БАЙНГЫН ХОРОО: Засгийн газрыг огцруулах эсэх асуудлыг хэлэлцэж байна

УИХ-ын Төрийн байгуулалтын байнгын хороо нийт 19 гишүүнээс 16 гишүүний буюу 82.4 хувийн ирцтэйгээр УИХ-ын гишүүн Д.Хаянхярваа нарын 27 гишүүний өргөн барьсан Засгийн газрыг огцруулах асуудлыг хэлэлцэж байна.

Хуулийн хүрээнд Ерөнхий сайдыг огцруулах асуудлыг УИХ-д өргөн барьснаас хойш долоо хоногийн дотор холбогдох байнгын хороо, 14 хоногийн дотор чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэх учиртай.

Байнгын хорооны гишүүдийн зүгээс хуулийн хугацаа оройтсон болохыг сануулахад Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга Д.Лүндээжанцан “Д.Хаянхярваа нар энэ сарын 19-нд 18:30 цагийн орчимд өргөн барьсан. Өнөөдөр мягмар гараг хэдий ч бид 18:30 цагаас өмнө хэлэлцэж байгаа учир боломжтой” гэснээр Засгийн газрыг огцруулах эсэх асуудлыг хэлэлцэж эхлэв.

Хуралдааны эхэнд УИХ-ын гишүүн Д.Хаянхярваа Засгийн газрыг огцруулах үндэслэлүүдээ уншиж танилцуулав. Тэрбээр

1. ЖДҮ-ийн хөгжүүлэх сангийн зээлийн асуудалд албан тушаалаа урвуулан ашигласан гэж үзэж байна. Энэ зээлийг Засгийн газрын гишүүнээсээ эхлээд эрх мэдэл бүхий хүмүүст тодорхой сүлжээгээр тарааж өгсөн гэж үзэх үндэслэл байна. Өөрөөр хэлбэл, жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдийг үл ойшоон өөрсдийнхөө хамаарал бүхий компаниудад нэн хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр дамжуулан авсан нь Монгол Улсын иргэн хуулийн мөнө тэгш эрхтэй байх бүх нөхцөлийг зөрчсөн. Тийм учраас бид ЖДҮ-ийн зээлтэй холбогдсон асуудлаар У.Хүрэлсүх Ерөнхий сайдад удаа дараа шаардлага тавьж, энэ хэрэгт холбогдсон албан тушаалтнуудад хариуцлага тооцох асуудлыг хөндөж байсан. Өнөөдрийг хүртэл хариуцлага тооцоогүй нь энэ хэргийг хаацайлж байгаа үйлдэл тул түүнийг огцруулах үндэслэл болно.
   
2. Монгол Улсын Үндсэн хуульд Ерөнхий сайд УИХ-ын өмнө ажлаа тайлагнаж, УИХ-ын өмнө хуулийн хэрэгжилтийг хангаж ажиллахыг хариуцаж ажиллана гэж заасан байдаг. У.Хүрэлсүх Үндсэн хуулийн хэрэгжилтийг хангаж ажиллах нь бүү хэл Үндсэн хуулийн хүрээнд ажиллаж чадахгүй болсон тухайгаа зарлаж, цуглаан жагсаалд иргэдийг уруу татах ажлыг хийж байгаа нь нийгэмд эмх замбараагүй байдал үүсгэх оролдлого хийж байгаа нь Монгол Улсын Ерөнхий сайд Үндсэн хууль зөрчсөн үйлдэл болж байна.
   
3. Гадаадын иргэнд лиценз дамлан зарсан. Өөрийн төрсөн дүүдээ төсвийн хөрөнгийг дамжуулан шилжүүлсэн, ЖДҮ-ээс зээл авсан сайд нарт хариуцлага тооцох шаардлагыг үл ойшоож ёс зүйн хариуцлага тооцох чадваргүй байгаа нь ямар нэгэн байдлаар барьцаалагдсан гэж үзэх үндэслэл байна.
   
4. Монгол Улсын төсвийг хэлэлцэх явцад Ерөнхийлөгчийн зүгээс удаа дараа шаардаж, мал аж ахуйн гаралтай түүхий эдийг дахин боловсруулах “Аж үйлдвэрийн цогцолбор”-ыг байгуулахад хөрөнгө тусгах санал тавьсан. Засгийн газраас 2019 оны төсвийг оруулж ирэхдээ энэ талаар тусгаагүй. Ингээд төсөв батлагдсаны дараа Ерөнхийлөгчийн хориг орж ирсэн. Бүхэлд нь тавьсан хоригийг хүлээж авах юм бол Монгол Улс 2019 онд төсөвгүй болох, нийгэмд эмх замбараагүй байдал үүсэх ноцтой үр дагавар гарч болзошгүй байгаа. Энэ асуудлыг Ерөнхий сайд хөхиүлэн дэмжиж байгаа. Ерөнхий сайдын толгойлсон Засгийн газар нь төсвийг оруулж ирчихээд дараа нь хоригийг хүлээж авна гэж байгаа нь хариуцлагагүй үйлдэл гэж үзэж байна.
   
