ЦУВРАЛ I: Гэсэр ламын ШАРИЛЫН мөрөөр

Архангай аймгийн Цахир сумаас баруун урагш 40 гаруй км-ын алсад орших Содномдаржаа уулын оройд ард олноо “Өвгөн Гэсэр лам” хэмээн өргөмжлөгдсөн хувилгаан Цэвээн-Арашийн Чүлтэмжамц болон түүний баруун гарын шавь, цорж Аграмба Р.Санжжав нарын занданшуулсан шарил хэдэн зуун жил байгалийн олон ааш аягийг үл ажран тэр янзаараа оршиж ирсэн байдаг.

Эдгээр хутагт лам нар эрдэм ухаанаараа түмэн олныг бишрүүлж, нутаг орноо гадны элдэв халдлага, өвчин зовлонгоос хамгаалж ирсэн гэх домог нутгийн иргэдийн дунд одоо ч байсаар байна.  

Харамсалтай нь, “Өвгөн гэсэр лам”-ын шавь, цорж Аграмба Р.Санжжавын занданшуулсан шарил одоогоос гурван жилийн өмнө буюу 2015 онд хулгайд алдагдаж, түүнээс хойш дээрх хоёр хувилгааны тухай ихэнх хүмүүс мэддэг болсон билээ.

Тухайн үед цорж Аграмба Р.Санжжавын шарил хулгайд алдагдсаныг орон нутгийн удирдлагууд мэдээгүй байсан ба хууль, хяналтын байгууллагынхан түүний шарилыг нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн 25 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах нэгэн айлын хашаанаас олж, улмаар Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнд хүлээлгэж өгснөөр цорж Аграмба Р.Санжжав хувилгаан болохыг нь тогтоосон юм.

Харин цорж Аграмба Р.Санжжавын шарилыг хулгайлсан гэх хэргийг тагнуулын байгууллагаас шалгаж, Завхан аймгийн харьяат Л.Энхтөр гэгчийг холбогдуулан шалгаж байгаа тухай мэдээлэл хэвлэлээр гарч байв.

Цорж Аграмба Р.Санжжавын шарилыг хөндөж хулгайлахдаа, түүний шарил оршиж байсан чулуун бунханд улаан өнгөөр будсан хүний гавлын яс, үнэгний арьс гэх мэт шашин номын эд зүйлс оронд нь хийж үлдээсэн байсан нь шашны холбогдолтой ёс мэддэг хүмүүс хулгайчийн ард бий гэх хардлагыг төрүүлж байсан билээ.

Уг хэрэгт холбогдсон гэх байсан Л.Энхтөр нь тухайн үед Завхан аймгийн Яруу суманд хэсгийн төлөөлөгчөөр ажиллаж байжээ. Харин түүний аав Лхагважав нь орон нутагтаа нэрд гарсан лам хүн байсан нь түүнийг ийнхүү сэжиглэх үндэслэл болсон бололтой.

Тэгвэл Цахир сумынхан "Хувилгааны занданшуулсан шарилыг хулгайлсан нөхөр хэргээ өөрөө хүлээсэн гэж сонсож байсан. Сонсох нь ээ, хувилгааныг байлгаж байсан тэр байшин доторх тавилга сэлт нь хөдөлж, нүдэнд нь хий юм харагдах болсон гэнэ билээ. Түүнээсээ айгаад өөрөө цагдаагийнханд хандаж, хувилгааныг хулгайлсан гэдгээ хэлсэн гэдэг. Бодвол болохгүй зүйлээр л оролдсоных нь гай, гамшиг байлгүй" хэмээн ярьдаг юм билээ.

Ийнхүү “хулгайлагдсан” цорж Аграмба Р.Санжжавын шарилыг нийслэл хотоос олсны дараа Гандантэгчилэн хийдэд залж, сүсэгтэн олон мөргөж байв. Улмаар түүнийг Их багшийнх нь  дэргэд буюу Архангай аймгийн Цахир сум дахь Содномдаржаа уулын оройд ёслол төгөлдөр эргүүлэн залсан байдаг. Түүнээс хойш багш, шавь хоёрыг олон түмэн андахгүй мэддэг болсон бөгөөд хол ойрын хүмүүс сүсэглэн очих болсон байна.

Тиймээс Архангай аймгийн Засаг даргын тамгын газраас санал хүргүүлсний дүнд Монгол Улсын Засгийн газраас холбогдох тогтоолыг гаргаж, “Өвгөн Гэсэр лам” болон түүний шавь, цорж Аграмба Р.Санжжав нарын занданшуулсан шарил орших Содномдаржаа уулыг тусгай хамгаалалттай бүсээр тогтоосон байна. Түүнчлэн Засгийн газрын нөөц хөрөнгөнөөс 240 сая төгрөг, сумын Засаг даргын хөрөнгөөс 45 сая төгрөг зарцуулж, тус уулнаа хоёр бунхан босгож, түүн дотор Өвгөн Гэсэр ламтныг шавийн хамтаар залсан аж.

Тэгвэл Цорж Аграмба Р.Санжжавын занданшуулсан шарилыг багшийн дэргэд зэрэгцүүлэн залсан гэх боловч дээрх хоёр бунхны нэг нь өнөө хэр хоосон байдаг гэх мэдээлэл бидэнд ирсэн юм. Тэрхүү мэдээллийн мөрөөр манай сурвалжлах баг Архангай аймгийн Цахир сум, далайн түвшнээс 1800 метрийн өндөрт орших Содномдаржаа уулыг зорьж, Өвгөн Гэсэр лам болон түүний шавь нарын гэгээн дүрийг нүдээр үзэхээр зорьсон билээ.

Хэрэг ингэж эхэлжээ... /ҮРГЭЛЖЛЭЛ БИЙ/

Б.ГАНТУЯА, Б.ТӨРБАТ

WWW.ZINDAA.MN