С.Ганбаатар: Шоронгийн түлхүүрийг Х.Баттулга, Г.Занданшатар, У.Хүрэлсүх гурав атгачихлаа

УИХ-ын гишүүн асан, МАХН-ын дэд дарга С.Ганбаатартай ярилцлаа.

С.ГАНБААТАР: ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦ ЗАХИАЛГАТАЙ ШИЙДВЭР ГАРГАДАГ УТСАН ХҮҮХЭЛДЭЙНҮҮД

-Та Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуулиас хойш ямар ажил амжуулав. Хэсэгтээ л нам гүм байлаа?

-Том тулааны дараа жаахан амс хийлээ. Сүүлийн үед намынхаа дотоод зохион байгуулалтын тал дээр анхаарч байна. Олон жил улс төрд зайгүй зүтгэсэн. Тийм учраас хувийнхаа амьдралыг цэгцлэх ажил их байлаа. Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн тухайд би сонгуульд амжилттай оролцсон. Монголын ард иргэддээ маш их талархаж байгаа. Хоёр тэрбумтантай өрсөлдсөн. Ард түмэн мөнгөөр саналаа өгч хүүхдүүдийнхээ хувь заяаг худалддаггүй гэдгийг нотолсон сайхан сонгууль боллоо. Би “ялсан”. Тэд луйвардсан.

Энэ нь би ялагдсан гэсэн үг биш. Сонгуулийн санал хураалтын дүн маргааш өглөөний найман цаг хүртэл таг гацаж, улстөрчид луйвар, нүгэлд идэгдсэн гэдгийг илрүүлсэн сайхан сонгууль болсон. Монголын ард түмэн чинь сэтгэлээсээ сонголтоо хийсэн. Хоёр тэрбумтны эсрэг ингэж “ялалт байгуулна” гэж улстөрчид зүүдлээгүй байх.  Энэ бол Монголын ард түмэн ямар ухаалаг, хүчирхэг вэ гэдгийг харуулж байна. Би сонгуулийн дараа “Баярлалаа” аяныг зохион байгуулсан. Цаашид ард түмний энэ их итгэлийг хариулах болно. Улам их зүтгэх болно.

-Та Хэнтийд ажиллаад ирэв үү?

-Хэнтийд нөхөн сонгууль болно гээд МАХН-аас нэр дэвших Н.Энхбаяр даргын сонгуультай холбоотойгоор идэвхийлэн оролцож, 22 хоног ажиллаад ирлээ.

-Хэнтийн нөхөн сонгуулийн тов тогтоохдоо Үндсэн хууль зөрчсөн гээд үзчихлээ. Нөхөн сонгууль болох эсэх нь эргэлзээтэй болчихлоо?

-Анх цэцэд хандсан нөхөр нь Д.Гантулга буцаад гишүүн болох ёстой гэдэг асуудлыг тавьсан. Тэр тавьсан асуудлын хүрээнд Үндсэн хуулийн цэц хэлэлцэж, шийдвэрээ гаргах ёстой. Гэтэл асуудалд ямар ч хамааралгүй зүйлээр шийдвэр гаргалаа. Сонгуулийн хугацаа болохгүй байна, дээр нь нөхөн сонгуулийг Засгийн газрын нөөц сангаас гаргасан нь буруу. Төсөвт тусгах ёстой байсан гэдэг шийдвэр гарсан. Үүнийг хуулийн үндсээр нь ярих бол төсөвт тусгахдаа “Ирэх жил хоёр гишүүн хүчингийн хэрэг хийж магадгүй. Тэдний нөхөн сонгуулийг төсөвт тусгая” гэж тавих нь байна шүү дээ. Энэ цэцийн дүгнэлтээр бол. Тэгж улсын төсөвт ороогүй учраас нөхөн сонгууль болохгүй гэдэг шийдвэр гаргалаа. Энэ бол нүдний булай. Монгол Улсын төр дампуурсан байна. Монголын шүүх мафуудын барьцаанд орсноо ил тод харуулж байна. Би Монгол Улсын Ерөнхийлөгч болох юм бол Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүдийг ард түмнээс шууд сонгодог болгоно гэж хэлж байсан. Би Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшихдээ эрх мэдэлтэй болъё, шоронгийн олон түлхүүр олж авъя гэж зүтгээгүй. Монголын ард түмний хулгайлагдсан эрх мэдэл, өмчийг буцааж өгье гэж нэр дэвшиж байсан. Цэцийн шүүгчдийг ард түмний санал асуулгаар сонгодог болсон тохиолдолд цэцийн шүүгчид ингэж захиалгатай шийдвэр гаргаж чадахгүй шүү дээ. Цэцийн гишүүдийн заримыг нь Ерөнхийлөгч, заримыг нь УИХ-ын дарга, Ерөнхий сайд томилдог учраас ийм булай шийдвэр гаргаж байна. Энэ гурван хүний захиалгатай шийдвэр гаргадаг утсан хүүхэлдэйнүүд бол цэц. Энэ гурав бол Монгол Улсад дархлагдсан хулгайчид байх нөхцөл бүрдлээ гэсэн үг.

