"Японд цунамид өртсөн машиныг Монгол руу зөөхөд бэлтгэж байна”

Монголын байгаль орчны иргэний зөвлөлөөс өнөөдөр /2019.11.18/ “Монгол Улс аюултай хог хаягдал булшилдаг газар болох ёсгүй” сэдвээр мэдээлэл хийлээ.

Монгол Улсын үндсэн хуульд “...иргэн нь эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах, орчны бохирдол байгалийн тэнцэл алдагдахаас хамгаалуулах эрхтэй” гэж заасан. Гэвч Монгол Улс аюултай хог хаягдлын цэг болон хувирч байна гэж тэд үзэж байгаа юм.

ХОГ ГЭДЭГ НҮДНЭЭС ДАЛД ГАЗАР ХАЯЖ БУЛДАГ ЗҮЙЛ ОГТХОН Ч БИШ

Монголын Байгаль орчны иргэний зөвлөлийн тэргүүн Б.Эрдэнэ “Зөвхөн өнгөрсөн оны байдлаар улсын хэмжээнд 970 мянга гаруй тээврийн хэрэгсэл бүртгэгдсэнээс 502 мянга нь Улаанбаатар хотод бүртгэлтэй байна. Тэдгээр автомашин жилд нэг удаа тос шүүлтүүрээ сольж, хоёр жилд нэг удаа аккумлятораа сольдог гэж үзвэл нийслэлд ойролцоогоор 6000 тонн аюултай тос, 500 мянга гаруй фильтр, 300 мянга гаруй аккумлятор, гурван мянга гаруй тонн хүхрийн хүчил хаягдаж байна гэсэн тооцоо гарч байна. “ЖАЙКА” олон улсын байгууллагаас 24 автобусанд тортог цуглуулах фильтр тавихад аравхан сарын дотор 560 килограмм хорт бодис цуглуулж, лабораторийн шинжилгээнд оруулахад хүхэрт нэгдэл нь маш өндөр болох нь тогтоогдсон.  Манай улсад барилгын бүтээн байгуулалт эрчимтэй хөгжиж байна. Гэтэл хуучин барилгуудын буулгалтаас гарч байгаа хог хаягдлын нэгдсэн менежмент гэх зүйл өнөөдрийг хүртэл алга. Сүүлийн үед хог хаягдлыг дахин боловсруулах “Ногоон” гэх тодотголтой үйлдвэр олноороо байгуулагдсан ч тэдний нэг нь ч бага оврын ус цэвэрлэх байгууламжаа шийдээгүй. Айл бүрт хөргөгч, телевиз угаалгын машин, тоос сорогч, компьютер түүний ямар нэг төхөөрөмж бий боловч "E” буюу цахилгаан хог хаягдлыг улсын хэмжээнд цуглуулж, дахин боловсруулж устгадаг менежмент байхгүйгээс ахуйн хог хаягдалтай хамт шууд газарт булж байна. Мөнгөн ус агуулсан аюултай хог хаягдал буюу батерей, гэрлийн шил, эм тариа, будаг уусгагч, химийн бодис гэх мэтийг цуглуулдаг нэгдсэн систем байхгүй учраас айл өрхүүд өдөр тутам аюултай хог хаягдал гаргаж буйдаа хяналт тавьж чадахгүй байна. Хог гэдэг бол шинжлэх ухааны үүднээс шийдвэрлэдэг асуудал болохоос нүднээс далд газар хаяж булдаг зүйл огтхон ч биш. Энд тэндгүй хог нь дүүрсэн, нус цэрэнд халтартсан, хэзээ хэн нь хогийг нь цэвэрлэж авах нь тодорхой бус хогийн сав төлөвлөж, энд тэндгүй тавихыг хотын хогийн менежмент гэж хэлдэггүй. Монголын хогийг монголчууд өөрсдөө шийдвэрлэхээс биш гаднын ямар нэг төрийн бус байгууллага, өндөр үнэтэй зөвлөхүүд шийдэж чадахгүй” гэсэн юм.

МОНГОЛ УЛСЫН НЭГ ИРГЭН ӨДӨРТ 2.6 КГ ХОГ ХАЯДАГ

Монголын Байгаль орчны иргэний зөвлөлийн хяналтын зөвлөлийн дарга Ж. Ганбаатар “Хог хаягдлын асуудалд шүүмжлэлтэй хандахаас илүү хамтран шийдвэрлэхийг уриалж байна. Одоо үүсээд байгаа аюултай хог хаягдлыг бүсчилж, орон нутгийн хэмжээнд үнэлгээ хийж тогтоох шаардлагатай. Ялангуяа Уул уурхай хөгжсөн газруудад бидний хэр хэмжээнээс хэтэрсэн аюултай хог хаягдлууд бий. Тухайлбал, 2010 онд Дорноговь аймгийн Улаанбадрах сумын нутаг дэвсгэрт “Арева” гэх компани хууль бус туршилтын олдворууд хийсний улмаас бий болсон хог хаягдал тэндхийг мутаци хэлбэрт оруулж, гажиг үүсгэсэн. Тэр хавьд одоо төрдөг эмэгтэй, төллөдөг мал гэж байхгүй болсон нь олон улсын анхаарлыг татаж байна. Японд цунами, хар салхи, үерт өртсөн машинуудыг одоо Монгол руу импортлохоор бэлтгэж байна. Иргэдийн амьжиргааны түвшнээс шалтгаалан хуучин машин импортолж байгааг ойлгож байгаа ч түүнээс үүдэх эрсдэлийг бодох хэрэгтэй” гэв.

2019 оны Дэлхийн банкнаас хийсэн судалгаагаар Монгол Улсын нэг иргэн өдөрт 2.6 килограмм хог хаядаг ба энэ нь хог хаягдлын хэмжээгээрээ дэлхийд 12 дугаар байрт жагсаж байгаа аж. Нэг ширхэг хуруу зай гэхэд ойр орчмын дөрвөн метр квадрат газрыг найман жилийн турш хордуулдаг байна.