БОЛОР ЦОМ-5 I Тэргүүн шүлэг - "Тэмээ"

Ардын уран зохиолч Дэндэвийн Пүрэвдорж нарын санаачилгаар 1983 оны арванхоёрдугаар сард "Болор цом" яруу найргийн наадмыг анх зохион байгуулсан түүхтэй. Анхны наадамд санаачлагч Д.Пүрэвдорж "Хүн төрөлхтөнд өргөх үг" шүлгээрээ тэргүүн байр эзэлж байсан юм. Багануур дүүргийн 40 жилийн ойн хүрээнд зохиогдож буй "Болор цом" яруу найргийн наадам өнөөдөр /2020.01.04/ Багануурт дүүрэгт болно.
"Болор цом" наадам болж байгаатай холбогдуулан үе үеийн "Болор цом" наадмын тэргүүн шүлгийг цувралаар танилцуулж байна. 

1987 он. "Болор цом-5" наадмын тэргүүн шүлэг: Ардын уран зохиолч Пунцагийн Бадарч

ТЭМЭЭ

Тэмээ-таван хошуу малын минь нэг

Тэмээ- таван амьд эрдэнийн минь нэг

Тэмээ- таван тивийн улсаас манайд олон бий

Тэмээ- тал, хангай, говь гурван нутагт минь бий

Арслан, заантай цуг бэлчиж сая жилийн тэртээд ч байсан

Айл, хүн хоёртой ижилсэж таван мянган жилийг элээсэн

Амгалан, аварга хоёрын бэлгэдэл мэт биетэй заяасан

Алтан дэлхийд энэ тэмээ гэдэг сайхан амьтаан

Нээрээ би тийм ээ гэх шиг

Нэр нь хүртэл тэмээ

Туг ширээ бөхнөөс нь халуун илч дүүгээд

Тууж явахад хүртэл дулаахан гэж жигтэйхэн

Туульс үлгэрт баатар болон хэлцэгдсэн ч

Туулай элэнцтэйгийг нь бодохоор өрөвдөм хөөрхий.

Ус нэг уугаад гарвал гурван гурав өс хонодог

Уяж сойгоод эдлэхэд гучин хоног өл даадаг

Урт холын аянд эцэж цуцсан гэж дуулдаагүй

Унаган говио орлиж нутаг ердөө шилээгүй

Найрсаг итгэмтгий зангийг нь домогт өгүүлэхдээ

Найранд очих буганд эврээ өгсөн гэдэг юм

Надад эврийг минь авчирч явна уу хэмээн

Найдвар горь тасрахгүй одоо ч алсыг харуулдсаар

Туждаа үнэнчийн батлагаа хэрсэг гэдэг нь аргагүй

Тулганы үнсийг ч санаад хоньтой хотож ирдэг

Туурга нэвт шуургыг өдөржийн газраас мэдэрч

Тухалж нэг л хэвтвэл тэнгэр аястал тэсдэг

θргөн орчлонд ургасан өвс цэцгэн дундаас

θргөст бут шаваг, аль л хатуу хүтүүд нь дурлах

θлгийтэй жаахан хүүгээ бөхнөөс нь зүүгээд нүүхэд

θөжин хөдөлгөх ээж шиг нь бүүвэй бүүвэй гэж алхлах

Авгай хүүхэд шаваад ноосы нь зулгааж байхад

Ав ав гэх шиг гув гув дуугарч зогсох

Ачаа бараа тэгнэж үйлий нь үзэх гэж байхад

Арай өндөрдөөд байна уу гэх шиг өөрөө хэвтээд намсах

Орчлон эх дэлхий нараа бүтэн тойртол

Олдсон жаахан үрээ хэвлийдээ тээж єсгєдєг

Олон гүвээний цаана бутны цэцгэнд согтсон ч

Охин ботгоо гунганахад сэвхийтэл эргээд тэшүүлдэг

Агар зандан шугуй шиг хүрээнтэн сүрэглэж явахад нь ч тэмээ л гэдэг

Аясын салхи дагаж орь ганцаараа явахад нь ч тэмээ л гэдэг

Алаглах циркийн манежед аялгуут хөгжмийн эгшгээр

Алдарт вальс бүжиглэхэд нь ч, жүжигчин гэдэггүй тэмээ л гэдэг

Санаа сэрэггүй тайвандаа үрээ голж мунгинахад нь

Саалийн үнэр ханхалсан бүсгүй хүн хөөсөлж

Салхинд ч эгшиглэдэг хуураа учирлуулан татаад єгєхлєєр

Сайхан хүрэн нүднээсээ нулимс бөмбөрүүлэн гэмшдэг

Нээрээ би тиим ээ гэх шиг

Нэр нь хүртэл тэмээ.

Яргуйт дэлхийн бэлчээрт цөөхөрч байх нь харамсалтай

Ялдамхан энэ орчлонд бусармаг зантай явснаас

Ядахдаа тэмээ шиг явахсан гэж би л ховиндоо бодном

Оньст хүрдэт машины минь гал тос дутаад

Очих газрын дунд саатаж юуны магад бий?

Олс дээсээр хөтлөөд хаа ч хүрсэн итгэлтэй

Оньст техникээс ялгаатай тэмээ-мөнхийн найдварт унаа

Тэмээ-таван хошуу малын минь нэг

Тэмээ-таван амьд эрдэнийн минь нэг

Тэмээ-таван тивийн улсаас манайд л илүүтэй бий

Тэмээ-тал, хангай, говь гурвал нутагт минь дүүрэн бэлчиж байг!