-Та Үндсэн хуулийн цэц захиалгатай шийдвэр гаргалаа гэж байна. Хэнийн захиалга гэж?

-МАНАН-гийн мафийн бүлэглэл захиалсан. Өөрөөр хэлбэл Хэнтийн сонгуульд жирийн ард түмнийг төлөөлдөг хүн гараад ирэх вий гэж ухаан алдатлаа айсан учраас тэд хойшлууллаа. Хэнтийн 42 дугаар тойргийн иргэдийн сонгох эрх хамгаалагдах ёстой. Хэнийг сонгох вэ гэдэг хэнтийчүүдийн эрх хэмжээний асуудал. Харин тэдний сонгох эрхийг эдлүүлэхийн төлөө бид тэмцэх ёстой. Тэгэхээр Хэнтийн нөхөн сонгууль болох ёстой.

-Та яагаад сүүлийн үед чимээгүй болчихов. Тэмцээд л, олон нийтэд дуу хоолойгоо хүргээд явж байдаг даа?

-Би 10 гаруй жил тасралтгүй тэмцсэн. Тагнуул, цагдаа, шүүх намайг хянадаг байсан. Би цэвэрхэн. Ямар ч хулгай хийгээгүй. Би цалингаас цалингийн хооронд л амьдарч ирсэн. Улс төрд анх орохдоо 13 дугаар хороололд орон сууцтай байсан. Одоо ч тэндээ байгаа. Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн дараа нэг ухаараад харсан чинь хань ижил, үр хүүхдүүд маань миний мөрөөдлийн төлөө дэмжиж олон жил хамт явжээ. Тэд надаас болж хохирох ёсгүй. Иймд би хувийн бизнесээ хөл дээр нь босгохоор цаг гарган ажиллаж байгаа. Би технологийн салбарт хүч үзэж, цаг зарцуулж байна. Мөн намынхаа дотоод ажилд анхаарал хандуулж байгаа. Надад итгэлээ өгсөн намынхаа төлөө би ажиллах ёстой.

-Засгийн газрын бүрэн эрхийн хугацаа дуусахад нэг жилийн хугацаа үлдлээ. Та Засгийн газрын ажилд хэр дүн тавих вэ?

-Маш муу ажиллаж байна. Хүмүүс цалин хөлсөөрөө бодит худалдан авалт хийх нь муудлаа. Долларын ханш нэмэгдлээ. Ажлын байр бий болсонгүй. Дундаж ангийг улам их зовоож байна. Энэ утгаараа ард иргэдийн амьжиргааг нэмэгдүүлэхийн тулд уул уурхайн үйл ажиллагааг Монголын ард түмэнд ашигтай болгох шаардлагатай. Оюу толгойн талаар би олон жил ярьсан. Намайг “Чи чимээгүй байгаад өгөөч ээ. Оюу толгойн гэрээг зураад явуулмаар байна” гэж захиалгатай бичдэг байсан. Гэтэл одоо Оюу толгойн гэрээ зурагдаад үйл ажиллагаа нь яваад байна. Гэтэл ашиг байна уу. Засгийн газар Оюу толгойн гэрээг ашигтай болох талаас нь өөрчлөх ёстой. У.Хүрэлсүхийн Засгийн газрын нэг номерын асуудал бол Оюу толгойн гэрээг Монголын ард түмний талд ашигтай болгох явдал. Эндээс ажлаа эхлэх ёстой байсан. Гэтэл яагаад жижиг сажиг зүйлтэй хөөцөлдөөд яваад байдаг юм бэ. Эрх ашгийн ямар нэг сонирхол байхгүй л юм бол том “тул”-тай нь шууд үзээч ээ. Оюу толгой, Таван толгой, Эрдэнэт үйлдвэрийг нэн тэргүүнд авч үз. Өөр бусад асуудлыг хоёрдугаарт тавих ёстой.

