”Шинэ төрлийн татвар бий болгохгүй, татвар нэмэхгүй” гэсэн АМЛАЛТ нь хаачив

Засгийн газар өнгөрсөн наймдугаар сард төсвийн алдагдлыг бууруулах зорилгоор найман төрлийн татварыг нэмэх санал оруулж ирж байсан ч олон нийтийн эсэргүүцэлтэй тулсан учир дээрх саналаа эргүүлэн татсан билээ. Тодруулбал, Засгийн газраас боловсруулан оруулж ирсэн Төсвийн тодотголын тухай хуульд хувь хүний орлогын албан татварыг хоёр шатлалтай болгох, нийгмийн даатгалын шимтгэлийг нэмэх,  архи тамхины онцгой албан татварыг нэмэх,  үл хөдлөх хөрөнгийн татвар буюу 150 ам метрээс дээш байрнаас татвар авах, автомашины цилиндрийн багтаамж 4500-аас дээш бол татвар авах, 20 сая төгрөгөөс дээш хадгаламжтай иргэдийн хадгаламжийн хүүгээс татвар авах зэрэг найман төрлийн татварыг нэмэгдүүлэхээр тусгаад байсан юм.  Тэгвэл энэхүү татваруудаас нэгийг нь ч нэмэхгүй байхаар МАН-ын бүлэг зөвшилцөлд хүрч, 2017 онд шинэ төрлийн татвар бий болгохгүй, татвар нэмэхгүй хэмээн мэдэгдэж байсан цаг саяхан. 

Гэвч яг үүнээс таван сарын дараа дахин зарим татварыг нэмэх асуудал яригдаж эхэллээ. Тодруулбал, ОУВС Засгийн газарт 440 сая ам.долларын зээл өгөхөөр болсонтой холбогдуулан  ОУВС-гийн зүгээс  хэд хэдэн хатуу нөхцлийг манайд тавьж буй. 

Иймд Засгийн газар төсвийн орлогын тогтвортой эх үүсвэрийг бий болгох бүхий л боломжийг дайчлах үүднээс хадгаламжийн хүүгийн орлогод татвар ногдуулах, хувь хүний орлогын албан татварыг шатлалтай болгох, зарим бараа бүтээгдэхүүний онцгой албан татварыг нэмэх, импортын тамхинд ногдох гаалийн албан татварыг нэмэх зэрэг бодлогын арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэхээр:

• Шатахууны онцгой албан татварыг долдугаар сарын 1-нээс
• Хүн амын орлогын албан татврыг орлогоос шалтгаалан 10-20 хувь  шатлалтай нэмэх
• Нийгмийн даатгалын шимтгэлийг 2017-2019 онд 2, 1, 2 хувиар нэмэгдүүлэх
• Суудлын автомашины онцгой албан татварыг насжилтаас нь хамаарч 3-15 хувиар, цилиндрийн багтаамж 4501 см куб метрээс илүү бол 40-250 хувиар
• Тамхи, согтууруулах ундааны татварыг 2018 онд 10 хувь, 2019 онд 5 хувь, 2020 онд 5 хувиар
• Хадгаламжийн хүүгийн орлогод татвар ногдуулна. Одоо мөрдөгдөж байгаа хуулиар 2018 онд хадгаламжийн хүүгийн орлогын албан татвар нэмэгдэх байсныг наашлуулж,  2017 оны дөрөвдүгээр сарын 1-нээс мөрдөхөөр болсон.
• Импортын тамхинд ногдох Гаалийн албан татвар таван хувь байсныг 30 хувиар нэмэгдүүлэх
• Татварын удирдлагыг сайжруулах, татварын орлогыг нэмэгдүүлэхээр ажиллах зэрэг найман арга хэмжээ авахаар төлөвлөжээ.

 ТӨСВИЙН ЗАРЛАГА БУУРУУЛАХ ЧИГЛЭЛД:

• 2019 оноос хүүхдийн мөнгийг нийт хүүхдүүдэд өгөх боломжгүй. Зорилтот бүлгийн 40 хувьд өгнө. 

• Ирэх хоёр жилдээ цалингийн зардлыг нэмэхгүй байх шийдвэрт хүрсэн.

• Тэтгэвэрт гарах насыг нэмэгдүүлж, 2026 он гэхэд эрэгтэй хүний тэтгэвэрт гарах насыг 65 болгох, 2036 он гэхэд эмэгтэй хүний тэтгэврийн насыг 65 болгоно.

• Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн худалдан авалтын үр ашгийг нэмэгдүүлнэ. Өөрөөр хэлбэл, нэгдсэн нэг тогтолцоогоор тендер зарлаж, үүний үр дүнд өртөг 10 хувь бууруулна.
• Нийгмийн халамжийн давхцуулахгүй байх чиглэл өгчээ.
• Төрөөс цэргийн албан хаагчид орон сууц болгох эсвэл түрээсийн мөнгө өгөх заалт баталсан билээ. Энэ хүрээнд төсөвт 50 орчим тэрбум төгрөгийн зардал үүсэхээр байсан. Харин үүнийг ОУВС-аас хуулийн хэрэгжилтийг хүчингүй болгох заалт оруулжээ.

