Хагас зуун жилд нэг сая төвд хүн хятадуудын гарт амиа алджээ
АНУ дахь төвдүүдийн холбооноос хөтөлдөг Freetibet.org цахим хуудаст “Төвд хүний эрх” хэмээх нийтлэл гарсан байв. Энд дэлхий дахин тэр бүр сонсож, дуулаагүй баримтуудаг дэлгэжээ.
1950-иад оноос хойш Хятадын Коммунист намын шууд удирдлага дор харгислал, хүчирхийллийг туулж ирсэн төвд ард түмний эсэргүүцэл сүүлийн жилүүдэд эрс нэмэгдсэн. Энэ болгоныг хятадууд цэрэг, зэвсгийн хүчээр дарж, Төвдийн соёл, зан заншил, уламжлал руу хүчтэй дайрч, устгахыг санаархдаг нь нууц биш.
Угаас Хятадын Засгийн газар Төвдийн соёлыг аажмаар устгах бодлогоо нууж байгаагүй. Энэ асуудал соёлоос хальж хүний эрх, үндэстэн устах аюулд ойртсон ч олон улс байр сууриа илэрхийлдэггүй. 1956 оноос хойш НҮБ хоёр удаа л хятадуудад асуулга тавьсан ч үр дүнд хүрсэн нь үгүй.
Наад зах нь, төвд хүмүүс үндэсний далбаа, төрийн дуулалтай байх эрхгүй ба Далай ламын зургийг залах, гэртээ байрлуулах, өөр зүйлд ашиглахыг хуулиар хатуу хориглодог ажээ. Мөн төвд хүүхдүүд эх хэлээрээ боловсрол эзэмших боломжгүй.
Одоо Төвдөд өчүүхэн бага тайван жагсаалыг ч цэргийн хүчээр тарааж, удирдагчийг нь цаазалж, хорьж, эрүүдэн тамладаг. 2008 онд Төвдийн түүхэнд байгаагүй том, өргөн цар хүрээ бүхий эсэргүүцлийн хөдөлгөөн өрнөсөн. Үүний үр дүнд дэлхий дахин төвдүүдийн тэмцлийг багагүй ойлгосон ч уулын ард түмний хувьд энэ амжилт хэтэрхий өндөр үнээр олдсон.
Тэр бослогыг Хятадын эрх баригчид цэрэг, цагдаа, зэвсгийн хүчээр тарааж, 6000 гаруй хүнийг баривчилж, одоо ч суллаагүй. Мөн 1000 гаруй хүн ор сураггүй болсон бөгөөд тэднийг Төвдийн эрх чөлөөний тэмцэлд амиа өргөсөн гэдэгт нутаг нэгтнүүд нь нэгэнт итгэсэн.
Одоо Төвдөд эсэргүүцлийн хөдөлгөөнийг хянах нэрийдлээр хятад цэргийн батальонууд байршиж байгаа. Тэд төвд охид бүсгүйчүүдээр зугаагаа гаргаж, нутгийн ардуудыг тонон дээрэмдсээр байгааг өрнөдөд суурьшсан төвдүүд нотолдог ч НҮБ тэргүүтэй олон улсын байгууллагууд таг дуугүй байдаг аж.
Хамгийн гол нь 1950 оноос хойш үзэл бодлоо илэрхийлсний төлөө амиа алдсан төвд хүний тоо нэг саяыг хол давсан байх юм. Өнөөгийн байдлаар Төвдийн нутаг дэвсгэрт амьдарч буй хятад хүн төвдүүдээс хоёр дахин олон болжээ. Тэд нутгийн ардуудаас давуу эрхтэй ба Төвдөд телевиз, радио, мэдээлэл харилцааны бусад хэрэгсэл хаалттай, асар өндөр хяналттай байдаг. Мөн гадаадын сэтгүүлчид аялал жуулчлалын чиглэлээр нэвтрүүлэг, нийтлэл бэлтгэхээс өөрийг хийж болдоггүй.