У.Хүрэлсүхийн бэрхшээлтэй асуудал нь мөнгө олох явдал юм байна. Өр зээлэндээ баригдаад дуусч байна. Засгийн газрын хийх ажил нь өрийг өрөөр сунгах ажил биш. Засгийн газар Оюу толгойн гэрээг өөрчилснөөр орлого орж ирнэ, ажлын байр бий болно, хүмүүсийн амьжиргаа нэмэгдэнэ. Энэ дээр анхаарах ёстой. “Бүхлийг шийдвэл бүхнийг шийднэ” гэдэг үгийг У.Хүрэлсүхэд хандаж хэлмээр байна.

Ц.Элбэгдорж Ерөнхийлөгчийн үед шүүгч нарыг “сахал” Д.Эрдэнэбилэг гэдэг хүн тавьж байсан. Улсын Дээд шүүхийн ерөнхий шүүгчээр ажиллаж байсан Ц.Зоригийг “сахал” Д.Эрдэнэбилэг гэдэг хүн томилуулсан.

-Оюу толгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээг шалгасан ажлын хэсгийн дүгнэлтээр зээлийн төлбөрт манай улс одоогоор 1.6 тэрбум ам.доллар төлөх ёстой гэсэн байна лээ. Та энэ тухайд юу хэлэх вэ?

-Оюу толгойн гэрээний талаар  би олон жил ярьсан. Тэр үед Оюу толгойг магтан дуулж байсан хүмүүс одоо харин эсрэг ярьдаг болсон байна. Оюу толгойн гэрээн дээр хоёр асуудал байдаг. Нэгдүгээрт 400 тэрбум орчим долларын үнэтэй газар доорх баялгаа 00 гэж үнэлэхээсээ ичих хэрэгтэй. Энэ баялгаа эхлээд үнэлэх ёстой. Оюу толгойн гэрээ бол хөрөнгө оруулалтын гэрээ биш хамтарсан хөрөнгө оруулалтын гэрээ. Бид баялаг, түүхий эдээрээ хөрөнгө оруулж байна. Рио Тинто экскаватор, мөнгө, ур чадвараараа хөрөнгө оруулалт оруулж болно. Гэтэл Монгол баялгаа өгчихөөд юу ч хөрөнгө оруулаагүй гээд тэдний оруулсан хөрөнгөний 34 хувийг зээлээр худалдаж авна гэдэг бол тэнэг зүйл.

Тухайлбал, хоол хийхийн тулд хоёр хүн нэг нь мах, нөгөө нь махны мод, заазуураараа хөрөнгө оруулалт хийгээд гуляш хийлээ гэж бодъё. Түүнийгээ зараад мөнгөө тэнцүү хувааж авах ёстой биз дээ. Гэтэл бидний оруулсан махыг 00 төгрөг гэж үзээд тэдний оруулсан махны мод, заазуураа 100 хувийн хөрөнгө оруулалт гээд бидэнд 34 хувь гэж худалдана гэдэг бол луйвар юм. С.Баярцогт, С.Баяр гэдэг хүмүүсийг би үзэн яддаггүй. Харин хэдхэн сая долларын ашиг сонирхлын төлөө хэдэн тэрбум долларын Монголчуудын эрх ашиг, ажлын байр, сайхан амьдрах боломжийг үгүй хийсэнд би эсэргүүцдэг.

