Стивен Хокинг: Хүн төрөлхтөн сүйрэхгүйн тулд бусад од руу явах хэрэгтэй

Их Британийн нэрт онолын физикч Стивен Хокингийн сүүлчийн ярилцлагыг орчуулан хүргэж байна.

2017 оны аравдугаар сарын дундуур бүгд шинжлэх ухааны чухал үйл явдлын талаар идэвхтэй хэлэлцэж байв. Эрдэмтэд түүхэнд анх удаагаа хоёр нейтрон од мөргөлдөн нийлсэн таталцлын долгион илрүүлснийг зарлав. Үүнийг LIGO интерферометр ашиглан хийсэн бөгөөд үүний өмнө хар нүхний нийлбэрээс үүссэн анхны таталцал ажиглагдаж, гурван нэрт физикч Нобелийн шагнал хүртжээ. Английн онолын физикч 2018 оны гуравдугаар сарын 14-ний өдөр 76 насандаа таалал төгссөн юм. Тэрбээр 2016 онд “ТАСС”-т өгсөн ярилцлагадаа дэлхий дээр хүн төрөлхтөн ​оршин тогтнохын аюул занал, Ангараг руу нисэх боломжийн талаар ярьжээ. LIGO ашиглан хийсэн нээлт нь алдарт онолын физикч Стивен Хокинг “ВВС”-гийн сэтгүүлчид өгсөн ярилцлагынх нь сэдэв байв. Зохиогчийн тэмдэглэснээр энэхүү ярилцлага Хокингийн хувьд хамгийн сүүлчийнх юм. Эрдэмтэн гуравдугаар сарын 14-нд нас барсан билээ.

-Хоёр нейтрон од мөргөлдөн нийлсэн таталцлын долгион илрүүлэх нь хэр ач холбогдолтой юм бэ?

-Энэ бол бодит ололт юм. Энэ бол цахилгаан соронзон хариу үйлдэл бүхий таталцлын долгионы эх үүсвэрийг анх удаа нээсэн явдал юм. Энэ нь нейтрон одод мөргөлдөх үед богино гамма цацраг идэвхэждэг болохыг баталж байна. Энэ нь сансар судлал дахь зайг тодорхойлох шинэ боломжийг олгож байна.

-Энэ нэгдлээс гарсан цахилгаан соронзон долгионууд бидэнд юу хэлэх вэ?

-Цахилгаан соронзон цацраг нь тэнгэр дэх эх үүсвэрийн байршлыг яг таг хэлж өгдөг. Нэмж дурдахад, энэ нь объектын өнгийг өөрчлөх (спектрийн шугамыг урт долгионы тал руу шилжүүлэх) тухай өгүүлдэг. Таталцлын долгион нь бидэнд фотометрийн зайг харуулна. Эдгээр хэмжилтүүд нь сансар судлал дахь зайг хэмжих шинэ арга замыг бидэнд өгдөг. Энэ бол сансар огторгуйн шинэ зайн хэмжүүр болох анхны жишээ юм. Нейтрон одны доторх бодис нь бидний лабораторид гаргаж болох бүх хэмжээнээс илүү нягтралтай байдаг. Хөдөлсөн нейтрон одны цахилгаан соронзон дохио нь ийм хэт нягтралтай материйн төлөв байдлын талаар хэлж өгч чадна.

-Энэхүү нээлт нь хар нүх хэрхэн үүсдэгийг бидэнд хэлэх үү?

-Хоёр нейтрон од мөргөлдөх үед хар нүх үүсэж болох тухай баримтыг онолоос мэдэж байсан. Гэхдээ энэ үйл явдал нь анхны туршилт, анхны ажиглалт байв. Энэ нэгдэл нь эргэлдэгч, хэт давтагдашгүй нейтрон од үүсэхэд хүргэдэг бөгөөд улмаар хар нүхэнд унана. Энэ нь хар нүх үүсэх бусад аргууд, тухайлбал, шинэ дэлбэрэлт эсвэл ердийн оддын материйг нейтрон од руу нэгтгэх үед тэс өөр зүйл юм. Супер компьютер дээр өгөгдлийн нарийвчилсан дүн шинжилгээ хийх, онолын загварчлал хийх нь хар нүх, гамма туяаны тэсрэлт үүсэх динамикийг ойлгох өргөн боломж олгоно.

