Нийгмийн даатгалын асуудлаар Японы туршлага судаллаа

Монгол Улсын Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн Нийгмийн даатгалын багц хуулийн төслийг Улсын Их Хурлаар хэлэлцэж буйтай холбогдуулан Нийгмийн бодлогын байнгын хорооноос өчигдөр (2023.05.29) Япон Улсаас туршлага судлах уулзалт зохион байгууллаа.

Уулзалтад Улсын Их Хурлын Нийгмийн бодлогын байнгын хорооны дарга П.Анужин, Улсын Их Хурлын гишүүн С.Ганбаатар, Б.Жаргалмаа, Япон Улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Кобаяши Хироюки, “ЖАЙКА”-ийн Монгол дахь төлөөлөгчийн газрын дарга Танака Шиничи болон холбогдох албаны хүмүүс оролцов.

Нийгмийн даатгалын тухай хуулийг 1994 онд баталснаас хойш 28 жилийн хугацаанд 30 гаруй удаа нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан ч нийгэм, эдийн засгийн харилцаа, хүн амын насжилт өөрчлөгдөхийн хэрээр нийгмийн даатгалын хамрах хүрээг өргөтгөх, даатгалын шимтгэлийн бодит хуримтлалыг бий болгох, тэтгэврийг шударга тогтоох, инфляцтай уялдуулан тэтгэврийг нэмэгдүүлэх, даатгуулагчийн эрх ашгийг хамгаалж нийгмийн даатгалын сангийн санхүүгийн чадавхыг сайжруулах, нийгмийн даатгалын үйлчилгээг түргэн шуурхай ил тод болгож цахимжуулах зэрэг арга хэмжээг хуульчлах асуудлууд тулгарч байгаа тул энэхүү хуульд шинэчлэл хийхээр төслийг Засгийн газраас боловсруулсан гэдгийг Байнгын хорооны дарга П.Анужин уулзалтын эхэнд тодотголоо.

Элчин сайд Кобаяши Хироюки 1990-ээд оны эхэн үед Монгол Улс чөлөөт ардчилсан зах зээлийн эдийн засагт шилжсэн явдал нь өнөөгийн хөгжилд ихээхэн түлхэц болсон хэмээгээд, социализмын үеэс ялгаатай нь иргэн тус бүрийн өөрийн хүчин чармайлт нь амьдралын үндэс тулгуур болох бөгөөд нөгөөтэйгүүр өвчин эмгэг, ажилгүйдэл, өндөр насжилт зэрэг амьдралд тохиолдох төрөл бүрийн бэрхшээлээс ард иргэдийг хамгаалж, эмнэлгийн болон сувилахуйн тусламж үйлчилгээг эдлэхүйц тогтвортой нийгмийн хамгааллын тогтолцоог бэхжүүлэх нь нэн чухал гэдгийг онцолж байсан юм.

Япон Улсын нийт хүн амын 28.9 хувийг 65-аас дээш насныхан эзэлдэг бөгөөд дэлхийд хамгийн өндөр насжилттай улс юм. Урт наслалтын хувь нь сайн үзүүлэлт хэдий ч дараах асуудлуудыг дагуулж байгаа аж. Эдийн засгийн өсөлтийн чухал хүчин зүйл болох ажиллах хүчний тоо буурчээ. Түүнчлэн нэг ахмад настанд ногдох хөдөлмөрийн насны хүний тоо 1960 онд 11.2 хүн байсан бол 1990 онд 7.4 хүн, 2014 онд 2.4 хүн болж буурч, нэг хүнд ногдох нийгмийн хамгааллын зардлын ачаалал нэмэгдэж байгаа нь асуудал үүсгэж байгаа аж.

Уулзалтын үеэр “ЖАЙКА” олон улсын байгууллагын Нийгмийн хамгааллын ахлах зөвлөх Шинтаро Накамура “Японы нийгмийн хамгааллын тойм, Японы нийгэмд гарч буй өөрчлөлт, нийгмийн хамгаалалд үзүүлэх нөлөөлөл, Японы нийгмийн хамгаалал нь өөрчлөлтөд хэрхэн уялдах талаар тайлах нь, Ирээдүйд өндөр насжилтын асуудалтай тулгарах улс орнууд японы жишээнээс хэрхэн санаа авах нь зэрэг сэдвүүдийн хүрээнд “Нийгэм-Эдийн засгийн өөрчлөлт ба нийгмийн даатгал: Японы туршлагаас суралцахуй” илтгэл тавьж, хэлэлцүүлсэн юм хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.