Хоёрдугаарт, Оюу толгойд 400 тэрбум долларын баялаг, 33 сая долларын зэс, 1800 тонн алт бий. Энэ ордоо ямар ч үнэлгээгүй өгсөн. Энэ баялгаа бид үнэлэх ёстой. Мөн Рио Тинто компанийн үйл ажиллагаан дээр бид хяналт байхгүй байна. Тийм учраас тэд зарцуулсан хөрөнгөө дур зоргоороо нэмсэн тайлан үзүүлдэг. Алтаа өгчихөөд бидэн шиг өрөнд ордог тэнэг улстөрчидтэй орон байхгүй. Оюу толгойд Монголыг төлөөлж байгаа Н.Багабанди тэргүүтэй Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн гишүүд амралтанд байгаа юм уу эсвэл хяналттай байгаа гэдэг нэр зүүгээд жилдээ хагас сая доллар аваад луйвар хийгээд байна уу гэдгийг ярих цаг болсон. Олон жил ярилаа. Миний залуу насны 14 жил энэ асуудлыг ярихад зориулагдлаа шүү дээ

-Шүүхийн тухай хууль, Прокурорын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах замаар Ерөнхий прокурор, Улсын дээд шүүхийн ерөнхий шүүгчийг чөлөөллөө. Үүнийг шүүмжлэх хүмүүс бий. Таны тухайд?

-Би шүүмжлэлтэй хандаж байгаа. Ц.Элбэгдорж Ерөнхийлөгчийн үед шүүгч нарыг “сахал” Д.Эрдэнэбилэг гэдэг хүн тавьж байсан. Улсын Дээд шүүхийн ерөнхий шүүгчээр ажиллаж байсан Ц.Зоригийг “сахал” Д.Эрдэнэбилэг гэдэг хүн тавьж томилуулж байсан. Би ч өмнө нь энэ талаар ярьдаг байв. Одоо тэр шүүгч томилдог, шоронгийн түлхүүр атгадаг байдлыг Х.Баттулга, Г.Занданшатар, У.Хүрэлсүх гурав авчихлаа.

Би Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшихдээ Монголын ард түмэн шүүгчээ сонгодог болох ёстой гэдэг зүйлийг ярьж байсан. Энэ бодол маань хэвээрээ байгаа. Социализмын үед Ардын Их хурлын депутатуудыг сонгочихоод шүүгч нарыг мөн ард түмэн сонгодог байсан. Би шинэ зүйл яриагүй. Шүүгч нарыг ард түмэн сонгодог асуудал өмнө нь байсан зүйл шүү. Өнөөдөр өөрийг нь тавьсан улс төрчдөд таалагдах гэж ажиллахын оронд ард иргэддээ таалагдаж ажилладаг байхыг би хүсч байгаа.

-Сонгуулийн тухай хуулийг боловсруулах ажлын хэсэг ажиллаж байна. Сонгуулийн тухай хуульд ямар өөрчлөлтүүд оруулах шаардлагатай гэж үзэж байна?

-Миний оролцдоггүй юм гэж бий. Эрүүгийн хууль, Сонгуулийн тухай хууль зэрэг асуудлыг сайн мэдэхгүй. Би уул уурхайн асуудал, Эрүүл мэндийн даатгалын тухай хууль, Усны тухай хууль, Бэлчээрийн тухай хууль, Хөдөлмөрийн тухай хууль дээр өөрөө хууль санаачлаад ярьдаг байсан. Дээрх асуудлуудаар би мэргэшсэн. Харин Сонгуулийн тухай хууль дээр би оролцдоггүй. Гэхдээ ганцхан зүйлийг хэлье. Энэ 76 гишүүн “Би дахиж яаж сонгогдох вэ” гэдэг нүдээр харж, сонгуулийн хуулийг битгий “сохлоорой”. Сонгууль өгөх гэж байгаа сонгогчид яаж 60 мянгадуулахгүйгээр эрх чөлөөтэй сонгуулиа өгдөг болох вэ гэдэг нь чухал байна. Сонгогчдод ээлтэй, эрх ашгийг нь хангасан хууль батлах ёстой.

-Сонгууль будлиантай боллоо гэдэг хардлага шүүмжлэл гардаг. Энэ тал дээр гуравдагч хүчнүүдийн хяналт чухал санагддаг?