Төвдийг Буддын шашны төв гэдэг ч үнэндээ 1980-аад оноос сүм, хийдийг ард түмнийг мунхруулах зэвсэг болгосон гэж гадаад дахь төвдүүд үзэж байгаа. Учир нь Төвдийн сүм дуган бүрт хятадын цагдаагийн чагнах хэрэгсэл, хяналтын систем суурилуулсан аж.
Одоо лам, гэлэнмаа нарыг эх оронч үзлийн суртал хичээл гээч Хятадын Засгийн газрын бодлогыг таниулах сургалтад долоо хоног бүр суулгаж байгаа. Энэ сургалтаар Буддын гүн ухаан, Далай ламын сургаалийг эрс үгүйсгэх хичээл ордог.
Энэ мэтчилэн Төвдөд хүний эрх гээд байх зүйл үлдээгүй ба энэ нь төвд ард түмний хүсэл зоригоос гадуур хийгдэж байгаа харгислал юм.
“Төвд хүний эрх” нийтлэлийн агуулга ийм ажээ. Мөн Төвдтэй холбоотой бусад асуудлыг судлахад төвдүүд хүүхдүүдийнхээ ирээдүйд хамгийн их зовж байгаагаа илэрхийлжээ.
Д.Маргад
Холбоотой мэдээ
1.jpg)
Сэтгэгдэл ( 50 )
tovduud bas muuhai uls tovd lam nar tovduudee aimshigtai yargalj eremdeg zeremdeg bolgoj ger buleer ni huis temterdeg ym biee tatvar ogsongui gej ter ni mash ochuuhen 1 honi bh jisheetei hargis humuus hunii hol gar hataasan aris mahiig ni zuugeed yavdag barimttai zuragtai ni uzsen
burhan ta nariin tald bga
burhan ta narfiin tald bga
Mongol gsn china chi mongoloos zailaach china mgliig diilehguie bas tovdiig demjij bna hujaa tgd oorsdoo shan bgaan haa bgan gantshan huuhed gargana mal shig l omhii uzliin sarmagchin shig l manaid barilga deer ajillaj bdagshdee hujaa bval sn zodoh umsan omhii amitas
pizdaa lalaruudiig bvh hvmvvs jiheshtel her hie bas tag lii
Ert balraas awhuulaad ugaasaa mongolchuud hyatdad durgu bsan odoo tiim bn. Tsashdaa ch tiim bh yosto. Hyatad bol hyatad shuu. Neriig ni sonshod l zewuun bgaz dee
Tuvduud Chingis haanaas urvaj hyatadiig dagasnaasaa bolj odoog hurtel zovj yavaa.Mongoliig dagaj mongold dagaar orson bol umhii hasaguud shig davarsan yvj baih baisan
Manaihan hyatadiig ih dagadag demjdeg zaluus ih baidag shuu.ted chin l ene ih gaig daguulna shuu.bolgoomjtoi bai,hyatad gehees iluu hyatad garaltai,hyatadad hairtai mongol hunees bolgoomjil.
dalai lam jinhene eh oronch hvn malaa
ene tuwdvvdiig muu heleed bga******yag hujaa******bn l da vheech malaa
Xychirxiilel sonotygei! Udaxgyi Mongoliig ch darlax biz Xyataduud, ted byx delxiig zaxiraxiin tuld yu ch xiine dee novsh gej.
bid towdiig hamgalmar ymaaa teghgui bol daraan manaihshdee 1 1 ern toosog zoosor bga d baishan baridag shig neg hoyroor oruulsaar bga nmanaihaig uusglaa yanaa ter towduud manaiahiig ustagsan gedeg bol unde hudlaa manjuud albaar mongoliig doroituu;lh gej oruul ersenshdee
muusan tuvduudiig haydaj bh n zov. mongoliig moohooson ulsdaa, erchuudiig n lam huvraga bolgood muusain shar huvalz gedeg h ortoi doo sonoj bhdaa taarsan malnuud mongoliig manjid barj ogson uls
Usa chuud enetheg hytad 2-n hoorond ys hayaachee tegeed ter 2 uzeed ehlenguut n Usa enethegiig hamgaalna gej orj ireed davhar tovdiig chuluulchvul zgr yumdaa.
