Дэлхийн хамгийн том бас хvчтэй гол мөрөн

10. Меконг мөрөн

Энэ гол нь Бирм, Тайланд, Юньнань, Лаос, Вьетнам болон Камбожийн дайран урсана. Дэлхийн хамгийн  том голын нэг болох Меконгийн урт нь 4350 км. Дэлхийд уртаараар 11-д харин Азидаа долоод бичигддэг байна. Жил бvр голын ус vерлэн эргээсээ хальж байгалын гамшгаас гадна хvний аминд ч хvрч аюул учруулдаг. 

9. Лена

Дэлхийн хамгийн тос мөрний жагсаалтын аравт ордог Лена мөрөн Дорнод Сибирт байдаг. Урт нь 4399 км. Лаптевийн тэнгист цутгадаг. Ялангуяа зун намрын цагт их хэмжээгээр vерлэдэг. 2007 онд энэ мөрөн сvр хvчээ vзvvлж ойролцоогоор 1000 орчим байшинг vгvй хийж 12 хотыг бvхэлд нь усанд автуулсан.

8. Парана

Өмнөд Африкт орших энэ мөрөн томоороо 14-т бичигддэг. Ихэнх хэсэг нь Бразилийн нутаг дэвсгэрт байх уг мөрөн нь Аргентин, Парагвайгаар дайран урсдаг. Урт нь 4000 км. Маш хэрцгий зан ааштай мөрөн гэгддэг. Эргийн орчмоор амьдрах ард иргэд мөнхийн айдас тvгшvvрт автсан байдаг гэнэ.  

7. Енисей

Энэ нь хойд мөсөн далайд цутгадаг цөөн хэдэн том мөрний нэг. 4092 км-ийн урттай Енисей сvр хvчээрээ дэлхийд тавд орно. Мөрний эх Монголоос vvсэлтэй бөгөөд Төв Сибирийн нутгаар нэвт дайран өнгөрч хойд мөсөн далайд цутгана.  

6. Миссисипи

Энэ мөрөн хэмжээгээр Америктаа хоёрт ордог.

Миннесотагаас Мексикийн хойг хvртэл 2050 км vргэлжилдэг. Маш догшин. Тvvний эргийг тvшиж амьдралаа залгуулдаг ард тvмэн хэзээ л бол хэзээ vерт автаж орон гэргvй эсвэл амь насаараа хохироход бэлэн байдаг. Жилийн аль улиралд «уураа хvрвэл» зангаа vзvvлнэ дээ. 

5. Брахмапутра

Бангладешт байдаг мөрөн.  Гэхдээ Төвдийн Зvvн хойд хэсгээс эх авдаг. Гамалайн нуруугаар дайраад Бангладешийн хөдлөн гулд «туулна».  Урт нь 3000 орчим км. Хэрвээ Гималайн нурууны цас хайлсан тохиолдолд маш аюултай. Хэд хэдэн удаа бага хэмжээний цас хайлсаны улмаас томоохон гамшиг тарьж байв.  

4. Янцзы

Хятад төдийгvй Ероазидаа томоохонд орох мөрөн. 5800 км урттай тул дэлхийд гуравт бичигдэнэ. Харин хvчирхэг байдлаараа дөрөвт орно. Хэдэн сараар нам гvмхэн дөлгөөн байснаа хоёрхон өдрийн дотор хэр зэрэг сvйтгэгч гэдгээ харуулж чадна.

3. Ориноко

Өмнөд Америкийн томоохон мөрний нэг. Нийтдээ 2410 км. Колумб, Венесуэл, Бразилийг дайран өнгөрнө. Атлантын далайд цутгадаг. 

2. Конго (Заир)

Энэ мөрөн Конго болон Заир гэсэн хоёр нэрээрээ алдартай. Африктаа уртаараа хоёрт ордог. Дэлхийн хамгийн хvчирхэг мөрөнгийн нэг.  Бvтэн сар эсвэл нэгхэн өдрөөр ч vерлэнэ. Гэхдээ томоохон vерийн маргааш нь гэхэд юу ч болоогvй мэт дөлгөөн болчихдог. Тvvнд нь хvмvvс хууртагддаг ажээ.

1. Амазонк

Энэ бол өөрийн сvр хvч, хурд, айдас тvгшvvр, ширэнгэн ойгоороо дэлхийн хvн төрөлхтөний аль хэзээний танил болсон. Амазонкийн урт нь 6992.06 км. Дэлхийн хамгийн урт мөрөн. Бvх гол мөрний «хаан» ч гэгддэг. Зарим газартаа гvн нь 50 метрт хvрдэг. Юуны өмнө энэ гол ямар амьтад байж болохыг сайн бодоорой.

Бэлтгэсэн Р.Слава