Р.Чойном: Шувтарсан цагаан бумба
Унтаад бослоо. Толгойноос
Уусан юмны ааг арилжээ.
Уудлаад үзлээ. Хармаанаас
Улаан мөнгөний сүүлч нь дуусжээ.
Төгрөг гуйлаа. Өгөхөөсөө
Төвөгшөөх хүн олон болжээ.
Сав гуйлаа. Айлуудаас
Сайн санаатан ховор болжээ.
Хоршоонд орлоо. Өгөхөөсөө
Хойгуураа зарах нь их болжээ.
Арайхан оллоо. Уухаасаа
Амьтанд алдах нь их болжээ.
Шууд хэлэхэд одоо үе
Шувтарсан цагаан бумбандаа буужээ.
Маргааш
Маргааш! Энэ ямар сонстож байна?
Магад танд, шинэ өдөр, шинэ өнгө сонстоно уу.
Мартсаныг санах, үлдсэнийг бүтээх
Маргааш гэдэг яруу өдөр - (тэгвэл) – Мандтугай!
Эгэл шүлэгч би "тугай"-гий нь хэлье,
Эрхэм нөхөр та "Ура"-гий нь хашхир!
Энэ зуун маань лоозонд дуртай юм,
Эсэргэн үеэ л би, мандтугай гэнэ!
Өнөөдрийн залгамжлагч нь маргааш билээ!
Өндрийн залгамжлагч нь намайг хэлнэ ээ.
Өргөний залгамжлагч гэж нарийныг хэлнэ ээ,
Өөрийн залгамжлагч гэж үр хүүхдээ хэлье!
Үр хүүхэд гэж эл биеийн минь тасархай,
Үйл явдал, алдар нэрийн минь хэлтэрхий.
Үзэж туулсан жаргал зовлонгийн минь
Үргэлжлэл болж нэгэн охин мэндэлсэн юм.
Цэнгэлээр дульхан энэ баргар өдрүүдэд
Цэдэнд нь магтуулж, тэнэгт нь зүхүүлж
Торон цаана замхрах нэр юугий минь зүүсэн
Тохойн чинээ охиноо би, Хулан гэж нэрлэсэн.
Эмээлт морин гатлаагүй, хонгор шар дөлийн
Элсэн долгион дунд од зурах шиг дүүлж
Эрмэг хумбан туураараа, говийн судсыг ханаж
Эрдэнэ болсон усыг нь олж хүртдэг амьтан
Салхинаас бусад нь унаагүй атар онгон зоондоо
Сансрын оддыг тоолсон дэнсний суман судалтай,
Сартай хонгор духандаа,
самбай шингэн хөхөлтэй,
Сажлаа зөөлөн алхахдаа ч,
санаж сэрэхийн аястай.
Байгалийн эрх чөлөөг унаган хоншоортоо зууж
Барын арьсан говьд унахдаа тэмцэж төрсөн
Уламжит энэ гөрөөсний, домог болсон нэрийг
Учир мэдэхгүй нялхсын зүүн чихэнд шивнэхдээн,
Алтан говийн хулан шиг эрх дураараа явахгүй ч
Аав шигээ ингэж, элдэв дээдэст дарлуулж
Атомын энэ зуунд, Ромын боол шиг бөхийх
Ардын бор тавилангаас,
алхам урагшлаг гэсэн юм!
Тэгэхдээ, миний охин гэдэг, миний бие учраас
Тэрэг унаж, торго өмсөж, мандлаа ч гэсэн,
Тэнэг өсөж, тэнэж өлсөж, гандлаа ч гэсэн
Тэмцэж зорьсон чигээс минь,
өөр зүгт явж болохгүй.
Аз жаргалгүй энэ хар бор тавилангаас маань
Алхам урагшлахдаан, ардаан мартаж болохгүй
Ард гэдэг энэ даруу боловч эрэлхэг хөрснөөс
Анх ургаснаан, хаа ч, хэзээ ч мартаж болохгүй!
Уян сэргэг бие чинь өдөр дагаар цэцэглэж
Уран Тицианы зурсан өнгөт дагина шиг мандавч
Зүрх судсанд чинь, ядуу ардын цус,
Зүүд мөрөөдөл бийг, мартах эрх байхгүй!