Монгол Улсын 2017 оны төсвийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Нийгмийн даатгалын сангийн 2017 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай  хуулийн төслүүдийг  УИХ-ын хаврын чуулганаар хамгийн эхэнд хэлэлцэж  гишүүдийн 78,8 хувь нь дэмжиж, хуулийн төслийг дагалдах төслүүдийн хамтаар харьяалах байнгын хороонд анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр  шилжүүлэв. Гишүүд татвар нэмэх эл асуудалд тал талын байр сууринаас хандаж байгаа бөгөөд   гишүүдийн зарим нь татвар нэмэхийг  урьд болгохоос илүүтэй төсвийн зарлагаа хямгадаж, хэмнэлтийн горимд шилжихийг сануулж байгаа юм. 

УИХ-ын гишүүн Д.Сумъяабазар: ОУВС-гийн хөтөлбөрт хамрагдсанаар нийгэм, эдийн засгийн хавсарсан хүндрэлээс гарах ёстой гэж үзэв. 

 УИХ-ын гишүүн Ж.Ганбаатар: Хадгаламжийн хүүгийн орлогын татвар, нийгмийн даатгалын шимтгэл, автобинзенд ногдох татварыг дахин авч үзэх боломж бий гэж ойлгож байна. Хадгаламжийн хүүгийн хувьд 50 сая, 100 сая төгрөгийн босгыг хэвээр үлдээх ёстой. Хэвээр нь үлдээхийг хичээнгүйлэн хүсч байна. Нийгмийн даатгалын шимтгэлийн хувь хэмжээг нэмэгдүүлэх саналаа эргэн харах, боломж байвал ОУВС-тай дахин тохиролцох хэрэгтэй болов уу.

 УИХ-ын гишүүн Ж.Энхбаяр: МАН нь зүүний үзэл баримтлалтай улс төрийн хүчний хувьд Засгийн эрх барихдаа нэгэнт тогтсон нийгмийн халамж, баталгааг бууруулах бодлого барьж, тэр чиглэлийн хууль тогтоомж гаргах нь гадаад ч тэр, дотоод ч тэр зах зээлд сөрөг мессеж болж очдог.

УИХ-ын гишүүн С.Эрдэнэ: Төсвийн тодотголын төсөлтэй танилцсан. Энэхүү төслийг АН-ын бүлэг авч хэлэлцээд санал бодлоо нэгтгэж байгаа. Миний хувьд орж ирж байгаа төслийн тодотголыг бүхэлд нь эсэргүүцэж байна. Өнөөдөр ОУВС-ын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх нэрийн дор гаднаас асар их хэмжээний зээл босгож, зээлийн зарцуулалт нь тодорхойгүй байна. Хоёрдугаарт ААНБ, иргэдийн нуруун дээр үүрүүлэх татварын ачааллыг ихэсгэсэн байна. Энэ нь бодит байдалтай нийцэж байгаа юм уу?  Харамсалтай нь Засгийн газар өөрөө ямар ч хэмнэлтийн горимд шилжсэн алхам хийсэнгүй. Маш олон сул орон тоо хэвээрээ хадгалагдаж үлдэж байна. Гэтэл өнөө  маргаашаа аргацааж өнгөрүүлж байгаа ААНБ, иргэдийн татварын ачааллыг нэмэгдүүлж, 6 нэр төрлийн татварыг нэмэгдүүлж байгаад харамсаж байна

УИХ-ын гишүүн Ё.Баатарбилэг: Засгийн газрын сүүлийн хэдэн сар явуулсан үйл ажиллагааны үр дүнд тодорхой ахицууд, эдийн засгийн нааштай үзүүлэлтүүд гарч байгаад иргэд нааштай хүлээж авч байна. Харин ОУВС-гийн хөтөлбөрт орох нөхцөл байдалд хүргэсэн хүмүүс эсэргүүцэл илэрхийлэх хэрэггүй.

 Тэгвэл Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат: "Бидний хэрэгжүүлэхээр тохиролцоод буй “Өргөтгөсөн санхүүжилтийн хөтөлбөр” нь Олон улсын валютын сантай хамтран хэрэгжүүлэх зургаа дахь удаагийн хөтөлбөр бөгөөд хугацаа нь 36 сар буюу харьцангуй урт, хүү бага байхаар байна.

Засгийн газар хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх хэлэлцээрийг амжилттай хийснээр Дэлхийн банк, Азийн хөгжлийн банк, Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банк болон бусад олон улсын банк, санхүүгийн байгууллага, гадаадын хөрөнгө оруулагчдын итгэл улам сэргэнэ" гэв.

Б.Алтжин