СЗХ: Хөрөнгийн зах зээл ДНБ-ий 7.1 хувьтай тэнцэж байна

Санхүүгийн зохицуулах хорооноос санхүүгийн салбарын 2020 оны III  улирлын тойм мэдээллийг танилцуулсан хэвлэлийн бага хурал өнөөдөр /2020.11.04/ боллоо.

Хороо  зохицуулалт хяналтын чиг үүргийн хүрээнд нийт 3213 зохицуулалттай этгээд, 2448 даатгалын төлөөлөгчийн үйл ажиллагаанд хяналт тавин ажиллажээ.

Зохицуулалттай этгээдүүдийг салбарын ангиллаар үзвэл үнэт цаасны зах зээлд бүртгэлтэй 304 ХК, 241 мэргэжлийн оролцогч, даатгалын зах зээлд нийт 319 даатгалын компани, мэргэжлийн оролцогч, аудитор, 533 банк бус санхүүгийн байгууллага, 248 хадгаламж зээлийн хоршоо, 140 үл хөдлөх эд хөрөнгө зуучлалын байгууллага, үнэт металл, үнэт чулууны арилжаа эрхлэгч 389 хувь хүн, хуулийн этгээд, тэдгээрийн 1039 салбар тус тус үйл ажиллагаа явуулж байна.

Хөрөнгийн зах зээл: Зах зээлийн үнэлгээ өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 4.9 хувиар өсөж 2,601.2 тэрбум төгрөгт хүрч, 2019 оны жилийн эцсийн ДНБ-ий дүнтэй харьцуулахад 7.1 хувьтай тэнцэж байна. Түүнчлэн ТОП-20 индекс өмнөх оны мөн үеийн байдлаас 1926 нэгжээр буурч 17532-д хүрсэн. Мөн III улиралд нийт 40.9 тэрбум төгрөгийн үнэт цаас зах зээлд арилжаалагдсан нь  өмнөх оны мөн үеэс 63.5 хувиар буурсан байна. Нийт арилжааны 1.4 хувийг Засгийн газрын үнэт цаас, 13.1 хувийг компанийн бонд, 85.4 хувийг хувьцаа тус тус эзэлж байна. Түүнчлэн Хөдөө аж ахуйн биржийн борлуулалт өмнөх оны мөн үеэс 64 хувиар буурч 4 төрлийн 472.2 тэрбум төгрөгийн бараа бүтээгдэхүүн арилжаалагдсан байна.

Даатгалын зах зээл: Даатгалын салбарын хувьд нийт хөрөнгийн хэмжээ өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 4.63 хувиар өсөж 390.7 тэрбум төгрөгт, нөөц сан 6.3 хувиар өсөж 180.5 тэрбум төгрөгт хүрлээ. Ердийн болон урт хугацааны даатгалын нийт хураамжийн орлого өмнөх оны мөн үеэс  2.0 хувиар өсөж 159.9 тэрбум төгрөгт, давхар даатгалын хураамж өмнөх оны мөн үеэс 10.2 хувиар өсөж 56.7 тэрбум төгрөгт хүрсэн байна. Тайлант улиралд өмнөх оны мөн үеэс даатгалын зүйлийн тоо 18.4 хувиар өсөж 3.4 саяд хүрчээ. Даатгалын хохирлын нөхөн төлбөрийн зардал өмнөх оны мөн үеэс 8.2 хувиар нэмэгдэж 43.5 тэрбум төгрөгийг нөхөн төлбөрт олгосон нь нийт хураамжийн орлогын 27.2 хувийг эзэлж байна.

