“60 тэрбум”-ын бүлэглэлд чуулган хуралдуулах сонирхол алга

Ээлжит бус чуулган хуралдуулах сонирхол “60 тэрбум”-ын бүлэглэлд байхгүй нь ойлгомжтойгоос гадна энэ бүлэглэлд шууд, шууд бус утгаараа хамаарах гишүүд олон байгааг ч хууль зөрчсөн гацаанаас харж болно. Тодотгож хэлбэл, тус бүлэглэлд хамаарах гишүүд УИХ-ын гуравны хоёрыг шахам бүрдүүлж байгааг гарын үсэг зурсан байдлаас хараарай. Тиймдээ ч зуны сарыг барж, намрын сартай золгуулж байгаа ч үнэнд заавал ялах цаг байдаг юм.

Тухайлбал, УИХ-ын гишүүн Л.Оюун-Эрдэнэ нарын 26 гишүүний хүсэлтээр УИХ-ын ээлжит бус чуулганыг зарлан хуралдуулах шаардах бичиг энэ зуныг лавтай барж намрын сард шилжсэн ч хууль журмын дагуу ээлжит бус чуулган хуралдсангүй. Санал нэгдээд байгаа 26 гишүүнээс бусад нь “60 тэрбум”-ын бүлэглэлтэй ямар нэгэн байдлаар холбоотой гэдгийг л батлаад байгаа хэрэг.  

Үндсэн хууль болон УИХ-ын тухай хуульд зааснаар Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачилгаар мөн нийт гишүүний гуравны нэг буюу 26 гишүүн гарын үсэг зурснаар ээлжит бус чуулган зарлах нөхцөл үүсдэг. Тэгвэл өнөөдөр Ерөнхийлөгч Х.Баттулгаас ч тэр, УИХ-ын 26 гишүүн ч тэр хүсэлт гаргаж шаардлага хүргүүлсэн ч ээлжит бус чуулган хуралдаагүй л байна.

Гэтэл УИХ-ын даргын зөвлөл хуралдаад “ээлжит бус чуулган хуралдуулах шаардлагагүй” хэмээн үзсэн нь өөрөө хууль зөрчиж, Үндсэн хууль давсан шийдвэр гаргасныг хуульчид тал талаас шүүмжилж байгаа юм. Ийнхүү гишүүдийн удаа дараагийн шаардлагад “буландуулсан” УИХ-ын даргын зөвлөл хууль зөрчсөн гэдгээ мэдээд шийдвэрээ ч хүчингүйд албан бусаар тооцчихлоо. Гэтэл одоо болохоор Хууль зүйн байнгын хорооны хуралдаанаар ээлжит бус чуулган зарлан хуралдуулах эсэхийг шийдвэрлэнэ гээд гэдийчихлээ. Хууль зүйн байнгын хорооны хуралдааны ирц хүрээгүйн улмаас асуудал хойшилсоор байна. Энэ байнгын хороонд ээлжит бус чуулган хуралдуулахгүй гэсэн гишүүд олон байгаа учраас хэргээр ирцийг хойш татаж, цаг хожиж байгаа нь ойлгомжтой. Үнэн хэрэгтээ УИХ-ын гуравны нэг нь шаардлага хүргэж, Ерөнхийлөгчөөс хүсэлт гаргасан байхад Хууль зүйн байнгын хорооны шийдвэр хэрэгтэй юм уу. Хуульд бас л ийм заалт алга. Тэр ч бүү хэл ээлжит бус чуулган зарлан хуралдуулах эсэхийг Хууль зүйн байнгын хороо шийдэхгүй ээ гээд Байнгын дарга Ш.Раднаасэд нь байр сууриа илэрхийлчихсэн байна.   

Тэгэхээр нь “60 тэрбум”-ын бүлэглэлийнхэн ээлжит бус чуулган зарлан хуралдуулах эрх зүйн орчны тухай яриад гэдийчихэж байна. Тодотгож хэлбэл, ээлжит бус чуулган хуралдуулах гэж буй үйл ажиллагаа нь хууль зөрчсөн, ээлжит бусаар хуралдуулах хуулийн шаардлага хангаагүй. Нийгэм, эдийн засгийн тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд ээлжит бус чуулган хуралдуулах ёстой гэсэн зүйлийг өөдөөс сөргүүлэн тавилаа. Сөргүүлэн тавьж байгаа гишүүд нь мэдээжийн хэрэг М.Энхболдын бүлэглэлд багтах нэр бүхий нөхөд юм. Гэтэл хуульд нийгэм, эдийн засаг ч юм уу, боловсрол эрүүл мэндийн тийм асуудлаар хэмээн тодотгож заасан заалт огт алга.

Төрийн албыг наймаалцсан, сонгуулийн үр дүнд хууль бусаар нөлөөлөх оролдлого хийсэн хэрэг “60 тэрбум”-ын бүлэглэлд оногдоно. Дээрээс нь “60 тэрбум”-ын яриаг “эвлүүлэг” хэмээн шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн. Үүнийг Нийслэлийн Ерөнхий прокурор Тагнуулын газрын гаргасан тогтоолыг үндэслээд дахин шалгах шийдвэр гаргасан учраас ийн хэлж байгаа юм. Одоо УИХ-ын ээлжит бус чуулганыг хуулийн дагуу хуралдуулахгүй хууль зөрчсөн гэх зүйл ч нэмэгдэж байна.

Н.Баатар

www.zindaa.mn