Т.Энхтүвшин: Дорноговь бол өөрөө өөрийгөө санхүүжүүлдэг цөөхөн аймгийн нэг

Автор | Zindaa.mn
2019 оны 06 сарын 03

Дорноговь аймгийн Засаг дарга Т.Энхтүвшинтэй ярилцлаа.

-Дорноговь аймагт бүтээн байгуулалтын олон ажил хийгдэж байгааг харлаа. Тэгэхээр “Их Дорноговь хөгжил сан” гэдэг санг танай аймагт байгуулжээ. Энэ санаачилгыг хэн гаргаж, хэрхэн хэрэгжүүлж байгаа талаар дурдахгүй юу?

-Манай аймгийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж байгаа уул уурхайн компаниуд өөрсдөө санаачилсан юм. Хуучин уул уурхайн компаниуд аймгийн болон сумын Засаг дарга нарт хандив өгдөг байсан юм билээ. 2016 онд би Засаг дарга болоод, уул уурхайн зөвлөгөөн хийсэн. Тэгэхэд уул уурхайн компаниудын төлөөллүүд “Аймаг болон сумдын Засаг дарга нарт хандив өгдөг. Эргээд бидэнд юу хийсэн, мөнгөө яаж зарцуулсан талаар танилцуулдаггүй.

Сум орон нутагт бүтээн байгуулалт хийдэггүй. Бидний өгсөн мөнгийг үр дүнгүй зарцуулж байна. Тиймээс бид нэгдээд, “Их Дорноговь хөгжлийн сан” байгуулаад ажиллая. Аймаг, орон нутгаас төслөө өгдөг. Тэр төслийг нь шалгаруулаад, өөрсдөө компаниа сонгоод, хяналтаа тавиад ажиллая” гэж ярьж, санал гаргасан. Энэ дагуу Дорноговь аймагт үйл ажиллагаа явуулж байгаа А лицензтэй 20-иод компани нийлээд, “Их Дорноговь хөгжил сан”-г байгуулсан. Аймаг, сумын Засаг дарга нар төслөө нэгтгээд, санд хүргүүлдэг. Уул уурхайн компаниуд сангийнхаа ТУЗ-ийг хуралдуулаад, дэмжих боломжтой төслөө дэмжээд, бүтээн байгуулалт хийдэг. Сангийн ТУЗ-д аймаг, сумын Засаг дарга болоод төрийн байгууллагаас ганц ч хүн байхгүй. Зөвхөн уул уурхайн компаниуд бүрдүүлдэг.  Ингэж л ажилладаг. Сан байгуулснаас хойш олон ажил хийсэн. Тухайлбал, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн төв барьж өглөө Гурван давхар барилга. Зарим суманд спорт заал, 75 хүүхдийн цэцэрлэг барьж өглөө. Наадмын талбай ч барьсан. Зарим сумын хогийн цэгийг шинээр байгуулж өгсөн. Эмнэлэг, сургууль зэрэг олон байгууллагад тоног төхөөрөмж бэлэглэсэн. Энэ жил нэлээд олон суманд төрийн албан хаагчдын  найм болон дөрвөн айлын орон сууц барьж өгөхөөр төлөвлөж байгаа.

-Жилдээ сандаа ийм хэмжээний тэрбум төгрөг төвлөрүүлнэ гэсэн тодорхой тоо байдаг юм уу?

-Тухайн компаниудаасаа л шалтгаална. Тэрбум төгрөг төвлөрүүлбэл түүнийхээ хэмжээнд бүтээн байгуулалтаа хийнэ. Хоёр тэрбумыг төвлөрүүлбэл тэр хэмжээнд нь зарцуулна. Бид төслөө л хүргүүлнэ. Тэгэхээр компаниуд нь буюу сангийн ТУЗ хуралдаад, ийм төсөлд нь тэдэн төгрөг шаардлагатай юм байна гээд л хийнэ. Бидний явуулсан төслийн зарим нь батлагдана. Зарим нэгийг нь дэмжихгүй. Тухай компани аль суманд уул уурхай эрхэлж байна, тэр орон нутагтаа бүтээн байгуулалт түлхүү хийх сонирхолтой байдаг.

