О.Баасанхүү: Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн хууль зөвхөн хоёрхон намд ашигтай хувилбар болсон

УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү нарын МАХН-ын гишүүд өнөөдөр /2017.01.03/ Ерөнхийлөгчийн сонгууль өргөн барьсантай холбогдуулан  сэтгүүлчдэд мэдээлэл хийлээ.

УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү энэ тухай хэлэхдээ “Өнгөрөгч сарын 28ны өдөр нэр бүхий гишүүдийн зүгээс Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн  тухай хуулийг өргөн барьсан. Одоо энэ хуулийн төслийг 14 цагт хэлэлцэх гэж байна. Товчхон хэлэхэд, Ерөнхийлөгийн сонгуулийн  тухай хуулийн төсөлд МАХН-ын төлөөлөл болох намайг оруулаагүй. Хууль санаачлах эрх нь УИХ-ын гишүүдэд байдаг учраас гишүүдийн бүрэн эрхийн хүрүүнд орж ирсэн хуулийг анхааралтай би харлаа. Ерөнхийлөгчид МАН, АН, МАХН гэх гуравхан субьектээс нэр дэвшинэ. Гэтэл тус хууль нь Монгол улсын үндсэн хуулийг бүдүүлгээр зөрчсөн байна гэж би үзэж байгаа. Угтаа үндсэн хуулинд  Ерөнхийлөгчид нэр дэвшигч нь аль нэг намаас үл хамааран 45 нас хүрсэн, Монголын нийт ард түмний 51 хувиас дээш санал авсан,  нэг намыг бус нийт ард түмнийг төлөөлөх үүрэгтэй байдаг.

Тус хуулийн 6.3д  зааснаар "45 нас хүрсэн, сүүлийн таваас доошгүй жил эх орондоо байнга оршин сууснаас гадна энэ хуульд заасан бусад шаардлагыг хангасан Монгол улсын уугуул  иргэн Ерөнхийлөгчид нэр дэвшинэ" гэж заасан байгаа юм. Гэтэл үндсэн хуулинд зааснаар "Монгол улсын уугуул иргэн гэдэг нь Монгол улсын хаана ч амьдрах, чөлөөтэй зорчих үүрэгтэй" гэж заасан байдаг.  Ерөнхийлөгчид нэр дэвших гэж байгаа хүн Монгол улсад амьдарсан байх ёстой гэсэн хуульд байхгүй заалтыг оруулсан байгаа юм. Амьдарсан эсэхийг нь Хил хамгаалах ерөнхий газрын лавлагаагаар мэдэх  гэнэ. Энэ лавлагаагаар бол хэн ч нэр дэвших эрхгүй болно. Жишээ нь УИХ-ын гишүүд гэхэд ажлын айлчлалаар тодорхой хугацаанд гадаадад амьдардаг. Таван жилийн турш гадаадад амьдраагүй гэдэг нь хэнд зориулсан заалт юм бэ.

Хоёрдугаарт хамтран нэр дэвших тухай гэж зааснаас гадна заавал тухайн намын гишүүн байх ёстой гэж хатуу заасан байгаа юм. МУ-д 21 нам байдаг. Үүнээс нэр дэвших эрхийг УИХ-д суудал бүхий нам л эдэлдэг. Намаар ингэж харъяалж болохгүй. Манай нам "НҮБ-д олон жил бие төлөөлөгч хийж байсан Л. Эрдэнэчулуун гэдэг хүнийг нэр дэвшүүлэх бололцоотой" гэж хэлэхэд Л  нэр дэвших гэж байгаа хүнд санаатайгаар ийн саад хийх гэж байгаад харамсаж байна.

Тав дахь удаагаа Ерөнхийлөгчийн сонгууль болох гэж байна. Өнгөрсөн дөрвөн удаагийн сонгуулийн үр дүнг харвал аль нэг нам гэж хамаарахгүйгээр 45 нас хүрсэн л бол хэнийг ч нэр дэвшүүлж болдог байсан. Одоогийн энэ хуулийн төслөөр бол хоёрхон намаас л нэр дэвших "тоглоомын" Ерөнхийлөгчийн сонгууль болох гэж байгаад нь гүнээ харамсаж байна. Тиймээс манай намын болоод миний хувьд  Ерөнхийлөгийн сонгуулийн  тухай хуулийг эсэргүүцэж байгаагаа хэлэх гэсэн юм. Эсэргүүцэх дөрвөн шалтгаан байна.

• Төрийн жинхэнэ албан хаагчийг нэгдүгээр сарын 1-ээс өмнө үүрэгт ажлаасаа чөлөөлөгдсөн байхыг шаардсан. Гэтэл Ерөнхийлөгчийн сонгууль зургаадугаар сард болох бөгөөд одоо тус хуулийг баталсан ч дээрх заалтыг мөрдөх боломжгүй.
• Заавал аль нэг намын гишүүн байхыг шаардсан. Энэ нь хүчээр тухайн хүнийг улс төрийн сонгогдох эрхэд нь саад хийж буй шахалт юм.
• Тэгш бус байна. Суудалгүй намуудыг зөвхөн дэмжигч байдлаар оролцож болно гэж заасан байгаа юм. Энэ нь оролцохгүй байсан ч болно гэсэн үг.
• Хамтран нэр дэвших тухай заалтыг оруулж ирж байгаа нь манайх шиг ганц суудалтай  намыг хүчээр буланд шахаж байгаатай адил заалт юм. Тус хуульд зөвхөн МАН л хүнээ нэр дэвшүүлнэ гэж заах л үлдсэн байна. Тэгш бус сонгуулийн гараа.

Мөн "Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн сурталчилгаа 18 хоног байна" гэдгийг уртасгах ёстой. Манай нам Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшиж буй хүний зардлыг 100 хувь намын гишүүд, дэмжигчид хариуцан ажиллахаар болсон" гэлээ.

Б.Алтжин