Цаазаар авах-Death penalty

• Үйлдсэн гэмт хэрэгт нь оноодог ялын дээд хэмжээ нь бүр эрт үеэс үүсэлтэй
• 2008 он гэхэд дэлхийн 138 орон ийм ялыг хэрэгжүүлэхээс татгалзаад байсан
• 1948 онд зөвхөн найман улс л татгалзаж байлаа
• Америкт анхны цаазын ялыг 1608 онд Виржиния мужид гүйцэтгэжээ. Тэр өдөр Испанийн талд тагнуул хийн эх орноосоо урвасан хэргээр капитан Жорж Кендаллыг хөнөөжээ.
• Массачусетс мужид анхны цаазыг 1630 онд гүйцэтгэсэн.
• Нью-Йоркт 1665 онд...
• XVIII зууны эхээр Америкт цаазаар авах ялыг цөөлөх талаар авч хэлэлцэж эхэлжээ.
• Тэр зууны сүүл гэхэд Пенсильванид зөвхөн онц хэрцгийгээр хүний амь хөнөөсөн хүнд л ийм ял оноодог болов
• Amnesty International-ийн судалгаагаар Америк цаазаар авдаг эхний таван орны нэг
• Жагсаалтыг  Хятад, Ирак, Саудын Араб, Иран зөрөг орнууд тэргүүлдэг
• Өнөөдөр Америкийн Алабама, Аризона, Арканзас, Айдахо, Виргиния, Вашингтон, Вайоминг, Делавэр, Жоржия, Иллинойс, Индиана, Калифорния, Колорадо, Коннектикут, Канзас, Кентукки, Луизиана, Мэриленд, Миссисипи, Миссури, Монтана, Небраска, Невада, Нью-Гемпшир, Огайо, Оклахома, Орегон, Пенсильвания, Хойд Каролина, Теннесси, Техас, Флорида, Өмнөд Каролина, өмнөд Дакота, Юта зэрэг 35 мужид цаазаар авах ял хэвээрээ үйлчилж байна
• Харин Айова (1965), Аляска (1957), Вермонт (1964), Висконсин (1853), Хавай (1948), Баруун Виржиния (1965), Мэн (1887), Массачусетс (1984), Мичиган (1846), Миннесота (1911), Нью-Жерси (2007), Нью-Мексико (2009), Нью-Йорк (2007), Хойд Дакота (1973), Род-Айленд (1984) мөн нийслэлийн Колумбийн тойрог зэрэг мужуудад тухайн оноос цаазаар авах ялыг цуцалжээ.
• Цаазын ялыг хэрэгтэний ар гэрийнхан харж болдог.
• 1976-2002 онд 755 хүн цаазлуулсан
• 2008 онд 1100 хүн...
• 2001 онд 66...
• 2002 онд 70. Тэдгээрийн 30-ыг нь Техаст...
• 2003 онд 65
• 2008 онд 37
• 2009 онд 52
• Америкт цаазлуулж байгаа гурван хүний нэг нь Техасийнх...
• 1982-2000 онд энэ мужид 227 хүнийг цаазалжээ
• Цаазаар авахад: цахилгаан сандал, венийн судсанд нь хор шахах, буудах, хийн камер, дүүжлэх гээд олон аргыг ашигладаг
• Америкийн зарим мужид ялтан өөрөө үхэх аргаа сонгох боломжтой
• 2007 онд Калифорнид 650 хүн цаазлуулсан
• 2009 онд Нью-Мексико муж цаазаар авахаас татгалзсан.
• Түүний араас Небраска, Нью-Гемпшир, Оклахома, Юта, Мэриленд мужууд ийм шийдвэр гаргажээ.
• Одоогийн ерөнхийлөгч Барак Обама цаазаар авах ялыг эсэргүүцэгч.

Р.Слава