-Хариуцлагатай уул уурхай гэхээр байгальд ээлтэй техник, технологио ашиг­ладаг. Эргээд нөхөн сэргээлтээ цаг тухайд нь зөв хийдэг байх ёстой. Дорноговь аймагт үйл ажиллагаа явуулж байгаа уул уурхайн компаниуд хариуцлагатай ажиллаж чадаж байна уу. Аймгийн удирдлагууд хяналт тавьж байгаа байх?

-“МАК” гэхэд шохойны уурхайг түшиглээд жилдээ сая тонн цемент үйлдвэрлэх хүчин чадалтай үйлдвэр барьсан. “Мон цемент” гээд том үйлдвэр байна. Гэх мэтээр олон үйлдвэрийг дурдаж болно. Нийгмийн хариуцлагынхаа хүрээнд сум орон нутгаас 700-800 хүн ажиллуулдаг. Сум орон нутагт дэмж­лэг үзүүлдэг. Нийгмийн даатгал, татвараа цаг хугацаанд нь төлдөг. Нөхөн сэргээлтээ уулын ажлын төлөвлөгөөнийхөө дагуу хий­дэг. Олны дунд саар компани ч олон байна. Нөхөн сэргээлт хийхдээ хойрго ханддаг, татвар мөнгөө төлдөггүй аж ахуйн нэгж ч бий. Бид тийм компаниудыг аль болох сайжруулах, хууль журмынхаа хүрээнд ажилладаг болгохын төлөө шаардлага тавьж байгаа. Хамгийн гол нь хариуцлагатай уул уурхайг хөгжүүлэх нь чухал. Сум, орон нутгийн иргэдийг ажилтай, орлоготой болгохын төлөө л компаниудыг шахаж, шаардаж байгаа. Ер нь Дорноговь аймгийн орлого 2017 оныг бодвол 23 хувиар нэмэгдлээ. Бид орон нутгаа бодсон олон шаардлага тавьдаг. Дорноговь аймагт компани нээвэл бүртгүүл. Нийгмийн даатгал, хүн амын орлогын албан татвараа манай аймагт төл. Автомашинуудаа Дорноговь аймгийн дугаартай болго гэх мэт олон шаардлага тавьдаг. Яагаад гэвэл, Дорноговь бол өөрөө өөрийгөө санхүүжүүлдэг цөөхөн аймгийн нэг. Олсон орлогоороо бүхий л төрийн байгууллагуудаа санхүүжүүлээд, үлдсэнээр нь аймаг, орон нутагтаа бүтээн байгуулалт хийдэг. Түүнээс илүү гарсныг нь улсад төвлөрүүлдэг. Ийм аймаг улсад 4-5-хан л байгаа. Тийм учраас аль болохоор бие дааж асуудлаа, хөрөнгө оруулалтаа нэмэгдүүлэхийн тулд орлогоо нэмэгдүүлэх зайлшгүй шаардлагатай байгаа. Тиймдээ ч дээр дурдсан шаардлагуудыг тавьдаг. Үүний хүчинд 50 орчим компани Дорноговь аймагт бүртгэлтэй болсон. Манай аймгийн автомашин хэрэглэгчдийн тоо бас нэмэгднэ. Яагаад гэвэл, уул уурхайн компаниудын ажилчид автомашиндаа Дорноговь аймгийн дугаарыг ашигладаг. Авто тээврийн хэрэгслийн албан татвар орон нутагт үлддэг. Энэ татвараас ахиухан мөнгө орж ирвэл замаа засч, тэмдэг тэмдэглэгээгээ хийдэг. Тиймээс уул уурхайн компаниудын удирдлагуудад ашиглаж байгаа автомашиндаа Дорноговь аймгийн дугаар авахыг шаардсан. Энэ мэт шалтгаанаар аймгийн орлого 23 хувиар нэмэгдсэн. Бид гадаад, дотоодын бүхий л компанийг адилхан дэмжиж ажиллаж байгаа. Манай аймагт Япон, Герман, Францын хөрөнгө оруулалт нэмэгдсэн. Европын холбооны улсуудын хөрөнгө оруулалт ч бас нэмэгдэж байгаа. 