mongold bas adilhan baigaa yum bish uu,shuud shorond hiij baigaa biz de21jil ogood
mongold bas adilhan baigaa yum bish uu,shuud shorond hiij baigaa biz de21jil ogood
novsh gej
Niigemd sain muu 2 holildood l zeregtsen baidag horvoo sh dee. ali alind l yum baigaa. Tyvduud erh choloogui gevel tuun shig hudlaa yum baihgui. Hyatad hamgiin cholootei ni tyvd gej barga boloh dendeed baival arga hemjeeg haana ch l avna bizdee.
Niigemd sain muu 2 holildood l zeregtsen baidag horvoo sh dee. ali alind l yum baigaa. Tyvduud erh choloogui gevel tuun shig hudlaa yum baihgui. Hyatad hamgiin cholootei ni tyvd gej barga boloh dendeed baival arga hemjeeg haana ch l avna bizdee.
dalai lamiin gai
udahgui mongol humuus tuvduudiin araas oroh bhoo ed muusain oorsdiigoo ulsiin ih hurliin gishuun gj hoortsoglood bgaa vmnuudiin buynaar
tegeech
ENE TUVDUUD ZUGEER SHATAJ UHEHEER 1 TIBET 10 HUJAA ALAAD UHEED BAIVAL YUM OILGONO SHDEE HYATADUUD.TENEG UHEH UMDAA, TER DALAI LAM N CH GSN MONGOLIIN HUDUUNII MUHAR SUSEGTNUUDIIG MUNHRUULAAD YABAHAAASTIBET-EE BODOJ BGAA UM YU CH ALGA,CHADVARGUI L BNLDAAA, ADILHAN L HUN GEDGIIG N OILGODOGGGUI MANAIHAN BAS BUTEHGUI SHYY, VATIKAN TEGEHED YAJ HAMGAALALTAND BAINAPOP SHIG BJ UNENDEE SHADAHGUI BN SHYY
ENE TUVDUUD ZUGEER SHATAJ UHEHEER 1 TIBET 10 HUJAA ALAAD UHEED BAIVAL YUM OILGONO SHDEE HYATADUUD.TENEG UHEH UMDAA, TER DALAI LAM N CH GSN MONGOLIIN HUDUUNII MUHAR SUSEGTNUUDIIG MUNHRUULAAD YABAHAAASTIBET-EE BODOJ BGAA UM YU CH ALGA,CHADVARGUI L BNLDAAA, ADILHAN L HUN GEDGIIG N OILGODOGGGUI MANAIHAN BAS BUTEHGUI SHYY, VATIKAN TEGEHED YAJ HAMGAALALTAND BAINAPOP SHIG BJ UNENDEE SHADAHGUI BN SHYY
ENE TUVDUUD ZUGEER SHATAJ UHEHEER 1 TIBET 10 HUJAA ALAAD UHEED BAIVAL YUM OILGONO SHDEE HYATADUUD.TENEG UHEH UMDAA, TER DALAI LAM N CH GSN MONGOLIIN HUDUUNII MUHAR SUSEGTNUUDIIG MUNHRUULAAD YABAHAAASTIBET-EE BODOJ BGAA UM YU CH ALGA,CHADVARGUI L BNLDAAA, ADILHAN L HUN GEDGIIG N OILGODOGGGUI MANAIHAN BAS BUTEHGUI SHYY, VATIKAN TEGEHED YAJ HAMGAALALTAND BAINAPOP SHIG BJ UNENDEE SHADAHGUI BN SHYY
omhii hujaa nariig sonooh yumsan.bvhel bvten ulsiig ard tumentei ni ustgaj baidag.
hytdad atmiin bombog heden aravaar n hayah ymsan