Сөрөг хүчин гэдэг сөрөхийн нэр

Улс төрийн намууд ялагдал хүлээсэн цаг мөчөөс эхлэн ялалтын тухай шанлалд дөрвөн жил автдаг нь өнөөдрийн нийгмийн том алдаа, Монгол Улсын доройтлын нэгэн том шалтгаан. Сонгуульд өвдөг сөхөрсөн улс төрийн намууд дөрөв дөрвөн жилээр ийн шанлалд автаад байвал улс орны амьдрал ямар байх нь ойлгомжтой.

Хамгийн сүүлийн жишээ гэхэд Төрийн алба хаагчдын цалинг нэмэх төлөвлөгөөг засгаас зурчихаад байхад нийгэмд цалин нэмэгдүүлэх тухай үймээн дэгдэж байна. Ажил хаян, суулт хийгээд байгаа багш нарын цаана маргаашийн ялалтын төлөө нийгмээ хордуулсан нэгэн улс төрийн хүчин байгааг шууд харж болно. Эрх баригчид, тэдний хийж байгаа ажлыг муухай харагдуулж байвал нийгэм ямар байх, ард иргэдийн амьдрал зүдүү байх тэдэнд хамаагүй. Гагцхүү тэдний нүдэн дээр иргэд бид илт доройтож, Монгол Улсын нэр хүнд унаж байх учиртай.

Эрх барьж байгаа намынхаа хийж байгаа ажлыг үгүйсгэнэ, бүр гацаана. Болж бүтэж байгаа зүйлийг нь нийгэм даяар харлуулж үгүй болгоно. Ерөөсөө сонгуульд ялахын төлөө юу ч хийхээс буцахгүй. Тун болохгүй бол хариас нөлөөлөх гэж оролдоно. Монголчууд бид ийм амьдралд 1992 оноос хойш амьдарч ирсэн гэхэд өдий зэрэгтэй байгаа нь бас их аз. Ерээд онд ч бас чиг гайгүй байсан. Харин 2000 оны сонгуульд ганцхан суудал авч 100 хувийн ялагдал хүлээсэн АН-аас эхтэй энэ доройтолд бараг 20-иод оныг үдлээ. Энд ганц өнөөдрийн ялагдсан намыг дурдах гэсэнгүй. Гэхдээ бид ардчилсан нийгэмд шилжээд 30-аад жилийн нүүрийг үзэхэд долоон удаагийн сонгууль хийж, тавд нь МАН, хоёрт нь АН удаа Төрийн эрхийг барьсан түүхтэй. Гортигоны цаана үлдсэн бүх улс төрийн хүчин ийнхүү сөрөг хүчин нэрээр бүхий л буруу зүйлийг сөргөөр хийдэг нь эргээд улс орны амьдралд ямархан нөлөөлж байгааг бид харж л байна.

Үүний зэрэгцээ сөрөг хүчний талд ажилладаг хэнд ч хэрэггүй улс төрийн жижиг намууд бас бий. Тэдний “уяаг нь уртхан уяад угаадсыг нь ахиухан өгчихвөл” юу ч хийхээс буцахгүй. Сүүлийн үед олон жилийн түүхтэй Үйлдвэрчний эвлэлийн байгууллага маань улс төрийн захиалгаар ажиллаад байна уу гэх хардлагыг ч төрүүлэх боллоо.  

Өнөөдөр олон жил ярьж улстөржсөн Газрын тос нэрэх үйлдвэрийн ажлыг гараанаас гаргачихлаа. Гэтэл сөрөг хүчнээс Газрын тос нэрэх үйлдвэрийг зээлээр барьж өрөн дээр өр нэмлээ гэнэ. Тэднийхээр бол монголчууд бид үеийн үед ОХУ-аас нефтийн хараат байж хэдхэн шатахуун импортлогчдын тогтоосон өндөр ханшаар шатахуун хэрэглэсээр байх аж. Уг нь ийн сөрж байхын оронд бодлогын түвшинд ч тэр, аль аль талаас нь дэмжлэг үзүүлээд явах учиртай. Өнөөдөр сөрөг хүчин маргаашийн эрх мэдэл, суудлын төлөө муйхраар сөрж байгаа ч өчигдөр тэд Төрийн эрх барьж жаргал зовлон туулж үзсэн хүмүүс.  

Мөнхүү олон жил Улаанбаатар хотыг үнэрээрээ хордуулж буй Төв цэвэрлэх байгууламжийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэн шинэчлэх ажлыг гараанаас гаргаад ажлыг нь эхлүүлчихсэн. Айсуй 2019 онд ашиглалтад өгөхөөр ханцуй шамлаад ажилдаа орсон. Аанай л сөрөг хүчний зүгээс БНХАУ-ын хөнгөлөлттэй зээлээр барих нь буруу, өөр шугамын зээлээр, өөр технологиор барих байсан гэж хүртэл хэлж байв. Сөрөг хүчний байр суурийг харвал улаанбаатарчууд үеийн үед өмхий үнэрт эрүүл мэндээ хордуулсаар суух бололтой.

Хэдийгээр гадаад өр 24 тэрбум ам.долларын босго давж байгаа ч орон нутагт болон нийслэлд чамгүй хөрөнгө оруулалт, бүтээн босголтын ажлыг эхлүүлээд байна. Үүнээс гадна нийгэмд тулгамдаж буй цэцэрлэгийн ажлыг тодорхой үе шаттайгаар нэмэгдүүлэх ажил зохион байгуулсан нь үр дүнгээ өгч байна. Зам харгуй гудамж талбайд ч зохих ёсны ажлууд бидний нүдэн дээр хийгдсэн.

Гэтэл маргаашийн эрх мэдэл, суудлын төлөө улайрч байгаа сөрөг хүчний хийж байгаа ажил хоёрт тэнгэр газар шиг ялгаа байна. Сөрөг хүчин гэдэг эрх баригчдын алдааг нь засч, энэ Монгол Улсын төлөө хамтраад зүтгэдэг улстөрийн хүчнийг хэлдэг болохоос биш юуг ч хамаагүй сөрөхийн нэр биш ээ.

С.Ууганбаяр

www.zindaa.mn