-Хамтраад сан байгуулсан компаниудын тоог цаашид нэмэх боломж бий юу. Энэ талаар уул уурхайн компаниудтай санал солилцож, хамтарч ажиллаж байгаа байх. Компаниудын тоо нэмэгдвэл сангийн мөнгө ч өсч, бүтээн байгуулалт ч эрчимжих боломжтой болно?

-“Их Дорноговь хөгжил сан” байгуулагдаад, гурав дахь жилдээ ажил­лаж байна. Ерөнхийдөө жилээс жилд санд нэгдэж орж байгаа компаниуд нэмэгдэж байгаа. Одоо нэгдсэн байгаа компаниудын удирдлага нь бусаддаа шаардлага, санал тавиад, нэмж байна. Бидний зүгээс компаниудынхаа тоог нэм гэж хэлэх эрх байхгүй шүү дээ. Тэд өөрсдөө л санаачилгаараа ажилладаг. Өнгөрсөн гурван жилийн хугацаанд маш олон ажил хийсэн. Цаашид ч олон ажил хий­нэ гэдэгт итгэлтэй байгаа. Энэ туршлагыг Сэлэнгэ, Булган айм­гийн удирдлагууд судалж үзээд, хэрэгжүүлэх гээд ажиллаж байгаа гэсэн.

-Таныг ашигт малтмалын тус­гай зөвшөөрөл цуцалж тоог эрс цөөрүүлсэн тухай ярьж байсан. Энэ талаар тодорхой ярихгүй юу? 

-Намайг анх Засаг даргаар тоилогдож байх үед Дорноговь аймаг 561 хайгуулын болон ашиглалтын лицензтэй байсан. Тэгвэл одоо тусгай зөвшөөрлийн тоог 366 бол­гож бууруулсан. Үндсэндээ тусгай зөвшөөрлийн тоог 195-аар буурууллаа. Хайгуулаа цаг хугацаанд нь хийдэггүй, байгаль хамгаалах төлөвлөгөөнийхөө дагуу ажилладаггүй, ашиг хонжоо олохын тулд хайгуулынхаа тусгай зөвшөөрлийг бусдад зарах гэж оролдсон компани, аж ахуйн нэгжүүдийн тусгай зөвшөөрлүүдийг сумдын Засаг дарга, ИТХ-тай нийлж цуцалсан. Ингэснээр тусгай зөвшөөрлийн тоог 200 орчмоор бууруулж чадлаа. Бид хариуцлагатай уул уурхай явуулж байгаа, сум орон нутагт дэмжлэг үзүүлдэг, иргэдийг ажлын байраар хангадаг компаниудыг дэмждэг. Мөн нийгмийн даатгал, татвараа цаг хугацаанд нь төлдөг, нөхөн сэргээлтээ хийдэг, баялгийнхаа тодорхой хувийг сум, орон нутгийн бүтээн байгуулалтад нэмэрлэдэг, нийгмийн хариуцлагатай аж ахуйн нэгжүүдийг дэмжин ажиллаж байгаа. 2017 онд дэвшүүлсэн бодлогын хүрээндээ уул уурхайн бүтээгдэхүүнээ түүхийгээр гэхээсээ илүүтэй тодорхой хэмжээнд баяжуулж, боловсруулж, нэмүү өртөг  шингээх, сум болгонд ажлын байр нэмсэн үйлдвэрүүдийг барихыг дэмжиж байна. Одоогоор 13 нүүрс угаах үйлдвэр, жоншны баяжуулах үйлдвэрүүд, хоёр ч том цементийн үйлдвэр ашиглалтад орсон ажиллаж байгаа. Бид бас уул уурхайтай сумын иргэд баялгийн тодорхой хувийг авах ёстой гэдэг бодлого барьдаг. 2018 онд Засгийн газар шийдвэр гаргаж, хайгуулын төлбөрийн 50, Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийн таван хувийг орон нутагт үлдээдэг болсон. Гэхдээ энэ тийм ч хангалттай тоо биш. Уг нь Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийн 30-50 хувийг үлдээдэг байвал сум, орон нутагт 20-30 тэрбум төгрөг үлдэх боломжтой. Нэгэнт л газар нутгаа ухуулж байгаа сумдын иргэдэд баялгийн тодорхой хувийг үлдээвэл эрүүл мэнд, боловсролын чиглэлийн үйлчилгээ сайжрах боломжтой.

