Н.Алтанхуяг хэлд орж Алтангадас хөлд орлоо

 Өнгөрөгч сонгуулиар ус нутагтаа нүүр бардам нэр дэвшин очсон Н.Алтанхуяг хэн ч танихгүй дангийн давааны нөхөрт “суйлуулчихсан” нь санаанд оромгүй зүйл болсон. Ямар олиг байхав, нутгийнхаа наадамд ногт ганзаглаж очоод уначихна гэдэг тийм ч аятайхан зүйл биш байх. АН-ыг хойморлож байсан Алтангадасыг тэргүүлж, хамтарсан Засгийн газарт /2008-2012/ дөрвөн жил шахам гүрийсэн Н.Алтанхуяг сонгуулийн өмнөхөн гэнэт Засгийн газрын хаалгыг савж одсон. Үүнээс ч болсон уу, 2012 оны сонгуульд арай илүүрхэсэн учраас “шинэчлэлийн” хэмээх сүржин нэртэй Засгийн газрыг байгуулаад ажилласан ч түүний улстөрийн зам дардан байсангүй.

Дотоодын дажинтай АН доторхи фракцууд болон Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдоржийн гээд үй олон бүлэглэл түүнийг цээжээ сөхвөл хөлд нь гүйхэд бэлэн байсан. Тиймдээ ч түүний ахлах зөвлөхөөр ажиллаж асан Л.Гансүхээс эхлээд Төрийн өмчит компанийн захирал, Хэрэг эрхлэх газрын дэд тэргүүн хүргэн, өөрсдийнх нь хамаатан садан гээд олон хүнийг шалгаж, яллахыг нь яллаж 2014 оны эцэс хүртэл ноцолдож байгаад унагаад авсан. Танхимынх нь сайдуудаар хүртэл оролдож гээд түмэн зүйлээр үзсэн дээ.

Засаг тэргүүлж байхдаа бусдыг үг хэлүүлдэггүй цоролзож байдаг нөхөр маань энэ цагаас хойш чимээ намдаасан. Тэр тусмаа өнгөрөгч 2016 оны ялагдлаас хойш бүр ч сураг алдарсан. Харин Н.Алтанхуяг гэгч нөхөр сүүлийн үед айдас хүйдсээ ор тас мартан “пэд пэд” дуугарах болсон нь хэвлэлээр харагдана. Нэгэн үе өмөлзөхдөө тулж явсан Н.Алтанхуяг юуны учир гэнэт ихэс дээдсийнхээ өөдөөс цоролзох болов гээд гайхаж байгаа хүн ч байна.

Хамгийн сүүлд гэхэд АН-ын дарга С.Эрдэнийг “Эрдэнэт” үйлдвэрийн 49 хувийн луйврын гар хөл гэх мэтээр мэдээлэл хийж, намынхаа эрх мэдэлтнүүдийг шүүмжлээд эхэлжээ. С.Эрдэнийг юугаа ч мэдэхгүй “Молор-Эрдэнэ” компанийн захирал гээд гүйж явахад Н.Алтанхуяг ардчиллын үйл хэрэгт анхнаас нь зүтгэсэн УИХ-ын гишүүн байсан гэхээр энэ зэргийн зиндаа байж болох л доо. Түүний хувьд 2014 оны эцэст засгаа хамгаалж үлдэж чадаагүйгээс хойш олон удаагийн сонгуульд бүдэрсэн. Юуны өмнө 2016 оны УИХ-ын сонгуульд өвдөг шороодож ирсэн бол АН-ын даргын төлөөх дотоод сунгаанд мөнхүү бүдрэв. Удаа дараа бүдэрсэн ч эс хашрах Н.Алтанхуяг 2017 онд болсон Ерөнхийлөгчийн сунгаанд мөнхүү ялагдал хүлээсэн гээд 2014 оноос хойш түүнд өндийх чөлөө өгсөнгүй. Түүний дотоод сунгаанд удаа дараа бүдэрсэн нь Алтангадасын хүч илтэд суларч алга болсныг л хэлсэн хэрэг.

