Монголын төрд ноолоход амар номхон морь нэг байна, тэр нь хүүхдийн мөнгө

Байхгүйгээ дуудна гэдэг Ерөнхий сайд хүний хувьд хүсээд байх зүйл биш байх. Гэхдээ л байгаа үнэн нь тэр болохоор  ил цагаан хэлж байна. Төсвийн орлого тасарсан, ирэх жилийн төсвийн орлогыг 1.0 их наядаар танана. Хэмнэлтийн горимд шилжинэ, бүсээ чангална,  цомхотгоно, нэгтгэнэ гэж ярьж байна.

Харин хэрхэн яаж  хэмнэх талаар бодож олсон арга хувилбараа Ерөнхий сайд Их Хурлын нэгдсэн чуулган дээр мэдээлсэн нь хэдхэн хоногийн өмнө.  Төсвийг хэмнэх олон боломж байгаа юм байна. Эдгээрээс түрүүлж дуулдсан нь хүүхдийн мөнгө, алдарт эхэд олгож буй тэтгэмжийг хасах хувилбар. Бас оюутны тэтгэмжийг ялгавартайгаар олгох, төрийн албан хаагчдын цалингийн нэмэгдлийг түр хойшлуулах гэнэ. Эдгээрээс дэмжих юм ч бий, дэмжихгүй санал ч бас байна. Шийдлийн засгийн газрынхны “бүгдээрээ хэлэлцэж, бүлээн усаар угаасан” хувилбар нь эдгээр бололтой. Тэдний сэтгэлгээний хязгаар, эдийн засгийг эмчлэх боломжийг олж харсан оюуны мэлмий одоогоор ийм хэмжээнд илэрхийлэгдэж байна.  

Хэмнэнэ гэдэг сайн хэрэг. Үүнтэй хэн ч санал нийлнэ. Гэхдээ хэмнэлтийг зөвхөн ард түмнийхээ халаас руу гар дүрэх төдийгөөр хийхийг бол дэмжихгүй. “Өөрчлөлтийг өөрөөсөө” гэх үг бий. Төр, Засгийн толгойд “эрхэлж” буй “хэтэрхий мэргэн жараахайнуудад”  энэ үг хамгийн түрүүнд хамаарах учиртай.

Хятадын дарга Си Зиньпин өөрийнхөө цувааны машины тоог цөөлж, Бээжингийн жирийн хоолны газруудад зоог барьдаг болсон тухай гадны хэвлэлүүд мэдээлж байна. Энэ бол хэмнэлтийг өөрөөсөө эхэлж байгаа удирдагч хүний үлгэр дууриал. Тэгвэл Монголын улстөрчид хэмнэлтийг, ёс суртахууны жирийн хэм хэмжээг хүртэл өөрсдөөсөө  яагаад тойруулаад байдаг юм бэ. Үгүй ядахнаа дэд сайдуудаа цомхтгосон бол ард түмэндээ сайхан харагдах байлаа. Энэ бол эх оронч сэтгэлгээний хэлтэрхий мөнөөс мөн. Үүнийг мэдсэн хэрнээ тэд албан тушаалын амт шимт, бялуу амтлуулах тэг гортигоосоо гарч  чадахгүй гэдгээ харууллаа. Харин ч бүр тоо толгойг нь нэмчих жишээний.  Хамтрахаараа яг л ийм харгуйгаар дөрөө харшуулдаг. Дассан замаараа сурсан дуугаа аялаад галигуулж байгаа нь энэ.  

Тэгсэн хэрнээ хүүхдийн мөнгөөр туг тахих гэж байгаа нь үнэхээр ичгэвтэр биш гэж үү. Бяцхан үрсдээ барьж буй 20 мянган төгрөгийг халамж гэж харах, аль эсвэл ирээдүй үедээ хийж буй хөрөнгө оруулалт гэж ойлгох нь нь улс төрчдийн шийдлийн учир шалтгаанаас хамаарч байна. Одоо хасах танах дээрээ тулсан болохоороо үүнийг хавтгайрсан халамжийн нэг хэсэг гэж тодотгож байна. Зөвхөн зорилтот бүлгийхэнд хүүхдийн мөнгийг нь олгоё гэж байна. Зорилтот гэхээр ядуучуудад гэсэн үг байх. Баячууд, төсвөөс мөнгө хөхдөг хүмүүст хүүхдийн мөнгө мэдээж үгүйлэгддэггүй байж мэднэ. Харин хэнээс ч гуйхгүй ажил амьдралаа залгуулаад явж байгаагийнхаа төлөөс болгож  Монголын нийгмийн тулах цэг болсон тэр дундчууд хүүхдийнхээ мөнгөөр сор залуулах юм байна. Улс орнууд дундчуудаа түлхүү дэмждэг бол Монголын дундчууд төрийн гэсэн бүхний гадна хаягддагийн нэг жишээ энэ юм. Эмзэг бүлгийнхэнд төрийн дэмжлэг хэрэгтэй ч ядуу байсных нь төлөө урамшуулал олгоод байх нь хэр зөв бэ гэдэг бол хариулт нэхсэн асуулт билээ. Нөгөө талаас нь харвал  хүүхдийн мөнгийг ялгаварлаж олгох нь төрийн ил цагаан, үлгэр дууриалгүй шударга бус алагчлал мөнөөс мөн. 

 “Нохойнд барьдаг мод” гэдэг шиг үе үеийн эрх баригчдын  сав л хийвэл түрүүлж шүүрч авдаг хасалт таналт хүүхдийн мөнгө болсон нь харамсалтай. Өөрөөр хэлбэл, хүүхдийн мөнгө бол төсөв “хэмнэгчид”-ийн ноолоход амар номхон морь болчихож.  Өгнө, өгөхгүй, хасна, танана гэхчлэн өгч байгаа хүндээ өлзий болохооргүй үг хэллэгийг араас нь бас дайдаг.

Монголын төр  төр шиг байж, хэлсэн үг, гаргасан шийдвэрийнхээ араас ингэж гоншигондогоо  болимоор юм. Хүүхдийн мөнгө бол хэвшиж тогтсон, уламжлал болсон хөрөнгө оруулалт юм. Өмнөх нийгмийн үед ч бас байж л байсан. Харин ардчилсан тогтолцоонд шилжсэнээс хойш энэ санал санаачлагын автор нь АН болсон.  2004 оны сонгуулийн мөрийн хөтөлбөртөө анх тусган хэрэгжүүлж байсан санагдана. МАН-ын бүлэг өнгөрсөн арваннэгдүгээр сард  зорилтот бүлгийн хүүхдийн мөнгийг бүр 30 мянган төгрөг болгож нэмэгдүүлэх тухай ярьж байсан сан. Одоо энэ үгээ  эргээд харахын зуур мартчихсан, хасна гээд дуу хоолойгоо нэгтгэчихсэн цохьж явна, хөөрхийс.   Монголын улс төрийн голлох хоёр хүчин АН, МАН буюу өнөөгийн эрх баригчдын хэлсэн ярьсанд итгэх нь үлээсэн гүзээн дээр суугаад тэнгэрт ниссэн үлгэрт үнэмшихтэй агаар нэгэн болчихож.

П.Булган