-Таталцлын долгионыг хэмжих нь орон зай, цаг хугацаа болон таталцлын хүч хэрхэн ажилладаг талаар илүү гүнзгий ойлголттой болох уу, тэгвэл ертөнцийн талаарх бидний ойлголтыг өөрчлөх үү?

-Тийм ээ, эргэлзээгүйгээр. Бие даасан сансрын зай нь сансар судлалын ажиглалтын баталгаажуулалтыг өгөхөөс гадна олон гэнэтийн зүйлийг нууж чаддаг. Таталцлын долгионы ажиглалт нь таталцлын талбар нь хүчтэй, маш динамик байгаа тохиолдолд харьцангуйн ерөнхий онолыг турших боломжийг олгодог. Харанхуй энергийг нэвтрүүлэхгүйн тулд харьцангуйн ерөнхий онолыг боловсронгуй болгох шаардлагатай гэж зарим хүмүүс үзэж байна. Таталцлын долгион нь харьцангуйн ерөнхий онолоос гарах хазайлтын шинж тэмдгүүдийг хайх шинэ аргыг бий болгодог. Орчлон ертөнцөд ажиглалт хийх шинэ цонх гарч ирэх нь урьдчилан таамаглах аргагүй гайхширалд хүргэдэг.

-Та нэгэн удаа интернэт хэрэглэгчдээс асуулт асуусан. “Улс төр, нийгэм, хүрээлэн буй орчин эмх замбараагүй байгаа ертөнцөд хүн төрөлхтөн дахиад 100 жилийн турш яаж амьдрах вэ?” гэж. Одоогоос 10 жилийн өмнө, 2006 онд ингэж асууж байж. Түүнээс хойш та асуултынхаа хариултыг олж чадав уу?

-Бид урт хугацааны турш оршин тогтнохын тулд эмзэгхэн дэлхийгээ орхих нь чухал. Дэлхий дээр бидний оршин тогтноход олон аюул занал, жишээлбэл, цөмийн дайн, гамшгийн хэмжээний дэлхийн дулаарал, генетикийн хувьд өөрчлөгдсөн вирусууд ирээдүйд шинэ технологи хөгжих тусам нэмэгдэх хандлагатай байна. Дэлхий дээрх сүйрэл нь хүн төрөлхтний төгсгөл гэсэн үг биш байхын тулд бид сансарт тарж, бусад одод руу явах хэрэгтэй.

-Үүний зэрэгцээ, зарим судлаачид нууцлаг X Гараг буюу Нибиру нь дэлхийд бодит аюул занал учруулж болзошгүй гэж үздэг. Та тэгж бодохгүй байна уу?

-Том астероидтой сүүлд 70 сая жилийн өмнө мөргөлдсөн. Биднийг оршин тогтноход өөр шууд аюул заналхийлэл байна.

-Та амбицтай “Шинэтгэлийн санаачилгууд” төслийг дэмжиж байсан. Үүнийг Оросын бизнесмен Юрий Мильнер санхүүжүүлдэг бөгөөд харь гаригийн амьдралыг эрэлхийлэх зорилготой. Бараг тэр даруй зарим хүн үүнийг “мөнгө хий хоосон үрэх” гэж нэрлэсэн. Энэ төсөл амжилттай хэрэгжих магадлал нь юу вэ?

-Би Юрий Мильнерийн дэлхийгээс гадуурх амьдралыг эрэлхийлэх зорилгоор байгуулсан энэ төслийг дэмжигч. Радио дурангаас авсан мэдээлэл, лазерын цацрагийн тархалтыг судалсны үндсэн дээр тэд оюун ухааны шинж тэмдгүүдийг олж, дэлхий ертөнцийг цорын ганц амьдралын эх үүсвэр биш гэдгийг батлах болно гэж найдаж байна. Ийм нээлт нь сансар огторгуйн талаарх бидний ойлголтыг өөрчилнө.

