Хийх хүнд арга олддог, хийхгүй хүнд шалтаг л олддог, Л.Халтар сайд аа

Зам тээврийн хөгжлийн сайд Л.Халтар Ханги, Хулд чиглэлийн Хятад компаниудын нүүрсний тээвэрлэлтийг зогсоогоогүй мөртлөө Чойр чиглэлийн шороон замыг ад үзэж хаагаад нэг сар өнгөрч байна.

Ийн тодотгож байгаагийн учир нь Ханги чиглэлийн 500 гаруй км-ийн шороон замаар хятад компанийн нүүрс тээвэр хэвийн явж буй. Харин Цогтцэций-Чойр чиглэлийн 400 км орчим  замаар явдаг нүүрс тээврийг зогсоогоод нэг сар болов.

Цогтцэций-Чойр чиглэлийн замыг Монгол тээврийн компани өөрсдийн хөрөнгөөр засч, зөвхөн Монгол тээвэрчид нүүрс тээвэрлэдэг. Гэтэл салбарын сайд нь монгол тээвэрчид, монгол тээврийн компаниудаа хясан боогдуулж эсрэгээрээ зөвхөн Хятад тээврийн компанид илүү давуу эрх олгох болсон шалтгаан юу вэ.

ЗТХ-ийн сайд Л.Халтар Хятадын компаниудтай ашиг сонирхлын зөрчилтэй гэсэн таамгийг нүүрс тээврийн компаниудын зүгээс хэлэх болсон.

Цогтцэций-Чойр чиглэлийн замыг хаасан шалтгаанаа Л.Халтар сайд нөлөөллийн бүсийн иргэдийн эсэргүүцэлтэй тулсан учраас Чойр чиглэлийн тээврийг зогсоосон гэх тайлбарыг өгч байгаа ч яг үнэндээ гомдол гаргасан хүмүүс нь малчид бус Улаанбаатар хот болон аймгийн төвд амьдардаг хэдхэн хүмүүс гэдгийг нүүрс тээврийн жолооч нар хэлж байгаа.

Л.Халтар сайдын өөрийгөө хамгаалсан хоёр дахь тайлбар нь “Чойрын гаалийн талбайд нүүрс хуримтлагдсан” гэх. Гэвч бодит үнэн бол Хятадын тал татан авахгүй байгаа гэдэг нь зөвхөн  манай талын ажлын зохион байгуулалттай холбоотой. Өөрөөр хэлбэл, Чойр, Эрээний талбайд нүүрс бөөгнөрсөн асуудал бол ердөө л нүүрсний чанарын асуудал. Хэрэв манайхаас ажлаа зөв зохион байгуулж, Гаалийн төв лабораторд нүүрсэнд агуулагдах  фтор, фосфорыг урьдчилж үзээд шаардлага хангасан нүүрсийг нь гаргаж байсан өнөөдрийх нь нүүрс ихээр хуримтлагдахгүй байх байв. Саяхнаас л нүүрсний фтор фосфорыг үзэж эхэлсэн.

Гурав дахь шалтаг нь өөрийн гаргасан тушаалаа Л.Халтар сайд Засгийн газрын тогтоолтой шийдвэр гэж тайлбарлаж байгаа.  

Түүний хэлснээр хатуу хучилттай тусгай зориулалтын замаар л нүүрс тээвэрлэнэ гэж Засгийн газар үзэж байгаа бол зөвхөн энэ нь Чойрын зам дээр хэрэгждэг тогтоол бололтой. Ханги болон бусад шороон замуудад хамаарахгүй ялгаварлалтай тогтоол Засгийн газар гаргасан болж таарав уу.

Цогтцэций-Чойр чиглэлийн замыг хааснаар өдөрт 6.6 тэрбум төгрөгийн орлогоо Монгол Улс алдаж байна. Гэтэл УУХҮ-ийн сайд Г.Ёндон Тавантолгойн нүүрс Эрээнээр гардагийг мэддэггүй, Цогтцэций-Чойр чиглэлийн замыг эдийн засгийн хувьд ач холбогдол багатай гэдэг тайлбарыг өгсөн.

 Өнгөрсөн онд 1 сая тонн нүүрс он гараад 500 мянган тонн нийт өнгөрсөн оны тавдугаар сараас хойш нэг жилийн хугацаанд Цогтцэций-Чойр чиглэлийн замаар 1.5 сая тонн нүүрс экспортод гаргасан байна.

Ийн эдийн засагт өндөр ашигтай дээрх чиглэлийн замыг хаачихаад нүүрсний экспортоо сайжруулна гэж яриад ч хэрэггүй биз. БНХАУ энэ сараас эхлэн нүүрсний импортын татвараа тэглэж, нүүрс ихээр авах сонирхлоо бүрэн илэрхийлчихээд байхад ЗТХ-ийн сайд нь ялгавартай шийдвэр гаргаж бүхэл бүтэн улсынхаа эдийн засгийг хорлов. Уг нь нүүрсний үнэ өндөр байгаа энэ цонх үеийг ашиглаад манайх явуулж болох бүх л арга, хэлбэрээр ахиухан хэмжээгээр нүүрсээ гаргах байтал сайд нь шалтаг хэлээд сууж байх гэж.

Улсынхаа эдийн засгийн хорлосон энэ шийдвэрээ Л.Халтар сайд эргэн харахгүй бол тээвэрчид эсэргүүцлийн хүнд хэлбэрт шилжихээ мэдэгдсээр байна.