Родриго Дутерте: Тэр хуурамч Америк руу би хэзээ ч явахгүй

Филиппиний Ерөнхийлөгч Родриго Дутерте улсынх нь дотоод хэрэгт оролцож байна гэж Европын Холбоог буруутгалаа. Түүнчлэн Европын Холбоо нь Филиппинийг НҮБ-аас хасуулахыг хүсч байна гэж Родриго Дутерте үзэж байна. Хариуд нь Филиппиний Ерөнхийлөгч ЕХ-ны дипломат төлөөлөгчдийг 24 цагийн дотор улсаасаа гаргана гэж сүрдүүлсэн талаар “ВВС” агентлаг мэдээллээ.

Барууны улстөрчдийн төлөөлөл Филиппиний Ерөнхийлөгчийн улс орноо хар тамхинаас аврах тэмцлийг хатуу арга хэмжээ байна гэж шүүмжилсний дараа Р.Дутерте дургүйцлээ илэрхийлж байгаа нь энэ юм. Харин Европын Холбооны хэвлэлийн албанаас дээрх төлөөлөгчид тус холбооных биш гэж мэдэгджээ. Барууны улстөрчдийн төлөөлөл дунд Швед, Герман, Итали, Австрали, АНУ-ын төлөөлөгчид байсан аж.

Түүнчлэн Р.Дутерте “Би тэр хуурамч, ялзарсан Америк руу хэзээ ч явахгүй” гэж ярьсан билээ. 2016 оны зургадугаар сард Филиппиний Ерөнхийлөгчөөр сонгогдсоноосоо хойш тэрбээр улс орноо амар тайван, хар тамхи хэрэглэдэг хүнгүй орон болгохоор тэмцэж байгаа юм. Харин АНУ, Европын Холбоо тэргүүтэй дэлхийн нөлөө бүхий улс, нийгэмлэгүүд Филиппиний тэмцлийг хэт хатуу байна гэж шүүмжилдэг. Олон мянган хүнийг баримт нотолгоогүйгээр барьж хорих, хар тамхи хэрэглэж, зарж байгаад баригдсан хүмүүсийг газар дээр нь буудан хөнөөх зэргээр хүний эрхийг ноцтой зөрчиж байна гэж тэд Р.Дутертег буруутгаж буй. Харин Филиппиний Ерөнхийлөгч хар тамхичдыг баривчлах үеэр эсэргүүцэл үзүүлсэн, цагдаагийн албан хаагчийг хөнөөх гэж дайрсан зэрэг тохиолдолд л буудаж хөнөөх эрхийг цагдаа нартаа өгснөө хэлдэг. Гэхдээ түүний энэ тушаал үнэн зөвөөр хэрэгжиж байгаад олон улс эргэлзэж байна. Филиппиний гудамжнаа олон хүнийг үр хүүхэд, ойр дотныхон нь харж байхад буудан хөнөөж, хог зайлуулж байгаа адил шуудайнд хийгээд авч яваа дүр зураг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдээр удаа дараа цацагдсан билээ.

Хар тамхинд донтогч Хильберт Бэгельмэг дуулга өмссөн мотоцикльтой хүмүүс бууджээ.