5. УИХ мөнгө угаах, оффшор бүсээс мөнгө оруулж ирэх асуудлаар олон нийтээс шаардлага тавьсан. Энэ асуудалд Засгийн газар төдийлөн анхаарал хандуулаагүй. Ганцхан нэг хүний нэр бүхий 4.1 сая ам.доллараас өөр мөнгө орж ирээгүй. Шударга ёсыг тогтооно гэж гарч ирсэн Ерөнхий сайд энэ чиглэлд тодорхой алхам хийж чадахгүй байна гэж үзэж байна.
   
6. Төрийн хамгаалалтад байдаг төрийн албан хаагч ажлын байран дээрээ алагдаж байна. Мөн гадаадын тусгай албадынхан ирж Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээрээс хүн хулгайлах ажиллагаа явуулсан. Үүнийгээ Засгийн газартай тохиролцсон гэж мэдэгдсэн. Гадны орноос бидний тусгаар тогтнол бүрэн эрхт байдлыг үл хүндэтгэсэн байдал гаргаж байхад Засгийн газраас ямар нэгэн тайлбар өгөхгүй байгаа нь Үндсэн хуулийн тулгуур заалтыг зөрчсөн үйлдэл юм хэмээн танилцуулж, Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхийг огцруулах асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэж өгнө үү гэсэн юм.

Танилцуулгатай холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Г.Занданшатар хууль шүүхээр батлагдаагүй, үндэслэлгүй мэдээллийг ярьж байгаа нь Үндсэн хууль зөрчсөн үйлдэл хэмээгээд “Улс орны эрх ашигт хохиролтой асуудлыг явцуу эрх ашигтаа ашиглаж байгаад харамсаж байна. ЖДҮ-ийн зээл авсан мэт УИХ, Засгийн газрын гишүүдийн нэр хүндэд халдаж байна. Ялангуяа миний бие болон надтай хамаарал бүхий хүмүүс ЖДҮ-ээс зээл аваагүй. Үүнийг шалгуулахаар би прокурорт хандсан” гэсэн юм.

УИХ-ын гишүүн, Гадаад харилцааны сайд Д.Цогтбаатар Туркийн талаас хүн хулгайлах оролдлого хийсэн явдалд тайлбар хийлээ. Тэрбээр “Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээс Турк Улсын тусгай хүчнийхэн хүн хулгайлах оролдлого хийсэн нь буруу. Онгоц дипломат шуудан авчирлаа гээд ирдэг. Харин тэр нь өөр зорилготой байсан бол бид эсэргүүцдэг. Монгол Улсын тусгаар тогтнолыг зөрчсөн явдалд бид хатуу эсэргүүцэл илэрхийлж байна гэж бид хандаж, тийм үйлдлийг таслан зогсоосон. Туркийн талтай маш хатуу яриа хийсэн” гэсэн юм.

УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү ЖДҮ-гээс зээл авсан гэх сайдууддаа яагаад хариуцлага тооцохгүй байгаа юм бэ? Мөн төсвийн асуудал хэлэлцэж байхад Засгийн газрын гишүүд яагаад суудаггүй юм бэ? гэж асуухад Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга Г.Занданшатар “Шүүхээр гэм буруутай нь тогтоогдоогүй хэнийг ч УИХ-аас ялладаггүй. Огцруулах нэг үндэслэл нь Монгол Улс төсөвгүй болох нь гээд яриад байгаа. Монгол Улсын төсөв шийдэгдчихсэн шүү дээ” гэсэн тайлбар өгөв.

УИХ-ын гишүүн, Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар “Огцруулах үндэслэлийн 4-д заасан аж үйлдвэрийн парк байгуулах асуудлыг дэмжихгүй байна гэдэг нь үндэслэлгүй. Засгийн газарт ийм санал ирээгүй. Засгийн газарт өргөн мэдүүлээгүй асуудлын хүрээнд Ерөнхийлөгч хориг тавьсан. Би Төсвийн байнгын хорооны даргыг хоёр ч удаа хийж байсан. Сайдыг нь ч хийлээ. Тийм байхад намайг Төсвийн байнгын хорооны хуралдаанд үг хэлэх боломж олгоогүй шүү дээ” гэлээ.

Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх “ЖДҮ-тэй холбогдсон албан тушаалтнуудтай хариуцлага тооцож байгаа. Цаашдаа ч хариуцлага тооцно. Намын даргын хувьд ёс зүйн хариуцлага гаргасан байна. Зээлээ төлж, ард түмнээсээ уучлал гуй гэдэг шаардлага тавьсан. Сайд нарын хувьд гэм буруутай нь тогтоогдвол хариуцлага тооцно. Тооцсоор ч ирсэн. Ж.Бат-Эрдэнэ, Б.Батзориг сайд нарт хариуцлага тооцсон. Ерөнхий сайдад ярих зүйл гэж бий, ярихгүй зүйл гэж бий. Туркийн асуудлаар улс орны асуудал учраас хаалттай хуралдаанаар тайлбар өгч болно” гэв.

УИХ-ын гишүүн Ж.Мөнхбат “Ерөнхийлөгчийн хоригийг хүлээж авахгүй гээд бүлэг дээр шийдвэр гаргачихаад байхад Засгийн газрын сайд нар Хууль зүйн байнгын хорооны ирцийг хүргээгүй шүү дээ. Та нар ард түмний өмнө хуулийг хэрэгжүүлэх үүрэгтэй сайд нар чинь ажлаа хийхгүй байгаа. ЖДҮ-д холбогдсон гишүүдэд яагаад бүгдэд нь 950 сая төгрөг өгчихсөн юм бэ. Яагаад 949 сая төгрөг байж болоогүй юм бэ” хэмээн асуухад, Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх “Би ажлаа аваад жил болж байна. Олон ажил хийгдэж байгаа. Би улсыг эрүүл хүнсээр хангах, эрчим хүчээр хангах асуудал, нефтийн хангамжтай болгох асуудалд анхаарч ажилласан. Эдгээрийг хийхэд надад хориг садаа болохгүй байхыг л би хүсээд байгаа. Надад шалгах ажил их байна. “Эрдэнэт” үйлдвэр, Оюутолгой, Хөгжлийн банк, нүүрсний хулгай, концесс гээд олон асуудал байна. Эдгээр асуудлыг шалгахын тулд хотын дарга, УИХ-ын даргыг сольж өг гэж байгаа. УИХ яаж ажиллаж байгааг ард түмэн дүгнэдэг. Эрх баригч намынх нь даргын хувьд УИХ ямархуу нэр хүндтэй байгааг мэдэж байна. Гэхдээ би ЖДҮ-ийн зээлийн асуудлыг мэдэхгүй. Би гаргасан алдааг нь засахын төлөө явж байгаа. Би тусгай сангуудад шалгалт оруулсан байгаа. Үүний дараа хууль хүчний байгууллага ажиллана” гэсэн юм.

О.Содбилэг гишүүн “Та ЖДҮХС-гаас зээл авсан гишүүдээ мөнгөө төлөөд уучлалт гуй гэж хэлж байна. Гэтэл жинхэнэ ЖДҮ-ийн зээл хэрэгтэй байсан иргэдэд очихгүйгээр Ерөнхий сайдыг дэмжиж кноп дарсан гишүүдэд жигд тараагдсан байхад Та улс төрд шударга ёс тогтоож, цэвэрлэгээ хийнэ гэж мэдэгдэж байна. Та яагаад одоо болтол ЖДҮ зээл авсан хүмүүс рүү биш бүлгийн дарга, УИХ-ын дарга, хотын дарга гээд өөр тийшээ хариуцлагын асуудлыг гаргаж тавиад байгаа юм бэ” гэж асуув. Үүнд Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх “ЖДҮ-тэй холбоотой асуудлаар би хүнд мөнгө өг гэж хэлээгүй. Зээл авсан хүмүүсийн нэрсийн жагсаалт нэмэгдэж байгаа юм билээ. Тэгээд сайхан ярилцана даа. Яривал бүгдийг нь хамтад нь сайхан ярилцах ёстой. Би төр засгийнхаа эсрэг тэмцсэн зүйл байхгүй. С.Шойгу танк өгсөн ч гэх шиг. Тэгэж хэлсэн нөхөр УИХ-ын дэд даргын албан тушаалаа өгөх ёстой. Хэрэв ард түмэн намайг дэмжээгүй бол би ажлаа өгөхөд бэлэн байна” гэж хариуллаа.

Байнгын хорооны хуралдаан үргэлжилж байна.

М.Бүүвэй

www.zindaa.mn