-Цуцлагдсан 195 тусгай зөвшөөрөл бүгд хайгуулынх уу?

-Ашигт малтмал, газрын тосны газраас 2015-2016 онд олон тусгай зөвшөөрөл олгосон байдаг. Ганцхан жилийн дотор Дорноговь аймгийн нутаг дэвсгэрт ашигт малтмал олбор­лох, хайгуул хийх 250 тусгай зөвшөөрлийг олгосон байгаа юм. Тиймээс энэ мэт замбараагүй олгосон тусгай зөвшөөрлийн тоог бууруулах чиглэлээр ажиллаж байна. Хайгуул хийнэ гэж тусгай зөвшөөрөл авчихаад ажлаа хийдэггүй. Хайгуул хийчихээд нөхөн сэргээлтээ огт хийгээгүй компани, аж ахуйн нэг­жүүдийн тусгай зөвшөөрлийг цуцалсан.

-366 тусгай зөвшөөрөл гэдэг бага тоо биш. Цуцлагдаагүй үлдсэн тусгай зөвшөөрлийн ихэнх нь хайгуулынх уу. Энэ талаар мэдээлэл өгөөч?

-Тусгай зөвшөөрлийн 366, А лиценз 180 байна. Монгол Улс газар дороо ямар баялагтай байгаагаа мэдэх хэрэгтэй. Тиймээс хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгох нь зөв. Хайгуул хийж байгаа компаниуд ч ажлаа идэвхтэй хийгээд, ямар үр дүнд хүрснээ эрдэнэсийн санд бүртгүүлэх ёстой юм. Харамсалтай нь Дорноговь аймагт хайгуулын тусгай зөвшөөрөл авсан аж ахуйн нэгж, компаниуд ажлаа хийдэггүй. Харин гадаадын компанид тусгай зөвшөөрлөө зарах гэж оролддог. Ер нь ийм л зорилготой тусгай зөвшөөрөл авдаг юм биш биз гэж хардаад байгаа юм. Одоо цуцлаагүй үлдсэн хайгуулын тусгай зөвшөөрлүүдийн заримынх нь хугацаа нь болоогүй. Зарим компани нь тодорхой хэмжээнд хайгуулаа хийж байна. Бид энэ жил дахиад л компаниуд хайгуулаа хийсэн үү, үгүй юу гэдгийг нь шалгана. Нөхөн сэргээлтээ хийсэн байна уу, зохих төлбөр мөнгөө төлсөн үү гээд олон зүйлийг шалгана. Хайгуулаа хийгээгүй, журмынхаа дагуу ажиллаагүй компани байвал тусгай зөвшөөрлийг нь цуцлах саналаа Ашигт малтмал, газрын тосны газарт хүргүүлнэ.

Эх сурвалж: Өглөөний сонин

 

Сэтгэгдэл ( 77 )

Сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
ганаа (66.181.177.165)  2020 оны 03 сарын 28

3жил сайн ажилласан даа

0  |  0
ганаа (66.181.177.165)  2020 оны 03 сарын 28

3жил сайн ажилласан даа

0  |  0
ганаа (66.181.177.165)  2020 оны 03 сарын 28

3жил сайн ажилласан даа

0  |  0
MARIA (105.112.120.137)  2019 оны 08 сарын 26

GOOD DAY MY PEOPLE OF MOGOLIA MY TESTIMONY ON HOW I GOT A LOAN TO BUY A HOUSE FROM A REAL AND GENUINE LOAN COMPANY CALLED CITY BANK I AM VERY HAPPY TODAY AND GOD BLESS CITY BANK (citybankloans10@aol.com) ( citybankloans123@gmail.com) My name is maria, I am from MONGOLI ,I have been searching for a genuine loan company for the past 5 months ,to buy a house all i got was bunch of scams who made me to trust them and at the end of the day, they took my money without giving anything in return, all my hope was lost, i got confused and frustrated, i never wanted to have anything to do with lo