-Ахиц дэвшил тогтворгүй байна. Роскосмос болон NASA Ангараг руу ниссэн төхөөрөмжөөр ажиллаж байна. Энэ гараг нь хүн ​​амьдрахад тохиромжгүй гэдгийг харгалзан энэхүү төслийн практик ач холбогдлын талаар таны бодол юу вэ?

-NASA болон дэлхийн бусад сансрын агентлаг Ангараг гариг ​​дээр төвлөрч ажилладаг. Энэ бол хөрстэй, агаар мандалтай, дэлхийтэй хамгийн ойрхон гариг ​​юм. Сарыг колоничлоход илүү хялбар байх байсан, тэр гурван өдрийн л зайд байна (дэлхийгээс). Ангараг гариг ​​нь илүү сонирхолтой. Хүмүүс 100 жилийн турш Ангараг дээр амьдарна гэдэгт би эргэлзэхгүй байна. Үүнийг хэрэгжүүлэхийн тулд сансрын цацраг туяа, хүний ​​бие доройтсон нөхцөлд хэрхэн яаж амьдрах, дэлхийн гаднах амин чухал нөөц хомсдолыг хэрхэн даван туулах талаарх мэдлэгээ сайжруулах, хөрөнгө оруулалт хийх хэрэгтэй байна.

-Та бол алдартай эрдэмтэн, шинжлэх ухааныг амжилттай түгээн дэлгэрүүлэгч. Аль шинжлэх ухаан танд хамгийн их таалагддаг вэ?

-Би бол үндсэндээ эрдэмтэн хүн. Орчлон ертөнцийн талаарх ойлголтод хувь нэмрээ оруулж чадсандаа маш их бахархдаг. Эрдэмтдийн нууцлаг бүтээлийг олон нийтэд анх харахад ойлгомжтой байх нь чухал гэж үздэг тул миний бүтээл өргөн хүрээний үзэгчдэд хүрсэнд би баяртай байна.

- Та өдөр тутмынхаа ажлын талаар ярихгүй юу?

-Нөхцөл байдлаас шалтгаалаад сэрэхдээ би урт хугацааг авдаг тул ихэнхдээ өглөө ажилдаа хожимдож ирдэг. Миний ажлын өдөр ерөнхийдөө шинжлэх ухааны судалгаа, олон нийтийн харилцаанд хуваагддаг.

-Ажлын өдрийн дараа та хэрхэн амрахыг илүүд үздэг вэ?

-Орой би цэнгээнт нэвтрүүлэг үзэж, хөгжим сонсож, кино, телевизийн мэдээллийн хөтөлбөр үзэж амрах дуртай. Гэсэн хэдий ч би ихэнхдээ шөнө сэрүүн байж, бага унтдаг.

-Профессор Хокинг, таны мөрөөдөл юу вэ?

-Би сансарт нисэхийг үргэлж мөрөөддөг байсан. Гэхдээ олон жилийн турш энэ нь зөвхөн мөрөөдөл гэж би бодсон. Дэлхийд тэргэнцрээр гинжлэгдсэн би сансрын онолын талаарх уран сэтгэмж, уран бүтээлээс бусад агуу оршихуйг мэдрэх боломжтой байсан. Гайхалтай дэлхийгээ сансраас харж, хязгааргүйг ажиглах боломж гарна гэж би огт бодож байгаагүй. Энэ бол сансрын нисгэгчдийн үйл ажиллагааны талбар, сансрын нислэгийн сэтгэл хөдлөл, хөөрлийг мэдэрч чаддаг цөөн хэдэн азтай хүмүүсийн талбар юм. Гэхдээ надад “Virgin Galactic” компанийн тусламжтайгаар сансарт нисэх боломж олдож магадгүй юм.