-Сонгууль бол Монголын ард түмэнд өөрөө өөрийгөө эзэн гэдгийг баталгаажуулж байгаа үйл явц шүү дээ. Гэтэл Монголын ард түмнийг уул уурхайн баялагт эзэн суусан мафиуд удирдаж байна гэдгийг олон жил нотоллоо. Ард түмэн залхаж бууж өгөх тал руугаа орох гээд байна. Энэ буруу юм. Сармагчинд гадил жимс, мөнгө хоёрыг өгөхөд сармагчин гадил жимсийг сонгож авдаг. Яагаад гэвэл сармагчин энэ мөнгөөр илүү олон гадил жимс худалдаж авна гэдгийг мэддэггүй учраас. Тэгвэл Монголын сонгогчдод 60 мянган төгрөг эсвэл өдөр болгон 60 мянган төгрөг олдог уул уурхайн баялгыг, эрх мэдлийг нь та нарт өгье гэдэг хоёр сонголтыг өмнө нь тавихад дөрвөн жилдээ нэг удаа 60 мянган төгрөгийг сонгоно гэдэг бол бид дампуурсан байна. Энэ улс төрийн мафуудын эсрэг бид үгүй гэж хэлэх ёстой. Яагаад бид ажилгүй, ядуу байна вэ. Монголын ард түмнийг энэ үндэстэн дамнасан корпорацуудтай нөхөцсөн нөхдүүдэд бид дээрлэхүүлж ханалаа. Энэ янзаараа Монголын ард түмний ирээдүй бүрхэг болно. Увсын баруун хязгаар цэлийсэн нефть, өмнийн говь алт, зэс, нүүрс гээд асар их баялагтай байна. Монгол даяараа эрдэнэсийн баялаг дээр байна. Дээр нь гуравхан сая хүн амьдарч байгаа. “Бух байгаад эдлэхгүй, буян байгаад хэрэглэхгүй бол адгийн тэнэг” гэж хэлдэг. Бид уул уурхайн баялагтаа эзэн байх ёстой. “Оюу толгойн гэрээ ашиггүй болсон нь үнэн. Энэ нь бидэнд том сургууль боллоо” гэж ярьдаг. 400 тэрбум долларын үнэтэй уул уурхайн курст суудаг улс энэ хорвоод хаана ч байхгүй. Оюу толгойн гэрээ бурхны зарлиг биш өөрчлөх боломжтой.

-2020 оны УИХ-ын ээлжит сонгууль болно. МАХН энэ сонгуулийг хэрхэн харж байна?

-Манай нам 2020 онд ялна. Бид ялахаас өөр аргагүй, гарц гаргалгааг санал болгож байна. МАХН-аас санал болгож байгаа Шинэ дээд хуулийн төсөлд уул уурхай баялгийг ард түмэндээ дундын өмч гэж өмчлүүлье гэдэг санаачлага гаргаж байгаа. Оюу толгойн 400 тэрбум долларын үнэтэй алт, зэс бол хэний ч өмч биш. Төрийн мэдэлд гээд заачихсан. УИХ-ын 76 гишүүний өмч болгочихсон. Тэгвэл би үүнийг өөрчилж, гурван сая хүний дундын өмч болгоё гэж байгаа. Бид ийм гарцыг санал болгоно. Монгол орны хамгийн том бэрхшээл бол сайд дарга нар хулгай хийдэг байдал. Сайд, дарга нар улстөрчдийг шүүдэг шүүгч нарыг улстөрчид тавьдаг биш, ард түмэн тавья гэж байгаа юм. Хоёрдугаарт, МАНАН ард түмнийг ажилгүй, орлогогүй, хүнд байдалд орууллаа. Одоо гэр бүлийн салалт ядуурал, дээд хэмжээндээ хүртэл нэмэгдлээ. Бид ялаад эрх мэдэлтэй болъё гэж байгаа юм биш. Бид ард түмэнд өмчийг нь өгөх гэж эрх мэдэлтэй болъё гэж байгаа. МАНАН-гийнхан өөрсдөө өмчтэй, уул уурхайн лицензтэй, шүүх засаглал, шоронгийн түлхүүрийн эрх мэдлийг авъя гэж сонгогдож байна. Бид ард түмэнд эрх мэдлийг нь өгье гэж сонгогдохыг зорьж байна. Ялгаа нь энэ.