Халиу булган дээлд хааны гүнж шиг булхаж,
Хар тэрэгний суудалд хайвж дайвж явсан ч
Халуун хүйтэн хоёрт хувцастай хувцасгүй явсан
Хазгай мурий эцгийгээ мартаж чи болохгүй!
Эцэг чинь хэдийгээр хазгай мурий ч гэлээ
Элэг зүрхний нь тэмүүлэл
хазгай мурий байгаагүй,
Эхээс анх төрөхдоө хатингар туранхай байгаагүй
Эрдэм бүтээл хоёрт эрүүл мэндээ өгсөн юм!
Хаврын хавсарганд чи орос, монголоор харааж
Хамар, амаа таглаад оцойж ярвайх хэрэггүй
Хайр, хяслын дундуур ээж бидхоёр чинь
Халх нутгийн шороон дунд
үнсэлдэн баясаж явсан юм.
Зүймэл дарсан шалтай хан ордон шиг өрөөнд
Зүйл зүйлийн цэцэгс цонхон дээр ярайлгахдаа
Зүдүү ядуу бид хөлсний байр булаацалдаж
Зүүрмэглэн чичрэн чамайг
хөхүүлж суусныг бодоорой!
Тэгэхдээ чи, охин минь, чи эрх дураараа цэнгэ!
Тэнгэрээр нисэж, тэнгисээр хөвж, зугаал!
Уран цагаан туфли дээр ээрүүл адил бүжиглэ,
Усан болор жүнзэнд алтан сархад залгил!
Согт, инээ, уйл! Харин хувцсаа бүү тайч!
Солиор, алиал, цуур! Харин улсаа бүү муул!
Амтлах сайхныг амталж, эдлэх сайныг эдэл!
Алдхан биеэ жаргааж, хэрэгтэй бол бас зовоо!
Эл биеийн минь тасархай
хуруун чинээхэн чамайг,
Эрх чөлөөт иргэн Хулан хүүхэн таныг
Энэ хэсэг газар дээр эзэн хүн шиг яваг гэж
Эх эцэг хоёр чинь хатуу ширүүний нь үүрсэн юм.
Яруу найрагч байлаа гээд аав чинь энэ газраар
Явган мацаж өссөнөөс авто хөсөг унаагүй.
Ял зэмлэл гэдэг сүүдэр шиг дагаж байснаас
Янчаан мөнгөний хэрээр ч ууж ханаж үзээгүй.
Хорин хэдтэй ээжид чинь гоёлын туфли олох гэж
Холын зам туулж Дархан хотын дэлгүүрт
Орос хүнийг царайчилж
хаалгыг нь сахиж зогсоод
Олж чадалгүй буцсан нь ганц бус шүү, хүү минь!
Хэдий тийм боловч өөрийнхөө энэ үеийг
Хэт нь чиний үзэх өнөр баян цагаар
Дуудлагын эдлэл шиг хэзээ ч би солихгүй,
Дутуу хатуу ч гэсэн цаг үедээ хайртай би!
Ховор буурай ч гэлээ миний энэ цаг үе
Хорвоогийн гүн ухааныг алд биед минь хүртээж
Хорин хэдхэн насанд минь авьяас алдар шагнаж
Хор, эм хоёрыг хайр гамгүй амсуулсан юм.
Дутуу дулим ч гэсэн шүлэгчийн жаргал эдлүүлж,
Дугуй хөлтэй ч гэсэн цэвэр монгол хүүхний
Дур сэтгэлийн сайханд хүүхэд адил эрхлүүлж
Дуутай минь цуг
шороот гудамжаар алхуулсан юм.
Аав чинь, энэ үедээ хайртай байлаа.
Алдаг оногхон эрх челөөндөө хайртай байлаа.
Амьдрал тасраагүй боловч
ээжид чинь хайртай байлаа.
Архи, ном, үзэг... Хуландаан хайртай байлаа.
Иргэн Хулан та, миний маргааш мөн.
Ирээдүй өөд алхах, миний хөл минь мөн.
Их хаалгыг нь татах, миний гар минь мөн.
Ийм учраас,
Маргааш гэдэг цоо шинэ бүхэн
Мандтугай! гэж би бичье.
Zindaa.mn
Сэтгэгдэл ( 0 )