Гэхдээ хагас сая хүнийг баривчлан шоронд суулгасан Родриго Дутертегийн тэмцлийн үр дүн гарсан гэж ажилагчид үздэг. Ард иргэд нь гудамжаараа тайван алхах болж, амьдралдаа сэтгэл хангалуун, аюулгүй байдалд байгаагаа тэд судалгаанд оролцохдоо хэлж байжээ. Хар тамхичдын үүр болсон байсан энэ улсыг Р.Дутерте нэг жилийн дотор хэрхэн өөрчилж байгааг олон улс ч харж байгаа. Тэрбээр Ерөнхийлөгч болохоосоо өмнө Давао хотын дарга байхдаа л “шийтгэгч” хочтой байжээ. Дутерте хотын дарга байхдаа аливаа шударга бус зүйлтэй хатуу тэмцдэгээрээ алдартай байсан гэдэг. Хар тамхины наймаа газар авч, гэмт хэргийн үүр уурхай болоод байсан улсаа хэрхэн хөгжүүлэхээ өөрөө мэднэ гэж зүтгэдэг тэрбээр олон улсад хандан бусад улсын дотоод хэрэгт хөндлөнгөөс оролцохгүй байхыг сануулсан билээ. Тиймдээ ч өөрийнхөө улсын Хүний эрхийн комиссын төсвийг маш ихээр танажээ. Хар тамхины эсрэг ажиллагаа хүний эрхийг зөрчиж байгаа эсэхийг мөрдөн шалгаж буй тус комисстоо ч хатуурхаж байгаа “Шийтгэгч Ерөнхийлөгч” АНУ-ыг бол бүр үзэж чаддаггүй. Түүний тэмцлийг эрс буруутгасан Барак Обамаг хөнгөн явдалтай эмэгтэйн хүү гэж хүртэл доромжилсон удаатай. Тийнхүү өнгөрсөн онд Р.Дутерте Обаматай түнжин хагарч, АНУ-д айлчлахаа цуцалж байсан юм. Хамтран ажилладаг гол орон нь байсан Америктай хамтын ажиллагаагаа ч цуцалсан билээ. Одоо бүр АНУ руу зүглэхийг ч хүсэхгүй байгаа бололтой.

Зүүн өмнөд Азийн энэ орон нь эдийн засгаараа дэлхийд 46-д ордог нөлөө бүхий улс. Филиппин одоо ОХУ болон Хятадтай ойртож буй. “АНУ-тай хатран ажиллахгүй байлаа ч хүчирхэг улс хэвээрээ байж, хар тамхины эсрэг тэмцэлдээ ч амжилт олно гэдгийг Хятад, Орос хоёрын зүгээс хэлдэг” гэж Р.Дутерте ярьсан билээ. Улсынх нь дотоод хэрэгт оролцсон ямар ч байгууллага, улсын эсрэг зогсч, явуулж байгаа үйл ажиллагаагаа хамгаална гэдгээ Филиппиний Ерөнхийлөгч хатуухан мэдэгдлээ.

Түүний тэмцэл хүний эрхийг зөрчсөн эсэхийг холбогдох байгууллагууд нь тогтоох биз ээ. Хар тамхи гэх аймшигт тахлын эсрэг хатуу арга хэмжээ авахгүй бол манай улсад ч гэсэн мансуурах явдал аюулын хэмжээнд хүрэхэд ойрхон байна. Монгол Улс 2012 онд “мансууруулах бодис дамжуулагч улс” гэх ангилалд байсан бол 2016 онд “хар тамхи хэрэглэгч улс” болон “дэвшсэн”-ийг олон улсын судалгааны байгууллагын мэдээнд өгүүлсэн байдаг. Манай улс хар тамхины хэрэглээтэй хуулийн дагуу тэмцэж байгаа ч арай л зөөлдөөд байна уу гэмээр. Мансууруулах бодис хэрэглэсэн үедээ цонхоор үсэрч амь насаа алдах, гэмт хэрэг, хүчирхийлэл үйлдэх тохиолдлууд гарсаар байгааг бид мэднэ. Родриго Дутерте шиг хар тамхичдыг буудан хөнөө гээгүй ч энэ хүний арга барилаас суралцах зүйл их бий. Монголд ч хар тамхины эсрэг хатуу тэмцэл хэрэгтэй юм билүү.

Эмнэлгийнхэн хар тамхи наймаалагчийн цогцсыг авч явж байгаа нь.

О.Чанцалдулам

WWW.ZINDAA.MN

Зөвшөөрөлгүйгээр хуулбарлан нийтлэхийг хориглоно.