Банк бус санхүүгийн байгууллага  III улирлын байдлаар нийт 533 банк бус санхүүгийн байгууллага үйл ажиллагаа явуулж байна. Тэдгээрийн нийт хөрөнгийн хэмжээ 1.9 их наяд төгрөг хүрч, өмнөх оны мөн үеэс 19.3 хувиар өслөө. Банк бус санхүүгийн байгууллагуудын зээлийн нийт үлдэгдэл өмнөх оны мөн үеэс 16.1 хувиар өсөж 1.4 их наяд төгрөгт хүрсэн бөгөөд зээлийн үлдэгдлийн 47.1 хувь хэрэглээний зээлийн үлдэгдэл байна. Нийт зээлийн үлдэгдлийн 85.5 хувийг иргэдийн зээл, 14.5 хувийг хуулийн этгээдийн зээлийн үлдэгдэл бүрдүүлж байна. Зээлийг чанараар ангилахад 86.7 хувийг хэвийн зээл, 3.8 хувийг хугацаа хэтэрсэн зээл, 9.4 хувийг чанаргүй зээл тус тус эзэлж байна. Мөн салбарын зээлийн нийлүүлэлт нэмэгдсэнтэй холбоотойгоор банк бус санхүүгийн байгууллагуудын зээлийн үйлчилгээний хүртээмж сайжирсан бөгөөд салбарын зээлдэгчдийн тоо өмнөх оны мөн үеэс 1.4 дахин нэмэгдэж 552.0 мянгад хүрсэн бол нийт харилцагчдын тоо 2.6 саяд хүрсэн дүнтэй байна. Зээлийн үйлчилгээний хүртээмжийн энэхүү өсөлт нь зээлийн нийлүүлэлтээс гадна технологид суурилсан санхүүгийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ зах зээлд нэвтэрч эхэлсэнтэй холбоотой юм. Харин зээлийн бүтээгдэхүүний үнэ болох сарын жигнэсэн дундаж хүүгийн түвшин  өмнөх оны мөн үеэс 0.2 пунктээр буурч 2.9 хувьтай байна.

Хадгаламж, зээлийн хоршоо: ХЗХ-дын тоо өмнөх оны мөн үеэс 8.5 хувиар буурч 248-д хүрсэн бөгөөд 73182 гишүүддээ санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлсэн байна. ХЗХ-дын нийт хөрөнгө өмнөх оны мөн үеэс 6.0 хувиар өсөж 234.4 тэрбум төгрөгт хүрчээ. Хадгаламжийн хэмжээ 163.6 тэрбум төгрөг буюу 69.7 хувийг эзэлж байна. Нийт зээлийн үлдэгдэл өмнөх оны мөн үеэс 4.3 хувиар өсөж 171.2 тэрбум төгрөгт хүрснээс 88.4 хувийг хэвийн зээл, 7.3 хувийг хугацаа хэтэрсэн зээл, 4.3 хувийг  чанаргүй зээл эзэлж байна. ХЗХ-дын нийт олгосон зээлийн 70.8 хувь нь хэрэглээнд, 12.1 хувь нь бөөний болон жижиглэн худалдааны салбарт, 5.9 хувь нь ХАА-н салбарт олгогджээ. ХЗХ-дын гишүүдийн мөнгөн хадгаламжийн сарын жигнэсэн дундаж хүү 1.46 хувьтай, зээлийн хүү 2.85 хувьтай байна.

Үл хөдлөх эд хөрөнгө зуучлалын  байгууллага: 57 зуучлалын байгууллагаар дамжуулан 856 хэлцлээр нийт 150.6 мянган м.кв талбай, 131.3 тэрбум төгрөгийн үнэ бүхий үл хөдлөх хөрөнгийг зуучлуулан худалдан, худалдан авч шилжүүлсэн бол 48 зуучлалын байгууллагаар дамжуулан 555 хэлцлээр нийт 45.7 мянган м.кв талбай, 5.6 тэрбум төгрөгийн үнэ бүхий үл хөдлөх хөрөнгийг түрээслүүлжээ.

Үнэт металл, үнэт чулууны, эсхүл тэдгээрээр хийсэн эдлэлийн арилжаа: Тайлант улиралд 16.8 их наяд төгрөгийн алт, мөнгө худалдан авч, 291.3 тэрбум төгрөгийн алт, мөнгөний борлуулалт хийсэн байна. Түүнчлэн үнэт металл болон үнэт чулуугаар хийсэн эдлэлийн арилжаа эрхлэгчид 450.1 сая төгрөгийн алтан эдлэл, 146.3 сая төгрөгийн мөнгөн эдлэл худалдан авч, 751.6 сая төгрөгийн алтан эдлэл, 257.6 сая төгрөгийн мөнгөн эдлэл худалдан борлуулсан байна.