Миний итгэдэг н.Инжинаш гэдэг найзыг хандив өгье гэдэг нэрийдлээр манайх руу оруулсан. Би гэртээ энэ хүн орж ир, энэ нь битгий орж ир гэж хэлж чадахгүй шүү дээ. Хоёр хүнтэй гурвуулаа орж ирсэн. Тэр дунд нь Солонгос хүн байна гэдгийг ч ажиглаагүй. Би мэдсэн байсан ч “Энэ Солонгос хүнээ гаргачих. Хоёулаа ороод ир” гэж Монгол хүний хувьд хэлж чадахгүй.

-Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн үеэр таныг гадаадын иргэнээс мөнгө авсан гэх бичлэг цацагдсан. Тухайн үед юу болсон юм бэ?

-Би Монголын ард түмнээс хандив гуйж авсан хүн. Миний хоёр өрсөлдөгч бол ард түмнээс хандив гуйгаагүй, тэд аль хэзээний гуйх шаардлагагүйгээр дээрэмдсэн байсан. Гуйх бол хулгайлахаас хамаагүй дээр зүйл. С.Ганбаатар миний хамгийн сул тал бол мөнгөгүй. Гуйлга гуйж байгаа нь намайг олзлох шалтгаан болсон. Энэ гуйлт дундуур, миний итгэдэг н.Инжинаш гэдэг найзыг хандив өгье гэдэг нэрийдлээр манайх руу оруулсан. Би гэртээ энэ хүн орж ир, энэ нь битгий орж ир гэж хэлж чадахгүй шүү дээ. Хоёр хүнтэй гурвуулаа орж ирсэн. Тэр дунд нь Солонгос хүн байна гэдгийг ч ажиглаагүй. Би мэдсэн байсан ч “Энэ Солонгос хүнээ гаргачих. Хоёулаа ороод ир” гэж Монгол хүний хувьд хэлж чадахгүй. Ингээд н.Инжинаш надад хандив өгсөн. Ирээд нам дээрээ хүлээлгэж өгсөн. Би ямар ч хууль зөрчөөгүй. Хууль зөрчсөн юм шиг сөрөг хүчнийхэн пиардаж эхэлсэн. Өнөөдөр дахиад сонгууль болох юм бол би дахиад найз, нөхөд ард түмнээсээ хандив гуйна. Ном ёсоор нь нам дээрээ хандив хүлээн авах эрх бүхий хүндээ хүлээлгэж өгнө. Харин хууль бус үйл ажиллагаа явуулсан юм шиг тэд намайг гүтгэсэн. Ер нь сонгуулийн өмнө намайг маш их гүтгэдэг. Гэтэл сонгууль дуусахаар чимээгүй болчихдог. Тэгэхээр Монголын ард түмэн маань энэ асуудлыг ойлгож байгаа байх.

-н.Инжинаш хэн нэгний захиал­гаар ажилласан гэсэн үг үү?

-Энэ хүн ямар нэгэн нээнтэгэнд орсон байх гэж бодож байна. Цагдаа шүүхэд нь би шалгуулахаар өгсөн. Энэ үйл ажиллагааг зохион байгуулсан хүн нь тагнуулынх. Хоёр өрсөлдөгч маань энэ ажлыг зохион байгуулсан. Надад бүх мэдээлэл нь бий. Тухайн үед манай гэр рүү сум явуулсан, айлган сүрдүүлэх ажиллагаа хийсэн. Би ямар ч хууль зөрчсөн үйлдэл хийгээгүй. Гэтэл төр нь тагнуултайгаа хамтарсан ийм гүтгэлгийн чанартай үйл ажиллагаа явуулсан. Энэ ажиллагааг зохион байгуулсан хүмүүс нь одоо шоронд орсон байгаа.

-Танай гэрт орж ирж, зохион байгуулалттай ажиллагаа явуулсан хэргээр үү?

-Яг ямар хэргээр орсныг мэдэх­гүй. Ямартай ч миний эсрэг зохион байгуулалттай үйл ажиллагаа явуулж байсан тэр хүмүүс одоо шоронд орсон байгаа. Төрийн тэргүүний төлөө өрсөлдөж байгаа хүнээ гүтгэн доромжилж, гүйцэтгэх ажиллагаа явуулдаг газар Монголоос өөр байхгүй. Монголын тусгаар тогтнолын төлөө асуудал ярьж байгаа болохоос биш ганцхан С.Ганбаатарын тухай асуудал яриагүй шүү дээ.