0  |  0
Сүхээ (43.228.130.149)  2019 оны 06 сарын 09

Дорноговь хѳгжлийн гол цэг болжээ. Үнэхээр богинхон хугацаанд маш их зүйл хийжээ

0  |  0
Сүхээ (43.228.130.149)  2019 оны 06 сарын 09

Дорноговь хѳгжлийн гол цэг болжээ. Үнэхээр богинхон хугацаанд маш их зүйл хийжээ

0  |  0
Сүхээ (43.228.130.149)  2019 оны 06 сарын 09

Дорноговь хѳгжлийн гол цэг болжээ. Үнэхээр богинхон хугацаанд маш их зүйл хийжээ

0  |  0
Сүхээ (43.228.130.149)  2019 оны 06 сарын 09

Дорноговь хѳгжлийн гол цэг болжээ. Үнэхээр богинхон хугацаанд маш их зүйл хийжээ

0  |  0
Sonin  (43.228.130.149)  2020 оны 04 сарын 10

Amjilt husie. Shudraga shuluun zaluu shuu.

1  |  0
Sonin  (43.228.130.149)  2019 оны 06 сарын 09

Amjilt husie. Shudraga shuluun zaluu shuu.

0  |  0
Sonin  (43.228.130.149)  2019 оны 06 сарын 09

Amjilt husie. Shudraga shuluun zaluu shuu.

0  |  0
Sonin  (43.228.130.149)  2019 оны 06 сарын 09

Amjilt husie. Shudraga shuluun zaluu shuu.

0  |  0
Sonin  (43.228.130.149)  2019 оны 06 сарын 09

Amjilt husie. Shudraga shuluun zaluu shuu.

0  |  0
Уншигч. (202.126.88.51)  2019 оны 06 сарын 08

Хийсэн бүтээснийг бол үгүйсгэхгүй..Гэхдээ хамт олны саналыг үл тоогч, бас нэг муу айлган сүрдүүлэх арга барилтай этгээд гэсэн.

0  |  0
Уншигч. (202.126.88.51)  2019 оны 06 сарын 08

Хийсэн бүтээснийг бол үгүйсгэхгүй..Гэхдээ хамт олны саналыг үл тоогч, бас нэг муу айлган сүрдүүлэх арга барилтай этгээд гэсэн.

0  |  0
Gombiin Ganbaa (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 12

Galaa hulgaichaa chi gaalid ajillaj chadahgui shde

0  |  1
Gombiin Ganbaa (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Galaa hulgaichaa chi gaalid ajillaj chadahgui shde

0  |  0
Gombiin Ganbaa (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Galaa hulgaichaa chi gaalid ajillaj chadahgui shde

0  |  0
Gombiin Ganbaa (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Galaa hulgaichaa chi gaalid ajillaj chadahgui shde

0  |  0
Gombiin Ganbaa (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Galaa hulgaichaa chi gaalid ajillaj chadahgui shde

0  |  0
Gombiin Ganbaa (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Galaa hulgaichaa chi gaalid ajillaj chadahgui shde

0  |  0
Gombiin Ganbaa (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Galaa hulgaichaa chi gaalid ajillaj chadahgui shde

0  |  0
Gombiin Ganbaa (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Galaa hulgaichaa chi gaalid ajillaj chadahgui shde

0  |  0
Gombiin Ganbaa (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Galaa hulgaichaa chi gaalid ajillaj chadahgui shde

0  |  0
Gombiin Ganbaa (202.126.89.78)  2020 оны 03 сарын 19

Galaa hulgaichaa chi gaalid ajillaj chadahgui shde

1  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Ya.Batsuuri  (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Miniii bie erdenes tavan tolgoin zahiral bhdaa uchuuhenn mungu buyu 1.8say dollar huurai duu Enhuushteigei hamtran hulgailaad bogd uuliin hoid ard bumbat hemeeh aylal juulchlaliin gazriig hudaldaj avsaan tegeed atg d barigdsan huu maani haahuulid mun Enhuushtei niilj 570 2shirhegiig hahuulid avsan hergeer shalgagdsaan.Bii yalaa edleed garsaan odoo dornogoviig hugjuulj bgaa zaluusaa demjij ajillnaa

0  |  0
Lhamaa (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Dornogovi Aimag saihan hugjiij bgaa shu.ataarhaj jutuurhsun buleg humuus bgaa gdgiig bainga sanaarai .Amjilt husie.

