"ОХУ, Украины хямрал Монголын хүчин чармайлтыг сүйтгэж болзошгүй"

Ройтерс дээр нийтлэгдсэн  “Орос Украинд халдсанаар Монголын зүүн болон  барууныг тэнцвэржүүлэх гэсэн бодлого алдагдахад хүрэв” гарчигтай нийтлэлийг орчуулан хүргэж байна.

ОХУ Украинд нэвтэрч, барууны орнууд Москвагийн эсрэг хатуу хориг арга хэмжээ авсан нь далайд гарцгүй Монголыг эдийн засаг, дипломат бодлогын  хувьд хүндхэн  байдалд оруулж зүүний болон барууны хүчийг тэнцвэржүүлэх гэсэн бодлого нь алдагдаж болзошгүй талаар Ройтерс агентлаг мэдээлжээ.

Өнгөрсөн долоо хоногийн мягмар гарагт Улаанбаатарын хотын төв цэг болох  Сүхбаатарын талбайд цөөн тооны хүн цугларч, ОХУ-ын Украинд явуулж буй байлдааны ажиллагааг зогсоохыг уриалсан.  Монгол Улс ЗХУ-ын хэдэн арван жилийн ноёрхлын дараа  буюу 1990 онд ардчилсан шилжилтийг туулсан ч одоо тус улсад Хятадын тогтоосон эдийн засгийн ноёрхол улам бүр гүнзгийрсээр байгаа юм.  Хойд талаараа Орос, урд талаараа Хятадаар хүрээлэгдсэн Монгол Улс улс төрийн тусгаар тогтнолоо бэхжүүлэх зорилготойгоор Япон, Өмнөд Солонгос, АНУ зэрэг холбоотнуудаа "Гуравдагч хөрш" хэмээн зарлаж, харилцаагаа өргөжүүлэхээр оролдож ирсэн ч эдийн засгийн хувьд хоёр аварга хөршөөсөө хараат хэвээр байсаар байна.

Монгол Улсын төв банкны  гадаад худалдааны дийлэнх нь Оросын банкуудаар дамждаг бөгөөд  нефтийн хэрэгцээгээ  олон улсын тусгаарлалтад ороод буй  хойд хөршөөсөө авдаг. Монголын улс төр судлаач Л.Сумати “Бид Оросоос хэт хамааралтай байгаа. Барууны орнууд ОХУ-д  хориг тавьсан нь зөвхөн бензин төдийгүй олон талаараа бидэнд нөлөөлнө” гэв. Тэрбээр мөн Монгол Улс Оросын ханган нийлүүлэгчдээс их хэмжээний үр тариа авдаг гэдгийг онцолжээ. Үүнээс гадна Сумати "Манай банкууд Оросын банкуудаар дамжуулан шилжүүлэг хийдэг тул SWIFT нь манай импорт, экспортын үйл ажиллагаанд ч нөлөөлнө" гэдгийг онцолжээ.

Өнгөрсөн лхагва гарагт Европын таван улс ОХУ тэргүүтэй Эдийн засгийн хамтын ажиллагааны Олон улсын банк болон Олон улсын хөрөнгө оруулалтын банкны гишүүнчлэлээсээ гарсны дараа Монгол Улс үлдсэн цөөхөн гишүүн орнуудын нэг хэвээр хоцорлоо.  Украины хямралаас үүдэлтэй хориг Орос улсыг Хятадаас түүхий эдийн зах зээлийн хувьд хараат болгосноор хөрш орнуудынхаа сүүдрээс зугтах гэсэн Монголын олон жилийн хүчин чармайлтыг сүйтгэж болзошгүй юм.

Эдийн засагч Ч.Отгочулуу “Далайд гарцгүй, хоёр аварга хөршийн дунд хавчуулагдсан манайх шиг улсын хувьд хилийн худалдаанд тулгуурладаг. Нөхцөл байдал хурцадмал байсаар ирсэн. Харин энэ дайн Монголын эдийн засгийг улам хүндрүүлэхээр байна" гэжээ. Герман улс “Хойд урс­гал-2” хийн хоолойг цуцлах шийдвэр гаргасны дараа ОХУ-ын  дорно зүг рүү чиглэсэн эдийн засгийн стратегид Монгол Улс чухал байр суурь эзлэх төлөвтэй байна. “Сибирийн хүч 2” гэгддэг  Оросын 50 тэрбум шоо метр байгалийн хийг Хятадад нийлүүлэх үндэстэн дамнасан хий дамжуулах хоолойн төслийн Монгол дахь хэсгийг барих гэрээнд Монгол Улс гарын үсэг зурсан. Ерөнхийдөө Монгол Улс геополитикийн маргаанаас хол байхыг хичээдэг.

Өнгөрсөн жил Казахстанд болсон эсэргүүцлийн жагсаалыг намжаахын тулд  цэргээ илгээсэн ОХУ-ын шийдвэр болон АНУ Афганистанаас цэргээ татсан зэрэг олон улсын тавцанд өрнөсөн томоохон үйл явдлуудад ямар нэгэн тайлбар хийгээгүй. Одоогийн байдлаар Украинд хийсэн халдлагын талаар чимээгүй байгаа бөгөөд лхагва гарагт Оросын цэргийг гаргахыг шаардсан НҮБ-ын тогтоолд түдгэлзсэн санал өгсөн 34 орны нэг нь Монгол билээ.

Бритиш Колумбын их сургуулийн улс төр  шинжээч Жулиан Диеркес “Монголын одоогийн удирдлага нь Путин эсвэл Ши Жиньпинтэй сөргөлдөх дургүй. 

Гэвч энэ нь улам бүр туйлширч буй геополитикийн мөргөлдөөнд нэг талыг барьж, ялангуяа Европ болон Барууны орнуудад гадуурхагдсан Москвагийн талд зогсвол энэ нь эргээд дарамтанд орох эрсдэл үүсгэж болзошгүй юм” гэжээ. Тэрбээр Монгол Украин гэх мэт асуудлаар аль нэг талд орохоос аргагүйд хүрэх тусам АНУ тэргүүтэй "Гуравдагч хөрш"-тэй харилцаа тог­тоох замаар маневр хийх боломж хомсдох болно гэдгийг тодотгосон байна. Ч.Отгочулуу “Гуравдагч хөр­шийн тухайд тэд бидний өвөрмөц байд­лыг ойлгож байгаа гэж найдаж байна. Монгол Улс нийтлэг эрх чөлөө, ардчиллын үнэт зүйлийг эрхэмлэдэг. Гэвч эдийн засаг нь бие дааж чадахгүй байна” гэв.

Эх сурвалж: ӨГЛӨӨНИЙ СОНИН