Үндсэн хууль батлагдсаны ойг тохиолдуулан АИХ-ын депутатууд чууллаа

Эдүгэгээс 27 жилийн тэртээ буюу 1992 оны нэгдүгээр сарын 13-нд Ардын Их Хурлаас Монгол Улсын Ардчилсан шинэ Үндсэн хуулийг хэлэлцэн баталсан билээ.

1990 оны Ардчилсан хувьсгалын дараа Үндсэн хуулиа шинээр батлах үйл явц эхэлсэн.  Үндсэн хуулийн төслийн талаар тухайн үед нийт ард түмнээсээ 3 сар гаруй хугацаанд санал авч, Улсын Бага Хурлаар дөрвөн удаа хэлэлцсэн юм. Үүний дараагаар засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж бүрийн төлөөлөл багтсан, улс төрийн олон намын тогтолцоо бүхий Ардын Их Хурлын 430 депутат 76 хоногийн турш оюун бодол, эрдэм мэдлэг, туршлагаа дайчлан хэлэлцэж, шинэ Үндсэн хуулийг баталсан түүхтэй. Энэхүү Үндсэн хуулиар иргэн бүрийн өмчлөх эрх, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх, сайн дураараа эвлэлдэн нэгдэх, төрийг удирдах хэрэгт оролцох боломжийг баталгаажуулан, төрийн эрх мэдлийн хуваарилалтыг бий болгосон. Мөн хувийн өмчийг хамгаалах эрхийг баталгаажуулснаар эдийн засаг дахь төрийн оролцоог багасгах, зах зээлийн чөлөөт өрсөлдөөний үндсийг тавьснаараа түүхэн ач холбогдолтой юм.

Түүнчлэн БНМАУ-ын Ардын Их Хурлын хуралдаанаар “Монгол Улсын Үндсэн хуулийн өдрийн тухай” хууль баталж, Монгол Улсын Үндсэн хуулийн өдрийг жил бүрийн нэгдүгээр сарын 13-нд тэмдэглэн өнгөрүүлж байхаар тогтжээ.

Үндсэн хуулийн өдрийг тохиолдуулан өнөөдөр (2019.01.13) Ардын Их Хурлын депутатууд Төрийн ордноо хуран чууллаа. Ардын Их Хурлын депутатууд Үндсэн хуулийг сурталчлах, дагаж мөрдүүлэх зорилгоор 12 жилийн өмнөөс “Ардчилсан Үндсэн хууль тогтоогчдын холбоо”-г байгуулан ажиллаж байгаа бөгөөд одоогийн байдлаар тус холбоонд гишүүнчлэлтэй 250 депутат амьд сэрүүн байна. Тус холбооны ерөнхийлөгчөөр Ж.Гомбожав, гүйцэтгэх захирлаар Ч.Бат-Эрдэнэ нар ажиллаж байна. Тэд өнөөдрийн уулзалтаар холбооны үйл ажиллагаа, зохион байгуулалт, цаашдын зорилго төлөвлөгөөний талаарх мэдээллийг танилцуулж, гишүүдийнхээ саналыг сонслоо. 

Ардын Их Хурлын депутатууд Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлт, Улс төрийн намын тухай, Сонгуулийн тухай хуулиудыг шинэчлэхэд холбооны зүгээс идэвх санаачлагатай ажиллахыг сануулж, холбооны байр суурийг бэхжүүлэх шаардлагатай байгааг санал нэгтэй хэлж байлаа. Мөн Үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах асуудлаар улс төрийн намууд, төрийн бус байгууллага, иргэний нийгмийн байгууллага, иргэдийн төлөөллийг оролцуулсан албан ёсны ажлын хэсгийг байгуулах, Үндсэн хуулийн өвийн тухай хуулийн төслийг УИХ-аар батлуулах зэрэг асуудлыг хөндсөн юм.

Улс оронд үүсээд буй өнөөгийн нөхцөл байдал Үндсэн хуулинд бус хэрэгжүүлэх үе шатны доголдол гэдгийг депутатууд онцлов. Мөн “Дордуулсан долоон өөрчлөлт” хэмээн нэрлэгдсэн нэмэлт өөрчлөлтийг хийхдээ хуулийн төслийг өргөн мэдүүлэх болон Байнгын хороодоор санал, дүгнэлт гаргуулах, нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэх дэг, журмыг зөрчснөөс гадна хоёр хэлэлцүүлгийг нэг цагийн зайтай нэг хүний саналтай явуулсан. Мөн Үндсэн хуулийн 68 дугаар зүйлд заасан Үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах саналыг Үндсэн хуулийн Цэц УИХ-д өргөн мэдүүлэх, ард нийтийн санал асуулга явуулж болох тухай заалтуудыг үл тоомсорлосон нь Үндсэн хуулиа зөрчсөн үйлдэл болсон хэмээн үзэж буйгаа депутатууд илэрхийлсэн юм гэж УИХ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.