0  |  0
Lhamaa (202.126.89.78)  2019 оны 06 сарын 07

Dornogovi Aimag saihan hugjiij bgaa shu.ataarhaj jutuurhsun buleg humuus bgaa gdgiig bainga sanaarai .Amjilt husie.

0  |  0
Zochin (64.119.23.38)  2020 оны 04 сарын 11

Пантийн Ганхуяг гэж өөхөн бөмбөг байсан бас Галбадрах Ганбаатар Батбаатар мэтийн АН намын өөхөх бөмбөгнүүд идэж уугаал суудаг байждээ, одоо Дорнодоос цагаачилж ирсэн Галбадрах Хэрлэн мэтийн хог шаарнуудаар Дорнын говын залуусыг хооронд нь хагралдуулаал байж байгаамдаа

1  |  0
Sonin (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Hugjliin uud haalga Dornogovi boljee Amjilt

0  |  0
Sonin (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Hugjliin uud haalga Dornogovi boljee Amjilt

0  |  0
Sonin (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Hugjliin uud haalga Dornogovi boljee Amjilt

0  |  0
Sonin (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Hugjliin uud haalga Dornogovi boljee Amjilt

0  |  0
Sonin (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Hugjliin uud haalga Dornogovi boljee Amjilt

0  |  0
Sonin (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Hugjliin uud haalga Dornogovi boljee Amjilt

0  |  0
Маяа (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Урьд Засаг дарга нь юу хийж байсан юм болов оо

0  |  0
ганаа (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Амжилт хүсье. Дорноговь сайхан хѳгжсѳн байна лээ

0  |  0
ганаа (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Амжилт хүсье. Дорноговь сайхан хѳгжсѳн байна лээ

0  |  0
ганаа (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Амжилт хүсье. Дорноговь сайхан хѳгжсѳн байна лээ

0  |  0
ганаа (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Амжилт хүсье. Дорноговь сайхан хѳгжсѳн байна лээ

0  |  0
ганаа (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Амжилт хүсье. Дорноговь сайхан хѳгжсѳн байна лээ

0  |  0
Зориг (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Дорноговь 2,3 жилийн дотор танигдахгүй болсон байна лээ. Урьд байсан Засаг дарга гэж ямар дүүрсэн хүн байваа

0  |  0
Зориг (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Дорноговь 2,3 жилийн дотор танигдахгүй болсон байна лээ. Урьд байсан Засаг дарга гэж ямар дүүрсэн хүн байваа

0  |  0
Зориг (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Дорноговь 2,3 жилийн дотор танигдахгүй болсон байна лээ. Урьд байсан Засаг дарга гэж ямар дүүрсэн хүн байваа

0  |  0
Зориг (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Дорноговь 2,3 жилийн дотор танигдахгүй болсон байна лээ. Урьд байсан Засаг дарга гэж ямар дүүрсэн хүн байваа

0  |  0
Ganaa (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Amjilt husie. Mash hurdtai hugjij baigaa aimag shuu

0  |  0
Ganaa (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Amjilt husie. Mash hurdtai hugjij baigaa aimag shuu

0  |  0
Ganaa (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Amjilt husie. Mash hurdtai hugjij baigaa aimag shuu

0  |  0
Ganaa (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Amjilt husie. Mash hurdtai hugjij baigaa aimag shuu

0  |  0
Ganaa (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Amjilt husie. Mash hurdtai hugjij baigaa aimag shuu

0  |  0
Ganaa (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Amjilt husie. Mash hurdtai hugjij baigaa aimag shuu

0  |  0
Ganaa (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Amjilt husie. Mash hurdtai hugjij baigaa aimag shuu

0  |  0
Ganaa (103.212.117.250)  2019 оны 06 сарын 07

Amjilt husie. Mash hurdtai hugjij baigaa aimag shuu

0  |  0
Dornogoviin irgen. (158.69.73.197)  2019 оны 06 сарын 07

Hudlaa bultrehiimaa. Tusviin tsalingaa ch tavij chadahgui, orondoo barigdchihsanaa yug ni nuudgiin.

0  |  0
Зочин (150.129.140.252)  2019 оны 06 сарын 12

Нөгөө Монголын өөртөө засах дорноговь гээд хятадуудад газар нутгаа зараад байдаг улс мөн биз дээ

1  |  1
Top