Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг сэтгүүлчийг шоронд илгээхээр зэхэж байна

“Монголын үндэсний сэтгүүлзүй-100”

Дөрөв дэх засаглалынхан энэ жил Монголын үндэсний сэтгүүл зүй үүссэний түүхт 100 жилийн ойгоо тэмдэглэнэ. Тэртээх 1913 оны гуравдугаар сарын 6-ны өдөр Монголын сэхээтнүүд нэгдэн “Шинэ толь хэмээх бичиг” сонинг гаргаснаар үндэсний сэтгүүл зүй анх бүрэлдэн бий болж байсан сайхан түүхтэй.

Энэ их түүхэн ойн жил  “Хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний тухай” хууль батлагдана. Эл хуулийн төсөл өдгөө хэлэлцүүлэгийн шатандаа явж буй юм. Хэрэв эл хуулийн төсөл батлагдвал сэтгүүлчийг барьдаг, хорьдог, “амыг нь үддэг” гаж тогтолцоо харьцангуй хумигдана.

Өнөөдөр хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа хуулиар бол сэтгүүлчийг ажил, үүрэгтэй нь холбоотойгоор эрүүгийн хуулиар ялладаг. Уг нь Хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний хуулийн төслийг Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж 2008 оны сонгуулийн үр дүнд бий болсон парламентад өргөн барьсан. Гэвч өнөөг хүртэл эцэслэн батлагдаагүй байгаа нь энэ. Сэтгүүлчийн алдаан дээр дөрөөлөн барих, хорих, үнэнийг үзгээр сийлэх гэсэн зоригийг нь мохоох гэсэн далд зорилго олигархиудад бий учраас эл хуулийн төслийг санаатайгаар удаашруулж асуудлыг хойш тавьж байгаа байж ч магадгүй юм.

Уг аливаа алдаа мадгийг засах, шударга зам тийш хөтлөх шат байх ёстой. Гэсэн ч өнөөдөр ямар нэгэн шатгүйгээр шууд л шүүхийн хаалга татуулж, хэдэн сараар баривчлуулах хуулийн заалтыг хүчин төгөлдөр байх хугацаатай эрх баригчид уралдаж байна. Үүний нэг жишээ нь Монгол Улсын Ерөнхий сайд Н.Алтанхуягтай холбоотой асуудал. Өнгөрсөн жил долоо хоног тутмын хэвлэл болох “Тэргүүн” сонинд Ерөнхий сайдын “нууцын зэрэглэл”-тэй хувийн амьдралын тухай нийтэлжээ. Гэтэл эл мэдээлэлд ундууцсан Ерөнхий сайд жил дамнан шүүхдэж өдгөө хэргийг таслах дээрээ тулаад байна. Гэхдээ асуудлыг хөндөж нийтэлсэн хэвлэл мэдээллийн байгууллагатай бус тухайн мэдээллийг бичсэн сэтгүүлч охиныг баривчлуулах нь.

Pедакц сэтгүүлчийн бичсэн нийтлэлийг баримттай эсэх, эх сурвалж нь баталгаатай эсэх, далд эх сурвалж  бодит мэдээлэл өгөх хүн мөн үү, биш үү гэх зэрэг олон зүйлийг нягталж байж хэвлэн нийтлэх эсэхээ шийддэг. Эл үүрэг хариуцлагынхаа төлөө аливаа мэдээллийн байгууллагын редакци хариуцлага хүлээх ёстой. Гэтэл эл асуудлыг орхигдуулан сэтгүүлчийг шүүхэд дуудаж байгаа нь Ардчилсан Засаглалын тэргүүний , Ардчилсан нийгмийн, Ардчиллын үнэт зүйлсийн эрхэмлэн дээдлэх ёс зүй мөн үү.

Хатуухан хэлэхэд өнөөдөр эл асуудал “Гэрлийн хурд”-аар прокуророос шүүхэд шилжиж байгаа нь Хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний хуулийг батлагдахаас өмнө амжиж сэтгүүлчийг яллах гэсэн оролдлого хэмээн дүгнэхээс өөр арга алга. Сэтгүүлчийг загас мэт барьж “Шорон амлан” айлган сүрдүүлж байна.

Олны танил хүний ар гэрийн асуудлыг хөндөж бичсэнийхээ төлөө шүүхээс ял сонссон сэтгүүлч дэлхийн хэвлэл мэдээллийн түүхэнд байхгүй байх. Харин анхдагчийг нь хурандаа Д.Мөрөн 2000 оны эхээр тавьж сэтгүүлчийг шоронд хориулж байсан түүхтэй. Үүнийхээ төлөө хурандаа Д.Мөрөн улс төрд багтах зай, гишгэх эрхгүй болсныг Монголчууд мэднэ.

Иймээс сэтгүүлчийн хэлэх үг, бичих эрх, үнэнийг үзэглэх зоргийг мохоох гэсэн захиалгат шүүх засаглалаас Дөрөв дэх засаглалаа аврах цаг аль хэдий болжээ.

А.Одон