштэйгөө ямар харилцаатай байх талаар дэвшүүлсэн зорилтоо олон нийтэд сурталчлах, таниулах ажил хийж буй нэр дэвшигч алга байна. Нэр дэвшигчид сонгогчидтойгоо хийх уулзалтаар өөрийнхөө хийж хэрэгжүүлэх мөрийн хөтөлбөрийн талаар ярьж буй ч тэр нь сонгогчдын тун бага хувьд хүрч буй. Гурван нэр дэвшигч сонгогч бүртэй уулзах боломжгүй. Энэ үүднээсээ сонгуулийн мөрийн хөтөлбөр, бодлого үзэл санаагаа олон нийтийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр түлхүү гаргах нь чухал байна.

Ерөнхийлөгчийн зүгээс уул уурхай, стратегийн ордод ямар бодлого баримтлах, үндэсний аюулгүй байдлаа хэрхэн сахин хамгаалах гэхчлэн бодлогын зарим асуудлаа олон нийтэд гаргаж тавих ёстой билээ. Түүнчлэн Ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон тохиолдолд ямар баг бүрэлдэхүүнтэй ажиллахаа хүртэл олон нийтэд танилцуулах нь сонгогчдын итгэл үнэмшлийг төрүүлэх сайн талтай. Гэвч Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшигчдийн арын албаныхан ойрын хэл ам, хэрүүл тэмцлийн хэлбэр төдийхнөөр хөөцөлдөж байна. Батлагдаж нотлогдоогүй, барин тавин зүйлсээр нэгнийгээ гүтгэх, олон нийтэд буруугаар ойлгуулах гэсэн улс төрийн явуургүй хандлага үргэлжилж байгаа. Сонгуулийн штабынхны хар сурталчилгаа сонгогчдын боловсролд нөлөөлж байна. Иргэд, сонгогчид ч хар "Пиар"-чдын “өгөөш”-ийг санаатай болоод санаандгүйгээр дэвэргэх үзэгдэл газар авлаа. Тэр тусмаа сошиалд орчинд нэгнээ гүтгэн доромжлох үйл явц хүчтэй өрнөж байна. Нэр дэвшигчдэд нь ёс суртахуун, улс төрийн соёл, иргэдэд нь сонгогчдын боловсрол төлөвшил дутаж байна. Олон нийтийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд сонгогчдын боловсролд зориулсан мэдээ мэдээлэл хомс нэвтрүүлж байгааг мэргэжлийн судалгааны байгууллагууд ч шүүмжлэлтэй хандаж байгаа юм.  Шударга сонгуулийн төлөө Иргэний нийгмийн хяналт сүлжээнээс Ерөнхийлөгчийн ээлжит сонгуулийн явцад хийсэн мониторингийн эхний үр дүнг өчигдөр танилцуулахад сонгогчдын боловсролд зориулсан мэдээлэл, нэвтрүүлэг хангалтгүй гаргаж байна гэж үзжээ.

Тус сүлжээнээс Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн сурталчилгаа албан ёсоор эхэлсэн энэ сарын 06-09-ны хооронд МҮОНТ, TV9, 25 дугаар суваг, С1, UBS  гэсэн таван телевизийн нэвтрүүлэг, мэдээ мэдээлэлд мониторинг хийжээ. Сурталчилгаа эхэлснээс хойш таван телевиз нийт 353 цаг 49 минутын нэвтрүүлэг, мэдээ, мэдээлэл гаргаснаас 20 цаг 34 минут нь сонгуультай холбоотой байжээ. Энэ нь нийт цагийн зургаан хувийг эзэлж буй үзүүлэлт юм. Төвийг сахисан болон сонгогчийн боловсролд зориулсан нэвтрүүлэг, мэдээ мэдээлэл харьцангуй бага буюу телевизүүдийн нийт сонгуультай холбоотой мэдээ, мэдээллийн 17-25 хувьтай тэнцэж байгаа ажээ. Тиймээс сонгогчдын боловсролд зориулсан мэдээ, мэдээлэл гаргах шаардлагатай байгааг мониторингийн багийнхан онцолж байна. Шинээр сонгуульд саналаа өгөх мянган залуучууд бий. Тэдэнд Монгол Улсын ерөнхийлөгч гэж хэн бэ, ямар эрх үүрэгтэй, ёс суртахуун, мэдлэг боловсрол, үзэл санаатай хүн байх ёстойг танин мэдүүлэх, боловсрол олгох шаардлага бий. Гэвч сонгогчдын боловсролд анхаарсан мэргэжлийн байгууллага алга. Хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд нь ч анхаарч нэвтрүүлсэн контент гаргахгүй байна.

Сонгуулийн ялалтын стратеги бол өрөөлийг муулах бус өөрийнхөө давуу талыг олон нийтэд ойлгуулах, үзэл санаагаа дэвшүүлэн тавих явдал билээ. Монголчууд нэгнээ муулдаг, бусдын мууг үздэг нэгнийг таашаадаггүй. Энэ нь сонгуулийн үр дүнгээр илрэх нь бий. Хятад эрлийз гэж нэгнээ гутаагаад өөрт нь хасах оноо болон очдог талтай. Тиймээс Эв нэгдэлтэй хариуцлагатай төрийг бэхжүүлэх, төрийн тэргүүнээ сонгох гэж буйн хувьд улс төрийн соёл, төлөвшил хэрэгтэй байна.

Т.Амараа

 ZINDAA.MN