“Төр” сэтэртэй л бол хууль зөрчихийг зөвшөөрдөг хэрэг үү

"Хуулийг ер нь зөрчих гэж баталдаг юм биш үү” гэх хэлц нийгэмд бий болжээ. Юу гэж тийм зүйл байх вэ дээ. Хууль байж л бид шударга нийгэмд амьдарч байна шүү дээ. Гэхдээ цагаан цаасан дээр хараар бичигдсэн хууль ард түмэн л илүүтэйгээр үйлчлээд байх шиг.

Харин улс төрчид, олигарх, хууль батлагдчдад онцын хүртээл үгүй. Уг нь бүхий л асуудал хуулийн дагуу шийдвэрлэгддэг. Энэ бол ард түмэнд л зориулсан үг. Үнэн чанартаа хуулиас гадуур амьдрагчид энэ нийгэмд байсаар л байна. Хулгайч, дээрэмчин, хүн амины хэрэгтнүүдийг гэж үү. Үгүй тэд чинь харин ч хуулиа дагаж, хуулийн дор гэмт хэрэгтэн нэр зүүж яваа хүмүүс.

Харин цагаан цамц өмсч, зангиа зүүчихсэн хуулийг завхруулагчид манай төрд амьдарч байна. Тэд хууль зөрччихөөд ганц л хэлдэг тайлбартай. Юу вэ гэж үү. Тэд "намайг улс төрийн шалтгаанаар шалгаж байна. Түүнээс хууль зөрчөөгүй” гэж мэдэгдэнэ. Ингээд л болоо. Түүнийг шүүх шийтгэж, цагдан хорьсон ч улс төр ярьсаар л дээлээ нөмөрдөг.

Жишээ нь Л.Гансүх. Тэрээр одоо хийсэн хэргийнхээ шийтгэлийг үүрч, цагдан хоригдож байгаа. Гэвч одоо ч улс төрийн шалтгаанаар цагдан хоригдож байна гэж тайлбарласаар байгаа.

Мөн Ерөнхий сайдын хүргэн Г.Дэнзэнг мартаж болохгүй. Ухаантай мэдлэгтэй залуу мөн л улс төрийн шалтгаанаар цагдан хоригдож, шалгагдаж байна. Гэм буруугүй атал түүнийг хууль шүүхийн байгууллага дахин дахин хорьсоор байна л гэж тайлбарлаад байгаа. Төсвийн мөнгийн шамшигдуулсан, идсэн, үрэн таран хийсэн, тендер завшсан зэрэг нь хууль зөрчсөн асуудал огтоосоо биш аж. Үүнийг нь шалгаад тогтоогоод цагдан хорихоор "улс төр л буруу явж байгаа учраас би хоригдчихлоо үнэн ялна аа” гэж таахалзана.

Хоёр улсын иргэншилтэй н.Ганбат одоо ч ийм л тайлбар хийж манай хуулийн байгууллагыг даапаалж суугаа. Саяхан цагдан хоригдсон Хөгжлийн банкны Гүйцэтгэх захирал Н.Мөнхбат бас л улс төрийн золиос болоод хоригдож байна гэх тайлбарыг удаа дараа өгсөн. Ингээд харахаар хэчнээн сайхан залуус буруугүй хэрнээ буруутаад байх шиг. Ерөөсөө л гэм буруутай нь улс төр гэгч. Ингэж ойлгож болохгүй. Хүн буруу зүйл хийсэн л бол хуулийн хариуцлага хүлээх ёстой.

Дээр болж буй зүйлийг түр орхиод ойрхоны жишээ татаад үзье.

10 дугаар сарын 19-нд сум дүүргийн иргэдийн хурлын төлөөлөгчийг сонгох сонгууль боллоо. Энэ сонгуулиар нийслэлийн Баянзүрх дүүрэг нэлээд маргаантай. Маргаан одоо ч эцэслэгдээгүй байна. Учир нь тус дүүрэгт Ардчилсан намаас нэр дэвшсэн зургаан хүн мөнгө тараасан гэх бөгөөд уг асуудлыг хуулийн байгууллага шалгаж байна. Хууль хүн бүрт л тэгш үйлчлэх ёстойг дахин сануулья.

Уг нь зургаан хүний асуудал шалгагдаж байгаа. Хэргийн шалгалт дуусч шүүхийн эцсийн байдлаар шийдвэр гаргана. Түүнээс өмнө хэн ч илүү тайлбар хийх нь зохимжгүй. Гэтэл БЗД-ийн АН-ынхан шүүхийн шийдвэрийг сонсолгүйгээр өнөөх л гэм буруутан "улс төр” гэгчийг ярьж холион бантан хутгаж байна.

Уг нь ингэж бужигнаж байхаар шүүхийн шийдвэрийг л тэвчээртэйхэн хүлээчихмээр. Мөнгө тарааж сонгуулийн хууль зөрчсөн эсэхийг л шүүх тогтооно шүү дээ. Гэтэл үүнийг хүлээж чадахгүй дүүргээ хоёр хувааж, эцсээ хүртэл тэмцэж байгаа нь цаанаа өөр учир шалтгаантай ч юм шиг. За тэр чухал биш. Хамгийн гол нь хуулийг зөрчих гэж бус мөрдөх гэж л баталдаг. Харин даган мөрдөх ажлыг төрийн түвшнөөс эхлүүлмээр. Иргэд хүссэн хүсээгүй хуульд захирагдан амьдарч байна. Гэтэл төрийн нэр зүүсэн хүмүүс хууль шүүхийн шийдвэрийг ч хүлээлгүйгээр "мундагласаар” байх юм. Мундаг ч гэж дээ. Зүгээр л тэдэнд хуулийг даган мөрдөх хүсэл, ухамсар алга. Ийм байж иргэдээс хуулиа дага гэж шаардах нь учир дутагдалтай.

БЗД-ийн асуудал бол шүүхээс зургаан хүн бусдын саналыг худалдан авах зорилгоор мөнгө тараасан уу үгүй юу гэдгийг тогтоотол хүлээчихэд л болмоор. Түүнээс урьдаж АН ч тэр, МАН ч тэр өнөөх улс төрийг хийгээд байх шаардлага үгүй. Даанч хамаг юмны буруутан улс төр бусдыг хууль зөрчүүлсээр л байна.

А.Аюуш