СӨХ: Төлбөрөө төлөөгүй бол ХАР ЖАГСААЛТАД оруулж, ХИЛИЙН ХОРИГ тавина

Сууц өмчлөгчдийн холбоо (СӨХ)-ны үйл ажиллагааг сайжруулах, зорилгоор Хууль зүй, дотоод хэргийн яамнаас Нийтийн зориулалттай орон сууцны байшингийн дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн менежментийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг боловсруулаад байна.

Хуулийн төсөл нь нийт 15 бүлэг, 84 зүйлтэй бөгөөд энэ хуулийн төсөлд СӨХ-ны төлбөр, хураамжийг цаг хугацаанд нь төлдөггүй сууц өмчлөгчид хүлээлгэх хариуцлагыг чангатгахаар тусгажээ.

Тодруулбал, уг хуулийн төсөлд СӨХ-ны төлбөрөө хугацаанд нь төлөхгүй бол алданги тооцох, зургаан сараас дээш хугацаанд хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр төлбөрөө төлөхгүй бол Монголбанкны зээлийн мэдээллийн сан буюу “Хар жагсаалт”-д бүртгэх, цаашлаад шүүхээр орж хилийн хориг тавих зохицуулалтыг тусгасан нь олон нийтийн шүүмжлэлийг ихээхэн дагуулж байна.

Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын зөвлөх Д.Мөнх-Эрдэнэ хэвлэлд өгсөн ярилцлагадаа “СӨХ-ны төлбөрөө төлдөггүй, бусдын төлсөн төлбөрөөр хог ачилт, гэрэлтүүлэг, цэвэрлэгээ, харуул, хамгаалалт, дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийнхөө засвар, арчлалтыг хийлгээд явж байгаа бэртэгчин нөхдүүд олон бий” гэж тодотгоод иргэдийг “Хар жагсаалт”-д бүртгэх нь эдийн засгийн хувьд зөв хөшүүрэг болно гэж тооцоолж байгаа гэжээ.

Харин нөгөө талд энэ хуулиар иргэдийн эрх ашиг бодитоор зөрчигдөх болоод байна.

Өнөөдрийн байдлаар Монголбанкны Зээлийн мэдээллийн санд нийт 7-9 сая ширхэг мэдээлэл байна. Энэ мэдээлэл нь арилжааны банкууд болон банк бус санхүүгийн байгууллагын зээл өгөхдөө анхаардаг гол шалгуур үзүүлэлтийн нэг бөгөөд СӨХ-ны төлбөрөөс үүдэж иргэдийн нэр “Хар жагсаалт”-д орвол тухайн иргэн Монгол Улсад ямар нэг санхүү, зээл, лизингийн үйлчилгээнд хамрагдах боломжгүй болно.

Нэгэнт хар жагсаалтад орсны дараа СӨХ-ны төлбөрөө төлөөд ч зургаан жилийн турш санхүүгийн үйлчилгээ авах эрхгүй хэвээр үлдэх юм.Түүнчлэн дээрх иргэдийг хар жагсаалтад оруулаад зогсохгүй тухайн иргэнд хилийн хориг тавьж, Монгол Улсаас гарах эрхийг нь хязгаарлах тухай зохицуулалт оруулсан.

Ингэснээр иргэн СӨХ-ны төлбөрөө ямар нэгэн шалтгаанаар төлөөгүй тохиолдолд санхүүгийн хоригт орохоос гадна эрүүгийн гэмт хэрэгтэнтэй ижил энэ улсаас гарах эрхээ хасуулна.

Өнгөрөгч 2023 оны байдлаар улсын хэмжээнд 1676 СӨХ үйл ажиллагаа явуулж, инженерийн бүрэн хангамжтай нийтийн зориулалттай 8007 орон сууцны байшингийн ашиглалтын хэвийн байдлыг хангах, сууц өмчлөгчдийн эрх, ашиг сонирхлыг хамгаалах, орон сууцны байшингийн дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн менежмент, эзэмшил, ашиглалт, хамгаалалтыг хариуцан ажиллаж байна.

Тэгвэл нөгөө талаас СӨХ-ны үйл ажиллагаа чанарын асуудлыг төлбөрийн хэмжээтэй уялдуулах шаардлагатай байгаа. Иргэн төлж байгаа төлбөрийн хэмжээндээ хангалттай үйлчилгээ чадахгүй бол давхар хохирох асуудал ч байна. Дээр дурдагдсан 1700 орчим СӨХ-дын хэд нь оршин суугчдаас авч буй төлбөртөө таарсан үйлчилгээ үзүүлж байна вэ, оршин суугчдын сэтгэл ханамж хэр байна вэ гэдэг асуулт мөн гарч ирэх юм.

Тиймээс Хууль зүй, дотоод хэргийн яам нэгэнт л хуулийн төсөл боловсруулж байгаа бол хоёр талын эрх ашгийг тэгш хангасан шийдэл, зохицуулалт оруулж ирэх шаардлагатай байна.

Мэдээж оршин суугч ямар нэгэн үйлчилгээ авсан бол төлбөрөө зайлшгүй төлөх шаардлагатай боловч санхүүгийн хоригт оруулж иргэдийн эрхийг хязгаарлах нь яав ч эрүүл, зөв шийдэл биш.