Авралын од болон харагдаж буй Арлын орноос ямар хэл сурагтай байна вэ

Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг анхныхаа гадаад айлчлалыг Японоос эхэлж байна. Шинэчлэлийн Засгийн газрын тэргүүн Н.Алтанхуяг мөн л анхны айлчлалаа Японоос эхэлж байсан тэр сценари давтагдаж байна. Өнгөрсөн оны долдугаар сард наадмын дараахан Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж чив чимээгүй байснаа гэнэт Японд айлчилсан юм даг. Энэ үеэрээ тэрбээр Монгол-Японы харилцааны ойрын таван жилийн үйл ажиллагааны чиглэлийг тодорхойлсон баримт бичигт гарын үсэг зурсан хэмээн мэдээлж байв.

Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайдуудын энэ цувраанаас  Монголын эдийн  засгийн авралын од Арлын оронд гийгээд байна уу хэмээн анзаарагддаг.

Япон бол манайхаас даруй 500 дахин том эдийн засагтай, санхүүгийн хуримтлал нь 15 их наяд ам.доллараар хэмжигддэг гэж бодохоор нэг төсөөлөл аяндаа бууж ирнэ. Гэхдээ энэ бол мөнгөгүй ядуу орны нүдээр харж буй эхний тусгал.

Монголын шилжилтийн хүнд хэцүү үед хамгийн их хэмжээний буцалтгүй тусламж дэмжлэгийг үзүүлсэн орон нь Япон юм. Тухайлбал, 1991-2004 онд 31 тэрбум 625 сая иений тусламж үзүүлсэн гэх тоо баримт буй.  Энэ нь гадаад улсуудаас Монголд үзүүлсэн тусламжийн 70 хувьтай тэнцдэг аж.

Н.Алтанхуягийн айлчлалын хүрээнд Монгол, Японы хооронд  дунд хугацааны стратегийн хөтөлбөр байгуулсан билээ. “Улс төр, эдийн засаг, хүмүүнлэгийн салбарт ирэх жилүүдэд хэрэгжүүлэх ажлуудыг багтаасан стратегийн хөтөлбөр нь хоёр орны харилцаа, хамтын ажиллагааг шинэ шатанд гаргана” гэж Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг болон Ш.Абэ нар мэдэгдэж байв.  

Япон улсад санхүү, технологийн өргөн боломж байгаа бол Монголд харьцангуй залуу хүний нөөц, газрын баялаг бий. Энэхүү давуу талуудаа нэгтгэх замаар дэлхийн зах зээл дээр хүчтэй хослол болж гарах ирээдүйг стратегийн хөтөлбөрийн хүрээнд төлөвлөсөн гэдгийг тухайн үеийн Засгийн тэргүүн тодотгож байсан. Өөрөөр хэлбэл, хоёр орны энэ давуу тал дээр бий болсон хамтарсан брендийг дэлхийн зах зээлд нийлүүлнэ гэсэн үг юм.  Ийм том зорилт, төлөвлөгөө манай хоёр орны өмнө бий. Энэ бол бидний нийтлэг эрх ашиг, бас хүлээлт юм.

Ч.Сайханбилэг энэ удаагийнхаа айлчлалаар Японы Ерөнхий сайд Шинзо Абэтэй Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээрт гарын үсэг зурлаа. Энэхүү эдийн засгийн түншлэлийн гэрээг байгуулах нь Монгол Улсын анхны чөлөөт худалдааны хэлэлцээр болно гэж тодотгоод байсан юм. Чөлөөт худалдааны гэрээ байгуулснаар хоёр орны хооронд хийгдэх экспорт, импортын бараанд татварын хөнгөлөлт үзүүлэх таатай боломж бүрдэж байгаа юм. Мэдээлж буйгаар ийм эдийн засгийн түншлэлийн гэрээ байгуулах хэлэлцээрийг сүүлийн дөрвөн жилийн турш  тасралтгүй хийжээ. 

Тэгвэл ийнхүү гэрээнд гарын үсэг зурснаар Монголын бараа бүтээгдэхүүнд Японы зах зээл нээлттэй болж байгаа хэрэг юм. Ерөнхий сайд  телевизийн шууд ярилцлагынхаа үеэр халааснаасаа цаастай чихэр гаргаж ирээд тайлбарласан. Тэр бол Монголын “Жамц” давсаар Японд үйлдвэрлэсэн чихэр гэнэ. Ийм байгалийн ориг түүхий эдээ ашиглаад шинэ техник технологиор бид бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж гадагш нь экспортлох боломж байгааг тэр  сануулж байсан.  

Харин Ирэх пүрэв гариг буюу энэ сарын 12-нд Таван толгойн уурхайг ашиглах эцсийн шийдвэрийг Засгийн газраас гаргахаар төлөвлөж байгаа. Тавантолгойн хөрөнгө оруулагчаар шалгарсан консерциумын нэг төлөөлөл нь Японы Сумитомо корпораци юм.

Монголд  Тавантолгойн цахилгаан станц, Эгийн голын цахилгаан станц, төмөр зам, хурдны зам, гангийн үйлдвэрлэл, төмөрлөгийн үйлдвэрлэл, нүүрснээс хий гаргах зэрэг шинэ, шинэ үйлдвэрлэл төслүүд хөрөнгө оруулагчаа хүлээж байгааг сануулах нь Ерөнхий сайдын энэ удаагийн айлчлалын нэг зорилт байсныг мэдээллийн хэрэгслүүд онцолж байна.

Японы Гадаад худалдааг дэмжих байгууллага /JETRO/-ын байранд   болсон Монгол, Японы ажил хэрэгч  хүмүүсийн уулзалтын үеэр тус байгууллагын  ерөнхийлөгч Х.Ишигэ “Японы хөрөнгө оруулагчид Монголд хөрөнгө оруулах сонирхол нэмэгдэж байна, гол нь Монголд бизнесийн орчин хэрхэн бүрдэж байна вэ гэдэг  чухал байна” гэдгийг онцолсон тухай мэдээлж байна. Энэ бол гадаадын хөрөнгө оруулалтаар гансарч суугаа монголчуудын хувьд сайны дохио мөнөөс мөн.

 П.Булган