ОХУ Украины нүүрсний 63, газрын тосны 11, байгалийн хийн 20 хувийг хяналтдаа авсан

Өнгөрсөн зургаадугаар сард “Newsweek” сэтгүүлд Украины дайнд Орос өдөрт 900 сая ам.доллар зарцуулдаг тухай мэдээлжээ. Тэгвэл дайн эхэлснээс хойш Оросын  зарцуулсан нийт зардал 150 тэрбум ам.долларыг амархан давахаар байгаа юм. Одоо Москвагийн хөрөнгө оруулалтын өгөөжийг харцгаая. 12 их наяд доллар. Энэ бол маш их мөнгө. Энэ нь үндсэн хөрөнгө оруулалтын өгөөжөөс 80 дахин их юм. "Вашингтон Пост" сонин сүүлийн үеийн судалгаандаа сэтгэл хөдөлгөм тоо баримтуудыг дэлгэжээ.

Судалгаагаар, Орос  Украины байгалийн гол баялаг, тэр дундаа эрчим хүч, ашигт малтмалын ордуудыг хянаж байгаа аж. Вашингтон Пост сонины 2209 ордын тоймыг үндэслэн Москва Украины нүүрсний 63, газрын тосны 11, байгалийн хийн 20, металлын 42, газрын ховор элементийн 33 хувийг, тэр дундаа лити зэрэг гол ашигт малтмалын ордуудыг хяналтдаа авсан аж.

Түүнчлэн, “Business Insider”-ийн тайланд Орос Украины нүүрсний 41 талбай, байгалийн хийн 27 талбай, пропаны 14 талбай, газрын тосны есөн талбай, төмрийн хүдрийн зургаан орд, түүнчлэн титан, циркони, стронций, лити, ураны хэд хэдэн газрыг хураан авсан болохыг харуулжээ. Мөн “WaPo”-гийн тооцоолсноор Украины Оросын мэдэлд байдаг хэсэгт 11.9 их наяд ам.доллар (бараг 12 их наяд доллар) үнэ бүхий 30 орчим тэрбум тонн чулуун нүүрсний орд бий гэнэ. ОХУ-ын үүднээс авч үзвэл, энэ эрдэнэсийн сан нь хямралд орсон эдийн засгийг аврах гарц болж болох юм. Дэлхий нийт Оросын хямд эрчим хүчний экспортын төлөө шүлсээ гоожуулж байгаа энэ үед Украины нүүрс, эрчим хүчний ордууд Москвад Хятад, Энэтхэг зэрэг чухал зах зээлд монополь тогтооход ихээхэн тусалж чадна.

Түүгээр ч зогсохгүй ОХУ Украины литийн нөөцийг булаан авсан нь батерейны үйлдвэрлэлийн салбараа өргөжүүлж, Цахим тээврийн хэрэгслийн салбараа хөгжүүлэхэд тусалж магадгүй юм.  Оросын зальтай дайны стратеги нь  эдийн засгийн асар их ашиг олж байгаагийн бас нэг хүчин зүйл юм. Тухайлбал, Украины аж үйлдвэрийн төв Мариуполь хотыг эзлэн авсан нь Оросын эдийн засагт ихээхэн ашиг тустай болох нь батлагдсан. Энэ хот нь төмөр, гангийн үйлдвэр, хүнд машин механизмын үйлдвэрлэл, хөлөг онгоцны засварын металлургийн түшиц газар гэдгээрээ алдартай.

Украины тэргүүлэгч металлургийн групп болох Метинвест нь Мариуполь дахь тус улсын хамгийн том гангийн үйлдвэрүүдийг эзэмшдэг. Дараа нь Мариупол бол Украины хувьд чухал боомт юм. Энэ бол Азовын тэнгисийн хамгийн том боомт юм. Энэ нь Европ, Ливан, Турк зэрэг Ойрхи Дорнодын орнуудад үр тариа, төмөр, ган, хүнд машин механизмын экспортын гол бааз болж үйлчилдэг. Мариуполоор дамжуулан Орос улс Украины Хар тэнгисийн эрэг орчмын далайн асар их нөөц баялгийг бараг хяналтдаа авсан. Энэ нь Оросын загас агнуурын салбарыг урьд өмнө хэзээ ч байгаагүй хурдацтай хөгжүүлэхэд туслах нь гарцаагүй. Цаашилбал, Украины боомт нь Орост Африк, Ойрхи Дорнодын хүнсний чухал зах зээлийг түрэмгийлэн эзлэхэд тусалж чадна.

Ерөнхийдөө Украин дахь Оросын дайн нь урт хугацааны ашиг олох тухай юм. Дайн Оросын эдийн засгийг нэг юмуу хоёр жилийн турш “шархлуулж” магадгүй. Гэвч эцсийн дүндээ 12 их наяд ам.долларын хөрөнгө оруулалт Оросын эдийн засгийн түүхийг алтны бэхээрээр дахин бичих болно. Одоогийн байдлаар Оросын ДНБ жилийн 1.7 их наяд ам.долларт хүрч байна. Украинаас булаан авсан ашигт малтмал, металлын баялгийг ашиглахын тулд Орос хэдэн жил шаардагдах ч Оросын эдийн засгийн үндэс суурийг маш хүчтэй, тогтвортой болгоно. Хэрэв Орос ойрын 10 жилийн дотор дотоодын нийт бүтээгдэхүүнээ жилд нэгээс хоёр их наяд ам.доллараар өсгөж чадвал Бразил, Их Британи, Франц зэрэг улсуудыг давж, дэлхийн тав дахь том эдийн засаг болох боломжтой. Ингэснээр Орос өнгөрсөн эдийн засгийн алдар нэрээ сэргээгээд зогсохгүй алдагдсан цэргийн хүч чадлаа сэргээх боломжтой болно.

Ц.Даваасамбуу

Эх сурвалж: Өглөөний сонин