Нөгөө талаар АН-ыг хойморлож байсан Алтангадас фракц ч хаяа хатавч бараадаж, зарим холбиромтгой нөхөд нь ч түүнийг орхиж ирээдүйн улстөрийн карьераа “долоохоор” явцгаасан. Эртнээс далдхан дайсагнаж байсан С.Эрдэнэ АН-ын дарга болсноор АН доторхи “Шонхор” фракцын эрх мэдэл өссөн нь Н.Алтанхуягт хатавч хавиар борви нуглахаас өөр арга байсангүй. Гэтэл эртний өстөн гэж болох Х.Баттулга нь Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөр тодорч, цавчилдаж явсан З.Энхболд Тамгын газрын даргаар шургав гээд түүнд нэг хэсэгтээ л “дээр тэнгэр хол доор газар хатуу” гэгч болсон.

Харин өндөр дээрээс унаад өндийж чадахгүй яваа Н.Алтанхуягийг өрөвдсөн үү, яасан, эсвэл фракц ч үгүй юу болгосон учраас одоо яаж чадахгүй гэж бодсон байх Х.Баттулга өөрийнхөө Улстөрийн бодлогын зөвлөхөөр томилж орхисон. Эсвэл АН дотооддоо зөрчилгүй ардчилалтай болох гэж жүжиглэснийх ч байж мэдэх юм. Ерөнхийлөгчийн зөвлөх гэдэг бол хууль баталдаг гишүүн биш, гарын үсэг зурдаг сайд биш, бүхэл бүтэн намын дарга биш гэхээр Н.Алтанхуягийн ирээдүйн улстөрийн карьерт төдийлөн ач холбогдолтой зүйл биш. Гэхдээ яахав, “Оргүйгээс охинтой нь дээр” гэгчээр өдөр хоног өнгөрөөж байгаа нь энэ байх.

Түүний хувьд бол ирэх 2020 онд УИХ-ын гишүүн болох улмаар сонгуулийн байдлаас хаашаа ч холбирч мэдэх олон хувилбар мэх боловсруулж суугаа нь лавтай. Аливаа улстөрчийн хувьд мэх боловсруулж болно л доо. Гэхдээ энэ бүгдийн цаана ямар шалтгаан байна вэ гэдэг нь юу юунаас чухал. С.Эрдэнэ рүү давшилж байгаа нь Х.Баттулгаас сумласан зүйл биш шиг харагдана. Магадгүй “алтангадас”-чууд эргэн хүчээ сэргээхээр эртнээс дайнд дөрөөлсөн ч байж болох юм.

Н.Алтанхуяг 2020 оны сонгуульд АН өнөөдрийнх шиг арав хүрэхгүй суудал авахгүй гэдгийг мэдэж байгаа. Тиймээс ялахгүй юм гэхэд 2008 оны хэмжээний суудал авна гэдгийг тэр тооцоолж таарна. Энэ үед Ц.Элбэгдоржоос АН-ын даргын тамгыг авсан шиг хувилбар юуны өмнө бодсон болов уу. Энэ үед С.Эрдэнэ, З.Энхболд тэргүүтэй “Шонхор”-ыг хаяа хатавч бараадуулж, “Алтангадас”-ын хүчийг сэргээх, МҮДН-ыг хань татах гээд олон төлөвлөгөө цээжинд буцалж байгаа. Чамгүй зальжин Н.Алтанхуяг ам шүдээ өгч байгаад ялсан намтай засагт хамтарчихаж чадна. Энэ бүгд тооцоо нь түүнийг ийнхүү хэлд ороход хүргэсэн болов уу. Хэрвээ ялалт байгуулбал, Засгийн газарт багтах өөр мэх эрт бодоод олчихсон байгаагийн цаад нууц нь С.Эрдэнээр оролдох шалтгаан ч байхыг үгүйсгэхгүй.

Гэхдээ үнэнийг хэлэхэд түүний цээжинд ялалтын цэнхэр туг мандаж харагдахгүй л байгаа болов уу. Харин түүний бодолд 2008 оны нөхцөл байдал давтагдаасай гэсэн бодол байхыг үгүйсгэхгүй.

С.Ууганбаяр

www.zindaa.mn