Ч.Сайханбилэгийн Засгийн газар амраад байна уу, ажиллаад байна уу

Шийдлийн гэх том малгайтай эвслийн Засгийн газар байгуулагдаад чамгүй хугацаа өнгөрлөө. Ч.Сайханбилэг анх Ерөнхий сайдаар томилогдоод манай Засгийн газрын барьж авах хамгийн чухал асуудал бол эдийн засаг, эдийн засаг, эдийн засаг хэмээн гурвантаа давтаж,  аль болох хурдан гэсэн цаг хугацааны ганцхан хэмжүүр үйлчилнэ хэмээн мэдэгдэж байв. Энэ үг шинэ Ерөнхий сайдад багагүй оноо авчирсан юм даг. Харамсалтай нь тэр цуглуулсан энэ оноогоо эргээд цацчихлаа.

Эдийн засгийн нөхцөл байдал хүндэрсэн, шийдэл хүлээж шил шилээ харсан олон асуудал давхцсан алгуурлаад байхын аргагүй их давчуу цаг үед бид өнөөдөр амьдарч байна. Харин Засгийн газар маань ийм цаг үед нойрмоглоод, нэг л шийдэмгий бус байна.

Шинэ Засгийн газар байгуулагдаад 60 гаруй хоног болж байна. Энэ бол бага цаг хугацаа биш. Засгийн газар энэ хугацаанд юу хийж бүтээв?

Шуудхан хэлэхэд байгаа  үгүй нь бараг мэдэгдэхүй, шинэ шийдэл, шинэ боломж, шинэ гарцыг олж харсан юмаар багахан байна.  Долоо хоног бүр болдог  Засгийн газрын ээлжит хуралдаанууд тулга тойрсон асуудлаас хэтэрсэнгүй, эдийн засгийн уналтыг сэргээх  тоймтой арга хэмжээ асуудлыг авч хэлэлцэж шийдвэрлэсэнгүй. Хөгжлийн төлөөх холыг харсан томоохон алхам хийсэнгүй.

Хасах танах, цомхотгох, хэмнэх тухай ярих атлаа тэр нь хэрэгжиж биелж байгаа юм ч алга. Мөнөөх олон орлогч зөвлөхүүдийг цөөлнө гэсэн нь байхгүй. Нийслэл хотын баатар дарга Э.Бат-Үүл зургаагийн зургаан орлогчоо халахгүй цөөлөхгүй гээд сууж л байна.  Төрийн байгууллагын дарга, захирагч нарыг хотын дотор том оврын жийп хэрэглүүлэхгүй гэсэн Ерөнхий сайдын үүрэг даалгавар ажил болж хэрэгжсэн юмгүй хэвээр.

Ч.Сайханбилэгийн  ойрын хугцаанд хийж хэрэгжүүлнэ гэж байсан Хөрөнгө оруулалт, хөнгөлөлттэй зээл хоёрын зөв хослол дээр суурилсан өрийн удирдлагын шинэ тогтолцоог бий болгох ажил мартагдав бололтой, тэгсхийгээд замхарчихаад байна.

Ерөнхий сайдаар томилогдсоныхоо дараа  арванхоёрдугаар сард багтаан ОХУ-ын Төв банктай своп хэлцэл байгуулна, тус улстай хийх гадаад худалдаагаа рублиэр хийдэг тогтолцоонд шилжүүлнэ хэмээн  УИХ дээр мэдээлж байсныг уншигчид санаж байгаа байх. Тэр бүхэн өнөөдрийг хүртэл мөрөөдөл хэвээр байна.

БНХАУ-ын дарга Си Жинпиний Монгол Улсад айлчлахдаа амласан нэг тэрбум ам.долларын хөнгөлөлттэй зээлийг авч эргэлтэд оруулна  гэж итгэл төгс илэрхийлж байсан амлалт сураг тасрах бололтой. 

Эдийн засгийн бууралтыг зогсоох нэг арга механизм болгож зарим арилжааны банкны гаднаас хөрөнгө босгох үйл ажиллагааг Засгийн газрын зүгээс дэмжих төлөвлөгөө байгаа ч  хэрэгжиж эхлээгүй байна. Өмнөх Засгийн үед шийдэгдсэн Хөрөнгө оруулалтын санг байгуулна гэж байсан ч одоо болтол ажил хэрэг болоогүй хэвээр.  Энэ зуур үндэсний мөнгөн тэмдэгт улам үнэгүйдэж, нэг ам.долдар 1980 гарчихаад байна. Бараа бүтээгдэхүүний үнэ сараар бус өдрөөр өсч эхэллээ.

Ч.Сайханбилэг юу ч санаж санаачлаагүй юу гэвэл бас тийм биш. Тэр алдарт эхийн тэтгэмж, хүүхдийн мөнгийг хасах санал боловсруулсан. Монголчуудын өргөн хэрэглээ болсон Прусс гибрид автомашины татварыг нэмэх санаачлага гаргасан.  Ерөнхийдөө бол жирийн иргэдийнхээ халаасыг тэмтэрсэн тогтоол шийдвэр гаргуулахаар  хичээсэн ч УИХ тэр бүхнийг нь дэмжээгүй. 

Одоо дуулдаж буйгаар Шийдлийн засгийн газрынхан ОУВС-ийн “Стэнд бай” хөтөлбөрийг Монголд хэрэгжүүлэхээр зүтгэж буй гэх.  Хэрэв Монгол Улс “Стэнд бай” хөтөлбөрт хамрагдвал эдийн засагчдын урьдчилан харж тооцоолсноор төсвөө 1.4 их наядаар танаж, Монголбанк мөнгөний хатуу бодлого хэрэгжүүлэхээс өөр аргагүй болно. Бодлогын хүү 14-15 хувьд хүрч, улмаар арилжааны банкууд зээлийн хүүгээ дагаад өсгөх нь гарцаагүй. Ингэснээр үндэсний үйлд­вэрүүдийн үйл ажил­лагаа хумигдаж, бүр сөхрөх аюултай гэж байгаа.  Гэвч Ерөнхий сайд үүнийг л урьж залаад байгаа сурагтай.

Энэ Засгийн газрын өнгөн дээр хийгдэж байгаа Тавантолгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээ  амжилттай болвол эдийн засагт гэрэл тусах магадлал бий. Тэгвэл зарим томоохон төслийг хөдөлгөснөөр урьдчилгаа төлбөрийн асуудлыг шийднэ. Ингэснээр ам.долларын ханшийн өсөлтийн эсрэг эерэг дохиог зах зээлд өгнө гэж үзэж буй.

АН-ынхны хамтран авч хаясан Н.Алтанхуягийн Засгийн газар хуралдаан бүрээрээ  эх орны амьдралд чухал ач холбогдолтой нэг шийдвэр заавал гаргадаг байсан. Хаана ямар ажил,бүтээн байгуулалт өрнөж байгааг долоо хоног бүр мэдээлдэг байлаа. 

Харин Ч.Сайханбилэгийн Засгийн газар нам гүмхэн, ажиллаж амарч байгаагийн аль нь болох нь анзаарагдамгүй нойрмог байна.

А.Алтантуяа